Διακόνου Επιφανίου Παπαντωνίου

 Πρωτότυπο Κείμενο

Αδελφοί, υμείς εστέ σώμα Χριστού και μέλη εκ μέρους. Και ους μεν έθετο ο θεός εν τη Εκκλησία πρώτον αποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους, έπειτα δυνάμεις, είτα χαρίσματα ιαμάτων, αντιλήψεις, κυβερνήσεις, γένη γλωσσών. Μη πάντες απόστολοι; μη πάντες προφήται; μη πάντες διδάσκαλοι; Μη πάντες δυνάμεις; Μη πάντες χαρίσματα έχουσιν ιαμάτων; Μη πάντες γλώσσαις λαλούσι; Μη πάντες διερμηνεύουσι; Ζηλούτε δε τα χαρίσματα τα κρείττονα. Και έτι καθ  υπερβολὴν οδόν υμίν δείκνυμι.  Εὰν ταις γλώσσαις των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλων, αγάπην δε μη έχω, γέγονα χαλκός ηχών η κύμβαλον αλαλάζον. Και εάν έχω προφητείαν και ειδώ τα μυστήρια πάντα και πάσαν την γνώσιν, και εάν έχω πάσαν την πίστιν, ώστε όρη μεθιστάνειν, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ειμι. Και εάν ψωμίσω πάντα τα υπάρχοντά μου, και εάν παραδώ το σώμά μου ίνα καυθήσομαι, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ωφελούμαι.  Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται, ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν, ου χαίρει επί τη αδικία, συγχαίρει δε τη αληθεία· πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει. Η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει. 

Νεοελληνική Απόδοση

Αδελφοί, εσείς όλοι μαζί αποτελείτε το σώμα του Χριστού, και είστε μέλη του, ο καθένας σας χωριστά. Γι’ αυτό στην εκκλησία ο Θεός τοπο­θέτησε τον καθένα στην ορισμένη του θέση: πρώτα έρχονται οι από­στολοι, σε δεύτερη θέση οι προφήτες σε τρίτη οι διδάσκαλοι, και ακολουθούν οι θαυματουργοί, οι θεραπευτές, αυτοί που παραστέκον­ται στις ανάγκες, οι διαχειριστές, όσοι λαλούν διάφορα είδη γλωσ­σών. Δεν είναι όλοι απόστολοι ούτε όλοι προφήτες ούτε όλοι διδά­σκαλοι. Δεν είναι όλοι θαυματουργοί ούτε όλοι θεραπευτές ούτε όλοι λαλούν γλώσσες κι ούτε όλοι ξέρουν πώς να τις εξηγούν. Ο ζήλος σας, μάλιστα, πρέπει να στρέφεται προς τα σημαντικότερα χα­ρίσματα. Σας δείχνω κι έναν πολύ ανώτερο ακόμα δρόμο: Αν μπορώ να λαλώ όλες τις γλώσσες των ανθρώπων, ακόμα και των αγγέλων, αλλά δεν έχω αγάπη για τους άλλους, οι λόγοι μου ακούγονται σαν ήχος χάλκινης καμπάνας ή σαν κυμβάλου αλαλαγμού. Κι αν έχω της προφητείας το χάρισμα κι όλα κατέχω τα μυστήρια κι όλη τη γνώση, κι αν έχω ακόμα όλη την πίστη έτσι που να μετακινώ βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη, είμαι ένα τίποτα. Κι αν ακόμα μοιράσω στους φτωχούς όλα μου τα υπάρχοντα. Κι αν παραδώσω στη φωτιά το σώμα μου για να καεί, αλλά δεν έχω αγάπη, σε τίποτα δε μ’ ωφελεί. Εκείνος που αγαπάει έχει μακροθυμία, έχει και καλοσύνη· εκεί­νος που αγαπάει δε ζηλοφθονεί· εκείνος που αγαπάει δεν κομπάζει ούτε περηφανεύεται, είναι ευπρεπής, δεν είναι εγωιστής ούτε ευερέ­θιστος ξεχνάει το κακό που του έχουν κάνει, δε χαίρεται για το στραβό που γίνεται, αλλά μετέχει στη χαρά για το σωστό. Εκείνος που αγαπάει, όλα τα ανέχεται· σε όλα εμπιστεύεται, για όλα ελπίζει, όλα τα υπομένει. Ποτέ η αγάπη δε θα πάψει να υπάρχει.

Οι Άγιοι Ανάργυροι

Σήμερα η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού των εξ Ασίας. Επειδή όπως είναι γνωστό από το βίο των Αγίων αυτοί είχαν διακριθεί για τα ιαματικά χαρίσματα, με τα οποία τους προίκισε η χάρη του Αγίου Πνεύματος, έχει ορισθεί την  ημέρα της εορτής τους να  διαβάζεται η αποστολική περικοπή από τη Α΄ προς Κορινθίους Επιστολή όπου γίνεται λόγος για τα ποικίλα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Το Ανάγνωσμα επίσης είναι ένα από τα επτά Αποστολικά αναγνώσματα που διαβάζονται στην ακολουθία του Αγίου Ευχελαίου.

Πριν προχωρήσουμε στο σχολιασμό της περικοπής, θα αναφέρουμε λίγα στοιχεία για τους Αγίους. 

Μέσα στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας μας, υπάρχουν τρία ζεύγη Αγίων Αναργύρων. Και στα τρία αυτά ζευγάρια τα ονόματα αυτών είναι Κοσμάς και Δαμιανός. Όλοι τους ασκούσαν την ιατρική χωρίς να δέχονται ανταλλάγματα για τις υπηρεσίες τους και αυτός είναι ο λόγος που καλούνται Ανάργυροι.
Την πρώτη Νοεμβρίου, γιορτάζουν οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός οι εξ Ασίας. Οι γονείς τους ήταν ευσεβείς και ενάρετοι, και η μητέρα τους η Θεοδότη, αφού έμεινε χήρα συνέχισε την ενάρετη ζωή. Με το παράδειγμα της Θεοδότης, οι Άγιοι Ανάργυροι διδάχτηκαν όλες τις αρετές στον μέγιστο βαθμό. Σπούδασαν την ιατρική και κατάφερναν, με την βοήθεια του Θεού, να θεραπεύουν κάθε ασθένεια και νόσο, είτε μακροχρόνια είτε βραχυχρόνια. Ασχολήθηκαν επίσης και με την κτηνιατρική. Οι Άγιοι Κοσμάς και Δαμιανός (όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω) ονομάστηκαν Ανάργυροι επειδή δεν δέχτηκαν ποτέ πληρωμή για τις ιατρικές υπηρεσίες τους από κανέναν ασθενή. Πέρασαν έτσι τη ζωή τους και κοιμήθηκαν ειρηνικά. Τα λείψανά τους ενταφιάστηκαν στην πόλη Φερεμάν. 

Σχολιασμός

O Απ. Παύλος παραθέτει στις επιστολές του πληθώρα χαρισμάτων. Η απαρίθμηση των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος στην προς Εφεσίους Επιστολή έχει πολλή ομοιότητα με την απαρίθμηση τους στο κείμενο της σημερινής αποστολικής περικοπής. «Και ους μεν έθετο ο Θεός εν τη εκκλησία πρώτον αποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους, έπειτα δυνάμεις, είτα χαρίσματα ιαμάτων, αντιλήψεις, κυβερνήσεις, γένη γλωσσών» (στ. 28). Στη συνέχεια της περικοπής, ο Απόστολος κάνει σχολιασμό ορισμένων από αυτά τα χαρίσματα, όπως η γλωσσολαλιά, η προφητεία, η γνώση των μυστηρίων του Θεού, η πίστη, η ελεημοσύνη.  Όμως στη συνέχεια προτρέπει τους αναγνώστες του να επιζητούν και να επιδιώκουν τα «χαρίσματα τα κρείττονα» και ως ανώτερο πάντων προβάλλει την αγάπη. 

Η αγάπη είναι η διήκουσα δύναμη που πρέπει να χαρακτηρίζει την άσκηση και εκδήλωση όλων αυτών των χαρισμάτων. Κάθε χριστιανός από τη στιγμή του βαπτίσματός του γίνεται μέλος του ενός και μοναδικού σώματος του Χριστού, γίνεται ναός του Αγίου Πνεύματος  επειδή το Άγιο Πνεύμα κατοικεί μέσα μας (Ρωμ. η΄ 9). Ο Απόστολος Παύλος στο συγκεκριμένο αποστολικό ανάγνωσμα μας βεβαιώνει ότι «Υμείς εστέ σώμα Χριστού και μέλη εκ μέρους». Ως μέλη του ενός σώματος του Χριστού, της μιας Εκκλησίας, όλοι έχουμε δεχθεί και συνεχίζουμε να δεχόμαστε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος με τη συμμετοχή μας στα αγιαστικά  μυστήρια, τα οποία παρέχουν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Αλλά και ως μέλη του ενός και μοναδικού σώματος του Χριστού, έχουμε ο καθένας κάποια ιδιαίτερα χαρίσματα. Όπως τα μέλη του ανθρωπίνου σώματος έχουν διαφορετική λειτουργική θέση και σκοπό έτσι το ίδιο και για τα μέλη της Εκκλησίας υπάρχει διάκριση  και διαίρεση χαρισμάτων, τα οποία παρέχονται από το ένα και το αυτό Πνεύμα. Όμως, επειδή ακριβώς είμαστε μέλη του ενός σώματος του Χριστού, συνδεόμαστε μεταξύ μας με την αγάπη, που αποτελεί και το κυριότερο διακριτικό στοιχείο του Χριστιανού. 

Το Άγιο Πνεύμα διαμοιράζει σε όλους τους πιστούς και στον καθένα ανάλογα με την ικανότητα του τα διάφορα χαρίσματα. Κάθε άνθρωπος, ως δημιούργημα του Θεού, είναι προικισμένος με φυσικά χαρίσματα και ικανότητες, τα οποία δίνει ο Θεός, ώστε ο άνθρωπος να μπορέσει να οδηγηθεί προς την τελείωση. Επομένως τίποτε δεν εμποδίζει το Άγιο Πνεύμα να χρησιμοποιήσει τις φυσικές ικανότητες του ανθρώπου. Η χρησιμοποίηση των ποικίλων χαρισμάτων, είτε των φυσικών είτε των καθαρών δωρεών του Αγίου Πνεύματος, π.χ. της προφητείας, με σκοπό την οικοδομή, γίνεται κάτω από την σκέπη και την καθοδήγηση του Αγίου Πνεύματος, το οποίο πρέπει να αφήσουμε να λαλεί στις καρδιές μας αγαθά και όχι να μελετούμε τα πονηρά. Εάν λείπει από μέσα μας η καθοδηγητική χάρη και δύναμη του Άγιου Πνεύματος τότε τα φυσικά χαρίσματα είναι δυνατό αντί να οικοδομούν να καταστρέφουν ψυχές και αξίες. 

Για να τονίσουμε την αξία των χαρισμάτων θα κάνουμε μια σύντομη αναφορά στο καθένα από αυτά, όπως τα αναφέρει η αποστολική περικοπή. 

Το αποστολικό χάρισμα διακρίνεται από όλα τα άλλα λειτουργήματα γιατί η αποστολική εξουσία εκτεινόταν σε ολόκληρη την Εκκλησία, ανα την Οικουμένη και όχι μόνο σε μια τοπική Εκκλησία. Στους Αποστόλους άνηκε η ευθύνη της ιδρύσεως της θεμελιώσεως και της οικοδομής της Εκκλησίας, έργο το οποίο μπορούσε να επιτελεσθεί με το φωτισμό και τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Το προφητικό χάρισμα  δεν αποτελεί την αποκάλυψη καλών ή δυσάρεστων γεγονότων του μέλλοντος. Η αποστολή του προφήτη συνίσταται στην αποκάλυψη και υπενθύμιση του θελήματος του Θεού, χωρίς βέβαια να αποκλείεται και η προαγγελία γεγονότων του μέλλοντος.

Το χάρισμα της διδασκαλίας είναι εξίσου σημαντικό. Ο θεσμός του διδασκάλου είχε εισαχθεί στην αποστολική εκκλησία για να καλύψει την αυξανόμενη ανάγκη διδασκαλίας της χριστιανικής πίστεως  σ’ όσους μεταστρέφονταν στον χριστιανισμό από την ειδωλολατρία.

Το χάρισμα των ευαγγελιστών πρέπει να υπηρετούσε την ανάγκη του κηρύγματος του Ευαγγελίου στους εκτός της Εκκλησίας ευρισκομένους.

Το χάρισμα των ποιμένων αποσκοπεί στη φροντίδα για την ίδια την Εκκλησία. Πηγάζει από τη διδασκαλία και το έργο του ίδιου του Χριστού ως αρχιποίμενος.

Υπάρχει και το χάρισμα της γλωσσολαλιάς, η ερμηνεία των γλωσσών, το χάρισμα της επιτελέσεως θαυμάτων.    
 
Ο Απ. Παύλος λέει ότι όλα τα χαρίσματα πρέπει να συμβάλουν στην οικοδομή όλων των πιστών ως σώματος του Χριστού, αλλά και να διέπονται από το χάρισμα της αγάπης. Η αγάπη είναι το κριτήριο της γνησιότητας των χαρισμάτων.