Ρένου Κωνσταντίνου, θεολόγου

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἀρχὴ τοῦ Εὐαγγελίου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ· ὡς γέγραπται ἐν τοῖς Προφήταις· «᾿Ιδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν Ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου, ὃς κατασκευάσει τὴν ὁδόν σου ἔμπροσθέν σου. Φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ· ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίβους αὐτοῦ». Ἐγένετο ᾿Ιωάννης βαπτίζων ἐν τῇ ἐρήμῳ, καὶ κηρύσσων βάπτισμα μετανοίας εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. Καὶ ἐξεπορεύετο πρὸς αὐτὸν πᾶσα ἡ ᾿Ιουδαία χώρα καὶ οἱ ῾Ιεροσολυμῖται· καὶ ἐβαπτίζοντο πάντες ἐν τῷ ᾿Ιορδάνῃ ποταμῷ ὑπ᾿ αὐτοῦ, ἐξομολογούμενοι τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν. Ἦν δὲ ὁ ᾿Ιωάννης ἐνδεδυμένος τρίχας καμήλου, καὶ ζώνην δερματίνην περὶ τὴν ὀσφὺν αὐτοῦ, καὶ ἐσθίων ἀκρίδας καὶ μέλι ἄγριον. Καὶ ἐκήρυσσε λέγων· ἔρχεται ὁ ἰσχυρότερός μου ὀπίσω μου, οὗ οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς κύψας λῦσαι τὸν ἱμάντα τῶν ὑποδημάτων αὐτοῦ. Ἐγὼ μὲν ἐβάπτισα ὑμᾶς ἐν ὕδατι· αὐτὸς δὲ βαπτίσει ὑμᾶς ἐν Πνεύματι ῾Αγίῳ. 

Νεοελληνική Απόδοση

Αρχή του χαρμόσυνου μηνύματος για τον Ιησού Χριστό, τον Υιο του Θεού. Στα βιβλία των προφητών είναι γραμμένο: Στέλνω τον αγγελιαφόρο μου πριν από σένα, για να προετοιμάσει το δρόμο σου! Μια φωνή βροντοφωνάζει στην έρημο: ετοιμάστε το δρόμο για τον Κύριο, ισιώστε τα μονοπάτια να περάσει. Σύμφωνα μ’ αυτά, παρουσιάστηκε ο Ιωάννης, ο οποίος βάπτιζε στην έρη­μο και κήρυττε να μετανοήσουν οι άνθρωποι και να βαπτιστούν, για να συγχωρηθούν οι αμαρτίες τους. Πήγαιναν σ’ αυτόν όλοι οι κάτοικοι της Ιουδαίας κι οι Ιεροσολυμίτες, κι όλους τους βάπτιζε στον ποταμό Ιορδάνη, καθώς ομολογούσαν τις αμαρτίες τους. Ο Ιωάννης φορούσε ρούχα από τρίχες καμήλας και δερμάτινη ζώνη στη μέση του, έτρωγε ακρίδες, και μέλι από αγριομέλισσες. Στο κήρυγμά του τόνιζε: «Έρχεται ύστερα από μένα αυτός που είναι πιο ισχυρός και που εγώ δεν είμαι άξιος να σκύψω και να λύσω το λουρί από τα υποδήματά του. Εγώ σας βάπτισα με νερό, εκείνος όμως θα σας βαπτίσει με Άγιο Πνεύμα».

Σχολιασμός

Κυριακή προ των Φώτων η σημερινή και το ευαγγελικό ανάγνωσμα αποτελεί την αρχή του Ευαγγελίου του Ευαγγελιστή Μάρκου. Μέσα από αυτό γίνεται αναφορά στην αρχή του χαρμόσυνου μηνύματος για τον Ιησού Χριστό, το οποίο αναγγέλλει ο Ιωάννης ο Πρόδρομος και Βαπτιστής του Κυρίου. Μας παρουσιάζει τον ερχομό του Ιωάννη, ο οποίος έχει ως στόχο να προετοιμάσει το δρόμο από τον οποίο θα περάσει ο Μεσσίας. Γίνεται ακόμη αναφορά στον τρόπο που προετοιμάζει το δρόμο για τον Μεσσία, αλλά και στον ασκητικό τρόπο με τον οποίο ζούσε ο Ιωάννης.

Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής ήταν γιος του Ζαχαρία και της Ελισάβετ. Ήταν ο τελευταίος από τους προφήτες και ο μεγαλύτερος των προφητών. Ήταν ο σύνδεσμος και ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Ο ίδιος ο Κύριος αναφερόμενος στον Πρόδρομο, είπε ότι είναι ο μεγαλύτερος σε αξία άνθρωπος που γεννήθηκε ποτέ από γυναίκα: «αμήν λέγω υμίν, ουκ εγήγερται εν γεννητοίς γυναικών μείζων Ιωάννου του βαπτιστού» (Ματθ.11,11). Η αγία μας Εκκλησία τον έθεσε σε τιμή μετά τη Θεοτόκο, μάλιστα στην εικονογραφία παριστάνεται μαζί με την Παναγία μας να ικετεύει για τη σωτηρία του κόσμου. Είναι η γνωστή εικονογράφηση της «Δεήσεως». Ο μεγάλος αυτός άνδρας πάνω απ’ όλα είναι ο πρόδρομος της εμφανίσεως του Χριστού στον κόσμο, αυτός που άνοιξε το δρόμο να περάσει ο Λυτρωτής μας. Είναι ο μεγάλος αγγελιοφόρος της πιο χαρμόσυνης και ελπιδοφόρας αγγελίας όλων των εποχών: της εν Χριστώ απολυτρώσεως του ανθρωπίνου γένους.

Σαν κύριο έργο του Ιωάννης ο Πρόδρομος είχε την προετοιμασία των ανθρώπων έτσι ώστε να είναι έτοιμοι για να δεχθούν τον Μεσσία. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος και Βαπτιστής τόνιζε ότι «έρχεται ύστερα απο μένα αυτός που είναι πιο ισχυρός και που εγώ δεν είμαι άξιος να σκύψω και να λύσω το λουρί απο τα υποδήματα του. Εγω σας βάφτισα με νερό, εκείνος όμως θα σας βαφτίσει με Άγιο Πνεύμα». Ο ισχυρότερος που έρχεται είναι ο Μεσσίας. Το δε «βάπτισμα» με Άγιο Πνεύμα έγινε την ημέρα της Πεντηκοστής, όταν οι Απόστολοι έλαβαν την χάρη του Αγίου Πνεύματος κατά τον τρίτο και τελειότερο βαθμό και έγιναν πλέον, κατά το λόγιο του Κυρίου «αλιείες ανθρώπων».

Ο Ιωάννης ζούσε στην έρημο με άσκηση και μεγάλη εγκράτεια. Φορούσε ένα ρούχο φτιαγμένο από τρίχες καμήλας και στη μέση του είχε μια δερμάτινη ζώνη. Τρεφόταν από ακρίδες και άγριο μέλι. Η ακρίδες είναι: είτε η ακρίδες διαφόρων άγριων χόρτων που βλαστούσαν στην περιοχή, ή τα γνωστά έντομα τα οποία χρησιμοποιούν και οι Βεδουίνοι που ζουν στην περιοχή μέχρι σήμερα, τα οποία ξηραίνουν και μετά τα τρώνε.

Η αναμονή του Μεσσία την εποχή εκείνη ήταν κάτι το αναμενόμενο. Η φθορά και η ανηθικότητα κυριαρχούσε στην ζωή των ανθρώπων. Η εμφάνιση του Ιωάννου και το κήρυγμα του, που ήταν κήρυγμα μετανοίας, αποτελούσε δείχτη προς τον οποίο θα στρέφονταν οι άνθρωποι ώστε να προετοιμαστούν για τον ερχομό του Μεσσία ο οποίος θα έφερνε μια πραγματικά νέα εποχή για ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Οι συνοπτικοί Ευαγγελιστές όταν μας μιλούν για τον Ιωάννη μας υπενθυμίζουν το σχετικό χωρίο από τον προφήτη Μαλαχία «ούτος εστί περί ου γέγραπται˙ ιδού εγώ αποστέλλω τον άγγελον μου προ προσώπου σου, ος κατασκευάσει την οδόν σου εμπροσθέν σου» (Μαλαχ. 3, 1). Αυτό γίνεται έτσι ώστε να φανερωθεί η εκ Θεού αποστολή του Ιωάννη, για να ετοιμάσει την οδό του Κυρίου. Ο ίδιος ο Ιωάννης διακηρύσσει ότι έρχεται ύστερα από μένα αυτός που είναι πιο ισχυρός.

Η εμφάνιση και το κήρυγμα του Προδρόμου ήταν μια πρόσκληση προς την ανθρωπότητα για μετάνοια. Καλούσε τους ανθρώπους να καθαρίσουν τις ψυχές τους από την κακία και την αμαρτία. Είχε γίνει οδοδείχτης που προετοίμαζε τους ανθρώπους, δείχνοντας τους το δρόμο προς τον Ιησού Χριστό. Από μακριά διέκρινε το Χριστό και ομολόγησε: «Ίδε ο αμνός του Θεού ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου. Ούτος εστιν περί ου εγώ είπον» (Ιωάν. 1, 29). Δεν προσπαθούσε κηρύσσοντας με διάφορα καλά λόγια να ικανοποιήσει τις διάφορες τάξεις ανθρώπων που ερχόντουσαν να τον ακούσουν. Κήρυττε και έλεγχε με αυστηρά λόγια τους πάντες που παρέβαιναν το Νόμο του Θεού χωρίς να υπολογίζει τίποτα. Φτάνει στο σημείο να ελέγχει και τον ίδιο τον Ηρώδη ο οποίος είχε παράνομο δεσμό με τη γυναίκα του αδελφού του. Φώναζε κάτω από τα ανάκτορά του με όλη τη δύναμη της ψυχής του, ελέγχοντας το μοιχό βασιλιά: «ουκ έξεστί σοι έχειν την γυναίκα του αδελφού σου» (Μαρκ.6,18). Ελέγχει με τόση αυστηρότητα, μήπως και καταφέρει να τους ξυπνήσει μέσα από το λήθαργο της αμαρτίας που είχαν περιέλθει.

Η υπόδειξη αυτή του Προδρόμου προς τον αληθινό Μεσσία τον Ιησού Χριστό αποτελεί και για μας σήμερα ένα επίκαιρο μήνυμα. Ο Ιωάννης Ο Πρόδρομος μας καλεί και εμάς σήμερα να καθαρίσουμε τη ψυχή μας, ώστε να υποδεχθούμε τον ίδιο τον Χριστό, οποίος σε λίγες μέρες βαπτίζεται στα νερά του Ιορδάνη.