Χατζηζαχαρία Θεόδωρος, θεολόγος

 Αρχαίο Κείμενο

Τω καιρώ εκείνω ελθόντι τω Ιησού εις την χώραν των Γαδαρηνών, υπήντησεν αυτώ ανήρ τις εκ της πόλεως, ος είχε δαιμόνια εκ χρόνων ικανών, και ιμάτιον ουκ ενεδιδύσκετο και εν οικία ουκ έμενεν, αλλ’ εν τοις μνήμασιν. Ιδών δε τον Ιησού και ανακράξας προσέπεσεν αυτώ και φωνή μεγάλη είπε∙ τι εμοί και σοι, Ιησού, υιέ του Θεού του υψίστου; Δέομαί σου, μη με βασανίσης. Παρήγγειλε γαρ τω πνεύματι τω ακαθάρτω εξελθείν από του ανθρώπου. Πολλοίς γαρ χρόνοις συνηρπάκει αυτόν, και εδεσμείτο αλύσεσι και πέδαις φυλασσόμενος, και διαρρήσσων τα δεσμά ηλαύνετο από του δαίμονος εις τας ερήμους. Επηρώτησε δε αυτόν ο Ιησούς λέγων∙ τι σοι εστιν όνομα; Ο δε είπε∙ λεγεών ότι δαιμόνια πολλά εισήλθεν εις αυτόν∙ και παρεκάλει αυτόν ίνα μη επιτάξη αυτοίς εις την άβυσσον απελθείν. Ην δε εκεί αγέλη χοίρων ικανών βοσκομένων εν τω όρει∙ και παρεκάλουν αυτόν ίνα επιτρέψη αυτοίς εις εκείνους εισελθείν∙ και επέτρεψεν αυτοίς. Εξελθόντα δε τα δαιμόνια από του ανθρώπου εισήλθον εις τους χοίρους, και ώρμησεν η αγέλη κατά του κρημνού εις την λίμνην και απεπνίγη. Ιδόντες δε οι βόσκοντες το γεγενημένον έφυγον, και απήγγειλαν εις την πόλιν και εις τους αγρούς. Εξήλθον δε ιδείν το γεγονός, και ήλθον προς τον Ιησούν και εύρον καθήμενον τον άνθρωπον, αφ’ ου τα δαιμόνια εξεληλύθει, ιματισμένον και σωφρονούντα παρά τους πόδας του Ιησού, και εφοβήθησαν. Απήγγειλαν δε αυτοίς οι ιδόντες και εσώθη ο δαιμονισθείς. Και ηρώτησαν αυτόν άπαν το πλήθος της περιχώρου των Γαδαρηνών απελθείν απ΄ αυτών, ότι φόβω μεγάλω συνείχοντο. Αυτός δε εμβάς εις το πλοίον υπέστρεψεν. Εδέετο δε αυτού ο ανήρ, αφ΄ ου εξεληλύθει τα δαιμόνια, είναι συν αυτώ∙ απέλυσε δε αυτόν ο Ιησούς λέγων∙ υπόστρεφε εις τον οίκον σου και διηγού όσα εποίησέ σοι ο Θεός. Και απήλθε καθ’ όλην την πόλιν κηρύσσων όσα εποίησεν αυτώ ο Ιησούς. 

Νεοελληνική Απόδοση

Εκείνο τον καιρό καθώς έφτασε ο Ιησούς στην περιοχή των Γαδαρηνών, τον συνάντησε κάποιος άντρας από την πόλη, που είχε μέσα του δαιμόνια από πολύ καιρό. Αυτός ρούχο δεν ντυνόταν ούτε έμενε σε σπίτι, αλλά ζούσε στα μνήματα. Όταν είδε τον Ιησού, έβγαλε μια κραυγή έπεσε στα πόδια του και με δυνατή φωνή του είπε: « Τι δουλειά έχεις εσύ μ’ εμένα Ιησού, Υιέ του Θεού του υψίστου; Σε παρακαλώ μη με βασανίσεις». Αυτά τα είπε, γιατί ο Ιησούς είχε διατάξει το δαιμονικό πνεύμα να βγει από τον άνθρωπο. Από πολλά χρόνια τον είχε στην εξουσία του, και για να τον συγκρατήσουν τον έδεναν με αλυσίδες και του έβαζαν σιδερένια δεσμά στα πόδια. Εκείνος όμως έσπαζε τα δεσμά, και το δαιμόνιο τον οδηγούσε στις ερημιές. Ο Ιησούς τον ρώτησε: «Ποιο είναι το όνομά σου;» Εκείνος απάντησε: «Λεγεών»∙ γιατί είχαν μπει μέσα του πολλά δαιμόνια. Τον παρακαλούσαν λοιπόν να μην τα διατάξει να πάνε στην άβυσσο. Εκεί κοντά ήταν ένα κοπάδι από πολλούς χοίρους που έβοσκαν στο βουνό, και τα δαιμόνια παρακαλούσαν τον Ιησού να τους επιτρέψει να μπουν στους χοίρους, και τους το επέτρεψε. Βγήκαν, λοιπόν, τα δαιμόνια από τον άνθρωπο και μπήκαν στους χοίρους. Το κοπάδι όρμησε προς τον γκρεμνό και πνίγηκε στη λίμνη. Μόλις οι βοσκοί είδαν τι έγινε, έφυγαν και το είπαν στην πόλη και στην ύπαιθρο. Βγήκαν οι άνθρωποι να δουν τι έγινε και ήρθαν κοντά στον Ιησού. Βρήκαν τον άνθρωπο από τον οποίο βγήκαν τα δαιμόνια να κάθεται δίπλα στον Ιησού, να φοράει ρούχα και να φέρεται λογικά, και φοβήθηκαν. Όσοι είχαν δει τι είχε γίνει τους είπαν για το πως ο δαιμονισμένος σώθηκε. Τότε όλο το πλήθος από την περιοχή των Γαδάρων παρακαλούσαν τον Ιησού να φύγει από κοντά τους, γιατί τους έπιασε μεγάλος φόβος. Εκείνος μπήκε στο πλοιάριο για να γυρίσει πίσω. Ο άνθρωπος από τον οποίο είχαν βγει τα δαιμόνια τον παρακαλούσε να τον πάρει μαζί του. Ο Ιησούς όμως του είπε να φύγει, με τα παρακάτω λόγια: « Γύρισε στο σπίτι σου και διηγήσου όσα έκανε για εσένα ο Θεός». Κι έφυγε διαλαλώντας σ’ όλη την πόλη όσα έκανε σ’ αυτόν ο Ιησούς. 

Ερμηνεία:

Η ευαγγελική περικοπή της Κυριακής Στ’ Λουκά είναι από το 8^ο (όγδοο) κεφάλαιο του κατά Λουκά ευαγγελίου, στίχοι 26 έως 39. Από την περικοπή αυτή μαθαίνουμε ότι ο Ιησούς στην περιήγησή του πέρασε και από την χώρα των «Γαδαρηνών» ή – όπως αλλιώς βρίσκουμε την ονομασία – από τη χώρα των «Γεργεσηνών» (είδε Ματθ. 8, 28 και Μαρκ. 5,1). Κατά την είσοδό Του εκεί συνάντησε ένα νεαρό γυμνό και αλαφιασμένο να περιτριγυρίζει στα μνήματα, ο οποίος ήταν δαιμονισμένος. Από τη λύσσα και την ένταση που τον κρατούσε, οι άνθρωποι της πόλης του, τον είχαν αλυσοδεμένο για να τον συγκρατούν, αλλά όπως μας περιγράφεται στην περικοπή, έσπαζε τους αλύσους και τα δεσμά και οδηγείτο από το δαιμόνιο στις ερημιές.

Με το που αντίκρισε τον Ιησού ο δαιμονισμένος κραύγασε, έπεσε στα πόδια του και με δυνατή φωνή το δαιμόνιο διά του στόματος του ανθρώπου είπε: «Τι δουλειά έχεις εσύ μ’ εμένα Ιησού, Υιέ του υψίστου Θεού; Σε παρακαλώ μη με βασανίσεις». Ο Ιησούς ρώτησε τον δαιμονισμένο ποιο είναι το όνομα του. Τότε αυτός απάντησε: «Λεγεών», που σημαίνει στρατιά. Άρα ο άνθρωπος αυτός κατείχετο δηλαδή πολλά δαιμόνια. Τα δαιμόνια τότε παρακάλεσαν τον Ιησού να μην τα εξορίσει στην άβυσσο αλλά να τα στείλει σε παρακείμενη αγέλη χοίρων που έβοσκαν, κάτι το οποίο ο Ιησούς το επέτρεψε. Και τότε η αγέλη όρμησε προς το γκρεμό και οι χοίροι πνίγηκαν στη λίμνη που βρισκόταν κάτω από το γκρεμό. Οι άνθρωποι της πόλης άκουσαν για το γεγονός από τους εκτροφείς των χοίρων και βγήκαν για να δουν με τα ίδια τους τα μάτια το όλο γεγονός και να πιστοποιήσουν τη θεραπεία του πριν δαιμονισμένου. Είδαν τότε τον άνθρωπο ντυμένο, να φέρεται λογικά και να κάθεται ήρεμος στα πόδια του Ιησού. Στη θέα αυτή, οι άνθρωποι καταλήφθηκαν από φόβο και παρακάλεσαν τον Ιησού να φύγει από τα μέρη τους. Εκείνος τότε επιβιβάστηκε στο πλοιάριο για να γυρίσει πίσω. Ο πριν δαιμονισμένος παρακαλούσε να πάει με τον Ιησού, αλλά Αυτός του είπε να γυρίσει πίσω και να πει σε όλη την πόλη τα όσα έκανε σ’ εκείνον ο Θεός.

Το θεματολόγιο το οποίο εξάγεται από τη συγκεκριμένη ευαγγελική περικοπή είναι πλούσιο. Εμείς θα καταπιαστούμε με το θέμα του επανευαγγελισμού του Λόγου του Θεού στους ανθρώπους.

Η εντολή που έδωσε στον πριν δαιμονισμένο ο Ιησούς (να γυρίσει πίσω στην πόλη και  να διαλαλήσει σε όλους τι έκανε γι’ αυτόν ο Ιησούς) είναι ουσιαστικά επανευαγγελισμός των κατοίκων της πόλης των Γαδαρηνών. Οι κάτοικοι των Γαδάρων έχασαν την πίστη τους και επέλεξαν να διώξουν τον Ιησού από την πόλη τους γιατί τους είχε κυριεύσει μεγάλος φόβος, παρά να μετανοήσουν και να αλλάξουν τρόπο σκέψης και ζωής. Ο φόβος που τους κατάλαβε είχε ως αιτία το γεγονός ότι δεν ήταν έτοιμοι να εγκαταλείψουν τις γήινες απολαύσεις και να απορρίψουν το εγώ τους. Ο λόγος είναι ότι για να αποδεχτούμε τον Κύριό μας, χρειάζεται ταπείνωση και μετάνοια, προσπάθεια αποκοπής από κάθε τι γήινο και από κάθε προσπάθεια πλήρωσης των παθών του σώματος. Κάτι το οποίο οι Γαδαρηνοί δεν ήταν σε ετοιμότητα να προσφέρουν και να πράξουν. Αυτό ακριβώς πράττουμε και εμείς στις ημήρες μας. Επιλέγουμε τις τρυφηλές απολαύσεις νομίζοντας ότι αυτές θα μας συνοδεύσουν και στην επέκεινα ζωή, αλλά μας διαφεύγει αυτό που πολύ χαρακτηριστικά μας υπενθυμίζει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός στην Ακολουθία εις κεκοιμημένους: «Πάντα ματαιότης τα ανθρώπινα, όσα ουχ υπάρχει μετά θάνατον, ου παραμένει ο πλούτος, ου συνοδεύει η δόξα˙ επελθών γαρ ο θάνατος, ταύτα πάντα εξιφάνισται .…..» (Νεκρώσιμοι και επιμνημόσυνοι ακολουθίαι, 2004, Αποστολική Διακονία Εκκλησίας της Ελλάδος, σελ. 46)

Ο Κύριος μας λέει: «έστηκα επί την θύραν και κρούω, εάν τις ακούση της φωνής μου και ανοίξη την θύραν, εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ’ αυτού και αυτός μετ’ εμού» (Αποκ. 3,20). Στέκομαι, λέει ο Κύριος, έξω από την πόρτα και κτυπώ, εάν κάποιος ακούσει της φωνής μου και ανοίξει την πόρτα, θα μπω μέσα και θα δειπνήσω μαζί του και αυτός μαζί Μου. Με τον τρόπο που ζούμε ξεχνούμε και διώχνουμε τον Κύριο από τη ζωή μας, όμως αυτός επιμένει, μας αποστέλλει σημάδια της παρουσίας του, φέρνει κοντά μας ανθρώπους που έχουν ζήσει το θαύμα στη προσωπική τους ζωή, όπως ακριβώς απόστειλε τον πριν δαιμονισμένο στους συμπολίτες του. Το κάνει αυτό το πράγμα ο Ιησούς για το λόγο ότι οι συμπολίτες του που ήξεραν σε τι κατάσταση βρισκόταν (γυμνός, αλαφιασμένος, λυσσασμένος, αλυσοδεμένος κ.ά.) μπορούν να συγκρίνουν και ν’ αντιληφθούν το μέγεθος της αλλαγής που επιτελέστηκε στον ίδιο και να αναγνωρίσουν ότι αίτιος της ριζικής αυτής αλλαγής δεν είναι άλλος από τον «Ιησού, Υιό του υψίστου Θεού» (Λουκ. 8,28). Την αναγνώριση της παντοδυναμίας του Ιησού την κάνουν  και τα δαιμόνια με το που τον αντικρίζουν. Πως είναι δυνατόν εμείς οι ίδιοι οι άνθρωποι να μην μπορούμε να αναγνωρίσουμε την παντοδυναμία του Θεού, αυτού που έχει καταμετρημένες μέχρι και τις τρίχες της κεφαλής μας;

Η εντολή της διάδοσης του θαύματος που επιτελέστηκε στον πριν δαιμονισμένο από τον ίδιο στους συμπολίτες του, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα επανευαγγελισμού. Με τον όρο επανευαγγελισμός εννοούμαι την προσπάθεια υπενθύμισης και επισήμανσης του Λόγου του Θεού σε άτομα ή/και ομάδα που έχουν ήδη γίνει δέκτες του ευαγγελίου του Θεού. Κάποιες συνθήκες όμως τους οδήγησαν ώστε ν’ αποκλίνουν της πορείας του ευαγγελίου και ο Θεός αποστέλλει άτομα για να τους επαναφέρουν στην ευθεία, στην ευαγγελική γραμμή.

Στις ημέρες μας μπορούμε να πούμε ότι ο Θεός συνεχώς μας αποστέλλει παραδείγματα που μπορούν να μας βοηθήσουν να επανέλθουμε στο δρόμο του Θεού. Τρανταχτό παράδειγμα και σχεδόν καθημερινό είναι τα ιερά λείψανα των Αγίων της εκκλησίας μας και οι θαυματουργικές ενέργειες που συντελούνται διά μέσου αυτών. Μπορούμε να πούμε ότι και η ανακάλυψη ιερών λειψάνων στις μέρες μας είναι απάντηση σ’ αυτούς που ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχουν Άγιοι ή δεν υπάρχουν Άγιοι στις μέρες μας (βλέπε π.χ. η ανακάλυψη του ιερού λειψάνου της Αγίας Ακυλίνας και της Αγίας Κυράννας στο Λαγκαδά, των Αγίων Ραφαἠλ, Νικολάου και Ειρήνης στη Μυτιλήνη κ.ά.).

Σε χώρες που διαδόθηκε ήδη ο Χριστιανισμός από τον καιρό των Αποστόλων κάποιο θαυμαστό γεγονός ωθεί στο ψάξιμο εκ των έσσω, στην ενδοσκόπηση των περισσοτέρων  και την προσπάθεια ανακάλυψης του πραγματικού νοήματος της ζωής. Για παράδειγμα σε χώρα που διαδόθηκε ο Χριστιανισμός και λόγω κάποιων γεγονότων εξαλείφθηκε η παρουσία του ή αποδυναμώθηκε η ορθόδοξη δραστηριότητα, η οποιαδήποτε παρουσία Ορθόδοξου κληρικού ή Ορθόδοξης εικόνας ή και το κτίσιμο ακόμη ορθόδοξου ιερού ναού, δίνει ώθηση στην ενδελεχή ανασκόπηση και το ψάξιμο. Με τα κατάλληλα εφόδια μπορούν να καθοδηγηθούν στο σωστό δρόμο οι πριν αποκεκλιμένοι της χριστιανικής πορείας και να επανέλθουν στο δρόμο του Θεού. Τότε ακριβώς μιλάμε για επανευαγγελισμό.

Εμείς οι ίδιοι μπορούμε να γίνουμε παράδειγμα προς μίμηση με τον τρόπο ζωής μας, να γίνουμε φωτεινά σημεία στο σκοτεινό τοπίο του αγνώστου μέσα στο οποίο ψάχνουν και κινούνται οι πριν «φωτοφόροι» προς τη πηγή, με απώτερο σκοπό να οδηγηθούν προς το Φως . Ο Κύριος μα τονίζει: «Εγώ ειμί το φως του κόσμου˙ ο ακολουθών εμοί ου μη περιπατήση εν τη σκοτία, αλλ’ έξει το φως της ζωής» (Ιω. 8,12). Άλλωστε μας καθοδηγεί και ο Απόστολος των Εθνών, όταν αναφέρει πως «οφείλομεν ημείς οι δυνατοί τα ασθενήματα των αδυνάτων βαστάζειν» (Ρωμ. 15,1).