Ο άγιος Παντελεήμων (Παντελέων ήταν το αρχικό του όνομα) έζησε στα χρόνια του αυτοκράτορα Διοκλητιανού και καταγόταν από τη Νικομήδεια. Τον πατέρα του έλεγαν Ευστόργιο και τη μητέρα του, που ήταν ευσεβέστατη χριστιανή, Ευβούλη.

Ο Παντελεήμων γρήγορα στερήθηκε τις φροντίδες της μητέρας του που πέθανε πρόωρα, αλλά απέκτησε από μικρή ηλικία καλή εγκύκλια παιδεία και όταν την ολοκλήρωσε σπούδασε την ιατρική, διακρινόμενος όμως και για την ρητορεία του. Οι σχέσεις μάλιστα της οικογένειάς του με το παλάτι ήταν πολύ καλές και σύντομα θα τον έφερναν ως γιατρό στην αυλή του Αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Ο ίδιος τελικά όμως ασπάστηκε το χριστιανισμό. Η μεταστροφή αυτή συνέβη μετά από γνωριμία με κάποιο ιερέα Ερμόλαο, την εποχή ενός διωγμού κατά των χριστιανών. Λίγο αργότερα θα βαπτιστεί χριστιανός μυστικά και θα προσπαθήσει να πείσει τον πατέρα του να γίνει κι αυτός, όπως και συνέβη.

Ο άγιος Παντελεήμων την ιατρική του επιστήμη την χρησιμοποίησε ιδιαίτερα για τους απόρους ασθενείς και έτρεχε με μοναδική προθυμία στις καλύβες τους, βοηθώντας τους όχι μόνο ιατρικά, αλλά και χρηματικά. Σε κάθε σπίτι που έμπαινε δίδασκε το Ευαγγέλιο και έφερνε σ’ αυτό πολλές ψυχές. Ήταν σπλαχνικός σε μεγάλο βαθμό για όλους τους πάσχοντες, γι’ αυτό και ο Θεός του δώρισε το χάρισμα να θεραπεύει ασθενείς μόνο με την προσευχή του.

Έτσι λοιπόν θεράπευσε πολλούς, μεταξύ αυτών και ένα τυφλό, που έγινε αφορμή να συλλάβει ο Διοκλητιανός τον Άγιο. Τον τυφλό τον θανάτωσε, διότι πίστεψε στον Χριστό και τον Παντελεήμονα τον υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια. Του έκαιγαν το σώμα του με πυρσούς, άλλοτε τον μαστίγωναν και άλλοτε του έριχναν καυτό λάδι. Σε πολλές από τις περιπτώσεις όμως τα μαρτύρια δεν του προξενούσαν πόνο. Έτσι, για να τον θανατώσουν τον έριξαν στα θηρία, αυτά όμως δεν τον έβλαψαν και ο άγιος δεν υπέκυψε στις πιέσεις αφού ο Κύριος εμφανίσθηκε μπροστά του με την μορφή του πνευματικού του Ερμόλαου και του έδωσε θάρρος. Τέλος διατάχθηκε ο αποκεφαλισμός του και ακούστηκε φωνή από τον ουρανό που τον καλούσε όχι ως Παντελέοντα, αλλά ως Παντελεήμονα. Μόλις όμως ο δήμιος άπλωσε το χέρι του για να κόψει με το σπαθί του το κεφάλι του Αγίου, το σπαθί λύγισε και το σίδερο έλιωσε σαν κερί. Μπροστά σε τέτοιο θαύμα και οι παραβρισκόμενοι στρατιώτες έγιναν χριστιανοί. Τότε ο Άγιος εκουσίως παραδόθηκε στο μαρτύριο. Λέγεται ότι από την πληγή του δεν έτρεξε αίμα αλλά γάλα και το δέντρο της ελιάς, στο οποίο τον είχαν δέσει καρποφόρησε ξαφνικά.

Τη μνήμη του Αγίου Παντελεήμονα εορτάζει η Εκκλησία μας στις 27 Ιουλίου.                                        

Απολυτίκιο. Ήχος γ’.

Αθλοφόρε Άγιε και Ιαματικέ Παντελεήμον, πρέσβευε τω έλεήμονι Θεώ, ίνα πταισμάτων άφεσιν, παράσχη ταις ψυχαίς ημών.

Αποστολικό Ανάγνωσμα

Πρωτότυπο Κείμενο (Β’ Τιμ. 2: 1-10)

Τέκνον Τιμόθεε, ἐνδυναμοῦ ἐν τῇ χάριτι τῇ ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ, καὶ ἃ ἤκουσας παρ᾿ ἐμοῦ διὰ πολλῶν μαρτύρων, ταῦτα παράθου πιστοῖς ἀνθρώποις, οἵτινες ἱκανοὶ ἔσονται καὶ ἑτέρους διδάξαι. Σὺ οὖν κακοπάθησον ὡς καλὸς στρατιώτης ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Οὐδεὶς στρατευόμενος ἐμπλέκεται ταῖς τοῦ βίου πραγματείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρέσῃ. Ἐὰν δὲ καὶ ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ. Τὸν κοπιῶντα γεωργὸν δεῖ πρῶτον τῶν καρπῶν μεταλαμβάνειν. Νόει ὃ λέγω· δῴη γάρ σοι ὁ Κύριος σύνεσιν ἐν πᾶσι. Μνημόνευε ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν, ἐκ σπέρματος Δαυΐδ, κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου, ἐν ᾧ κακοπαθῶ μέχρι δεσμῶν ὡς κακοῦργος· ἀλλ᾿ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ οὐ δέδεται. Διὰ τοῦτο πάντα ὑπομένω διὰ τοὺς ἐκλεκτούς, ἵνα καὶ αὐτοὶ σωτηρίας τύχωσι τῆς ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ μετὰ δόξης αἰωνίου.

Νεοελληνική Απόδοση

Παιδί μου Τιμόθεε, να παίρνεις δύναμη από τη χάρη που μας έδωσε ο Ιησούς Χριστός. Κι όσα άκουσες από μένα μπροστά σε πολλούς μάρτυρες, αυτά να τα μεταδώσεις σε έμπιστους ανθρώπους, που θα είναι ικανοί να διδάξουν και άλλους. Κακοπάθησε λοιπόν σαν καλός στρατιώτης του Ιησού Χριστού. Κανείς στρατευμένος δεν μπλέκεται στις υποθέσεις της καθημερινής ζωής, αν θέλει να είναι συ­νεπής απέναντι σ’ εκείνον που τον στρατολόγησε. Κι όταν κάποιος μετέχει σε αθλητικούς αγώνες, δεν παίρνει το στεφάνι της νίκης, αν δεν αγωνιστεί σύμφωνα με τους κανόνες. Ο γεωργός πρέπει να κο­πιάσει, για να μπορέσει να φάει πρώτος από τους καρπούς. Προσπάθησε να καταλάβεις αυτά που λέω. Ο Κύριος να σε βοηθήσει να τα εννοήσεις όλα. Να μην ξεχνάς τον Ιησού Χριστό, τον αναστημένο από τους νε­κρούς και απόγονο του Δαβίδ, σύμφωνα με το ευαγγέλιο που κηρύττω. Για το ευαγγέλιο αυτό κακοπαθώ ως το σημείο να με δέσουν σαν κακούργο. Αλλά ο λόγος του Θεού δε δένεται. Γι’ αυτό, όλα τα υπο­μένω γι’ αυτούς που διάλεξε ο Θεός, για να πετύχουν κι αυτοί τη σωτη­ρία που έφερε ο Ιησούς Χριστός και να δοξαστούν αιώνια.