Πρεσβ. Ανδρέα Παπαμιχαήλ

Πρωτότυπο Κείμενο

Αδελφοί, Θεού γαρ εσμέν συνεργοί∙ Θεού γεώργιον, Θεού οικοδομή εστέ. Κατά την χάριν του Θεού την δοθείσαν μοι ως σοφός αρχιτέκτων θεμέλιον τέθεικα, άλλος δε εποικοδομεί∙ έκαστος δε βλεπέτω πως εποικοδομεί∙ θεμέλιον γαρ άλλον ουδείς δύναται θείναι παρά τον κείμενον, ος εστιν Ιησούς Χριστός. Ει δε τις εποικοδομεί επί τον θεμέλιον τούτον χρυσόν, άργυρον, λίθους τιμίους, ξύλα, χόρτον, καλάμην, εκάστου το έργον φανερόν γενήσεται∙ η γαρ ημέρα δηλώσει∙ ότι εν πυρί αποκαλύπτεται∙ και εκάστου το έργον οποίον εστι το πυρ δοκιμάσει. Ει τινος το έργον μενεί ο επωκοδόμησε, μισθόν λήψεται∙ ει τινος το έργον κατακαήσεται, ζημιωθήσεται, αυτός δε σωθήσεται, ούτως δε ως δια πυρός. Ουκ οίδατε ότι ναός Θεού εστε και το Πνεύμα του Θεού οικεί εν υμίν; ει τις τον ναόν του Θεού φθείρει, φθερεί τούτον ο Θεός∙ ο γαρ ναός του Θεού άγιος εστίν, οίτινες εστε υμείς.

Νεοελληνική Απόδοση

Αδελφοί, είμαστε συνεργάτες στην υπηρεσία του Θεού κι εσείς το χωράφι του Θεού, το οικοδόμημα του Θεού. Σύμφωνα με το ειδικό χάρισμα που μου έδωσε ο Θεός, ως έμπειρος αρχιμάστορας, έβαλα εγώ το θεμέλιο. Άλλος τώρα χτίζει πάνω σ΄ αυτό. Ο καθένας όμως ας προσέχει πως χτίζει. Γιατί κανένας δεν μπορεί να βάλει άλλο θεμέλιο εκτός από αυτό που υπάρχει και που είναι ο Ιησούς Χριστός. Τώρα, αν κάποιοι χτίζουν πάνω σ΄ αυτό το θεμέλιο με χρυσάφι ή ασήμι ή πολύτιμα πετράδια, με ξυλεία, χορτάρι ή άχυρο, η δουλειά του καθενός θα φανεί· θα τη φέρει στο φως η ημέρα της κρίσεως. Γιατί η ημέρα αυτή θα φανερωθεί με τρόπο πύρινο, και η ποιότητα του έργου καθενός θα δοκιμαστεί από τη φωτιά. Αν το έργο που έχτισε κάποιος αντέξει, αυτός θα λάβει μισθό· αν όμως το έργο του καταστραφεί από τη φωτιά, αυτός θα χάσει την αμοιβή του· ο ίδιος όμως θα σωθεί, όπως ένας που περνάει μέσα από τις φλόγες. Δεν ξέρετε πως είστε ναός του Θεού κι ότι το Πνεύμα του κατοικεί ανάμεσά σας; Αν κάποιος, λοιπόν, με τις διαιρέσεις καταστρέφει το ναό του Θεού, αυτόν θα τον αφανίσει ο Θεός. Γιατί ο ναός του Θεού είναι άγιος, κι ο ναός αυτός είστε εσείς.

Σχολιασμός

Το σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα είναι παρμένο από την Α΄ προς Κορινθίους επιστολή του Αποστόλου Παύλου. Η επιστολή αυτή πραγματεύεται κατά κύριο λόγο την ενότητα της Εκκλησίας της Κορίνθου, όπου οι διαιρέσεις, οι διασπάσεις και τα σχίσματα μεταξύ των πιστών έλαβαν μεγάλη διάσταση και δημιουργούσαν πολλά προβλήματα.

Στο εν λόγω αποστολικό ανάγνωσμα τονίζεται ότι ο Χριστός είναι το θεμέλιο της Εκκλησίας, ότι οι πιστοί είναι οικοδόμημα και χωράφι του Θεού, ότι οι διάδοχοι των Αποστόλων έχουν προσωπική ευθύνη για τη διατήρηση της ενότητας της Εκκλησίας και τέλος ότι η Εκκλησία και ο κάθε πιστός είναι ναός του Θεού, που οικοδομείται με τη χάρη και την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος.

Στο στίχο 9 ο Απόστολος των εθνών γράφει εμφαντικά: «Θεού γαρ εσμέν συνεργοί∙ Θεού γεώργιον, Θεού οικοδομή εστέ». Έτσι τονίζεται η ανάγκη για εκκλησιαστική ενότητα, αφού ένας αγρός δεν μπορεί να αποφέρει καρπούς όταν κατατεμαχίζεται και ένα εκκλησιαστικό οικοδόμημα δεν μπορεί να στέκει όταν κατακερματίζεται στα επιμέρους δομικά υλικά. Άλλωστε, στην προκειμένη περίπτωση ούτε ο αγρός ούτε το οικοδόμημα ανήκουν στους Αποστόλους ή στους συνεχιστές του έργου τους, αλλά στο Θεό, του οποίου οι προαναφερθέντες είναι απλά συνεργοί.

Ο απόστολος Παύλος κατά την πρώτη μετάβασή του στην Κόρινθο παρέμεινε εκεί για ενάμιση περίπου χρόνο, ιδρύοντας την τοπική Εκκλησία: «κατά την χάριν του Θεού την δοθείσαν μοι ως σοφός αρχιτέκτων θεμέλιον τέθεικα». Η αναφορά στη δική του συμβολή γίνεται όχι για αυτοπροβολή, αλλά για να υπενθυμίσει στους Κορινθίους ότι θεμέλιο της Εκκλησίας έθεσε ο ίδιος τον Ιησού Χριστό˙ όσοι λοιπόν συνεχίζουν το έργο του, επιβάλλεται να χτίζουν με πολλή προσοχή πάνω στο ίδιο θεμέλιο. Χαρακτηριστικά είναι τα σχόλια του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου: «Προσέχετε τώρα πώς συνεχίζετε την οικοδομή, μήπως με κενοδοξία, μήπως αποσπάτε τους μαθητές για να τους προσκολλήσετε σε ανθρώπους. {…} Ας χτίζουμε λοιπόν πάνω σ’ αυτό το θεμέλιο (τον Ιησού Χριστό), κι ας είμαστε προσκολλημένοι σ’ αυτό το θεμέλιο όπως το κλήμα του αμπελιού. Το κλήμα τρέφεται από το χώρο στον οποίο βρίσκεται και η οικοδομή στέκεται επειδή τα διάφορα μέρη της είναι συνδεδεμένα· μόλις υπάρξει διάσταση των μερών της καταστρέφεται, γιατί δεν έχει πού να στηριχτεί. Λοιπόν, ας μην κρατούμαστε απλώς απ’ το Χριστό, αλλά ας προσκολληθούμε σ’αυτόν, διότι αν απομακρυνθούμε, θα καταστραφούμε…» (Υπόμνημα στην Α΄προς Κορινθίους επιστολή, Ομιλία Η΄, ΕΠΕ σ. 231-233).  Στην περικοπή αυτή ο Απόστολος δεν κατονομάζει πρόσωπα, προφανώς όμως εκφράζει κάποια επιφύλαξη όσον αφορά τη συνέχιση της εποικοδομής της Εκκλησίας της Κορίνθου από οπαδούς του Απολλώ ή ιουδαΐζοντες οπαδούς του αποστόλου Πέτρου.

Στη συνέχεια, ο απόστολος Παύλος απαριθμεί έξι είδη υλικών που χρησιμοποιούσαν οι τεχνίτες στην κατασκευή μιας οικοδομής, ξεκινώντας απ’ το πολυτιμότερο και καταλήγοντας στο ευτελέστερο: χρυσό, άργυρο,  πολύτιμους λίθους, ξύλα, χόρτο και άχυρο. Η ποιότητα των πιο πάνω υλικών είναι ανάλογη με την αντοχή που έχουν στην καυστική δύναμη της φωτιάς. Κατ’ ανάλογο τρόπο, το έργο του καθενός θα δοκιμασθεί κατά την ημέρα της Τελικής Κρίσης.

Στους στίχους 16-17, ο απόστολος Παύλος τονίζει πως η Εκκλησία είναι ο ναός του Θεού, που αντικαθιστά το ναό των Ιεροσολύμων της Παλαιάς Διαθήκης. Σ’ αυτό τον καινούργιο ναό κατοικεί το Άγιο Πνεύμα, όπως άλλωστε ο ίδιος ο Κύριος διαβεβαίωσε τους μαθητές Του: «Κι εγώ θα παρακαλέσω τον Πατέρα να σας δώσει άλλον Παράκλητο, το Πνεύμα της Αληθείας, ώστε να είναι για πάντα μαζί σας. Το Πνεύμα αυτό δεν μπορεί να το δεχτεί ο κόσμος, γιατί ούτε το διακρίνει ούτε το γνωρίζει· εσείς το γνωρίζετε, γιατί μένει κοντά σας και θα υπάρχει μέσα σας» (Ιω. 14, 16-17). Επειδή λοιπόν η Εκκλησία είναι αγία, όποιος την καταστρέφει με τον οποιοδήποτε τρόπο διαπράττει βαρύτατο αμάρτημα και η τιμωρία του θα είναι ανάλογη της πράξης του.

«Θεού εσμέν συνεργοί», «έκαστος βλεπέτω πώς εποικοδομεί»

Ο απόστολος Παύλος αποκαλεί τόσο τον εαυτό του όσο και τους άλλους Αποστόλους συνεργάτες του Θεού. Αυτός ο πετυχημένος τίτλος ισχύει και για τους διαδόχους των Αποστόλων και συνεχιστές του έργου τους, τους επισκόπους, αλλά και για όλους γενικά τους κληρικούς και τους διακονούντας στο έργο της Εκκλησίας.

Έχοντας λοιπόν κατά νου ότι συνεργαζόμαστε μαζί με το Θεό στο έργο της σωτηρίας των ανθρώπων, επιβάλλεται ό,τι πράττουμε να το πράττουμε με θείο φόβο, αποβάλλοντας κάθε προσπάθεια ανθρωπαρέσκειας, αυτοπροβολής και αυτοανάδειξης. Σκοπός και ευχαρίστησή μας ας είναι να βλέπουμε το οικοδόμημα της Εκκλησίας να αυξάνεται και να ευπρεπίζεται προς δόξαν Θεού και όχι προς ικανοποίηση της προσωπικής μας φιλοδοξίας και εγωισμού. Aς προσέξουμε να μη δημιουργούμε ηθελημένα ή άθελα σχίσματα και φατρίες μέσα στην Εκκλησία. Ας θυμούμαστε πάντα ότι «το διακονείν (τω Βασιλεί της δόξης) μέγα καί φοβερόν, καί αυταίς ταις επουρανίαις δυνάμεσι» (Ευχή Χερουβικού Ύμνου). Τέλος, ας προσευχόμαστε στον Κύριο να μας φωτίζει και να μας καθοδηγεί, ώστε το έργο που πράττουμε να αντέξει στη φωτιά και να αξιωθούμε του θείου μισθού. Αμήν.