Ανάμεσα στις άγιες μορφές, που κόσμησαν την Εκκλησία της Κύπρου, είναι κι ο απόστολος Τυχικός. Το όνομά του δεν συμπεριλαμβάνεται στον κύκλο των εβδομήκοντα. Όμως αυτό δεν εμποδίζει τον ιερό συναξαριστή να Τον εγκωμιάζει με τούτα τα λόγια: «Μη τον τυχόντα Τυχικόν τούτον νόει. ούτος γαρ εις πέφυκε των Αποστόλων».

Ο Τυχικός καταγόταν από τη Ρωμαϊκή επαρχία της Ασίας. Σαν συνοδό και συνεργάτη του αποστόλου Παύλου τον συναντούμε περί το τέλος της τρίτης του Παύλου αποστολικής περιοδείας. Όπως γνωρίζουμε, κατά την περιοδεία αυτή, που κράτησε τρία χρόνια, από το 54-57 μ.Χ. ο θείος απόστολος με κέντρο την Έφεσο επισκέφθηκε πολλές πόλεις της Μ. Ασίας.

Μαζί του όμως και στους πιο μεγάλους κινδύνους. Τους κινδύνους που αντιμετώπιζε από τα όργανα του Σατανά στις συνεχείς του αποστολικές περιοδείες. Μαζί του και σ’ αυτή τη φυλακή της Ρώμης. Χαρά του να διακονεί και να εξυπηρετεί το έργο του Κυρίου. Στόν Τυχικό επαναπαύεται και προσβλέπει ο γηραιός απόστολος στις ποικίλες ανάγκες που αντιμετωπίζει. Στον Τυχικό αναθέτει την υπεύθυνο αποστολή να μεταφέρει και να επιδώσει με ασφάλεια τις επιστολές του προς τους πιστούς της Εφέσου, των Κολοσσών και της Α’ προς τον μαθητή του Τιμόθεο.

Με πόση συγκίνηση γράφει ο στοργικός απόστολος προς τους Εφεσίους (στ’, 21-22) τούτα τα λόγια: «Ίνα δε ειδήτε και υμείς τα κατ’ εμέ, τι πράσσω, πάντα υμίν γνωρίσει Τυχικός ο αγαπητός αδελφός και πιστός διάκονος εν Κυρίω όν έπεμψα προς υμάς εις αυτό τούτο, ίνα γνώτε τα περί ημών και παρακαλέση τάς καρδίας υμών». Για να μάθετε δε κι εσείς τα ιδικά μου νέα, να γνωρίσετε δηλαδή τι κάμνω και πως περνώ τις ημέρες μου εδώ στη φυλακή για τη διάδοση του Ευαγγελίου, σας στέλλω τον Τυχικό. Ο αγαπητός μου αυτός αδελφός και πιστός διάκονος στο έργο του Κυρίου, θα σας τα καταστήσει όλα γνωστά. Αυτός θα σας παρηγορήσει και θα στηρίξει τις καρδιές σας, που είναι θλιμμένες εξ αιτίας της φυλακίσεως μου.

Μεγάλη στοργή και ασύγκριτη αγάπη αποπνέουν τούτα τα λόγια του θείου Παύλου… «Αγαπητός αδελφός και πιστός διάκονος εν Κυρίω» ο Τυχικός. Είναι αδελφός μου λέγει ο Τυχικός, γιατί έχουμε τον ίδιο Πατέρα, τον Πανάγαθο Θεό. Με το άγιο Βάπτισμα μας υιοθέτησε και μας έκαμε κατά χάριν παιδιά Του. Είναι και «πιστός διάκονος», γιατί υπηρετεί πιστά στο θέλημα του Κυρίου και την εξάπλωση του ευαγγελικού κηρύγματος. Στην επιστολή προς τους Κολασσαείς προσθέτει και τις λέξεις «σύνδουλός μου». Είναι ο Τυχικός και σύνδουλός μου, γιατί κι οι δύο μας έχουμε ένα Κύριο και ένα Θεό. Και οι δύο μας δουλεύουμε στον ίδιο πνευματικό αμπελώνα και στον ίδιο αγρό.

Οποίο μεγαλειώδη τίτλο τιμής για τον ειλικρινή συνεργάτη του φλογερού αποστόλου αποτελούν τα κολακευτικά τούτα λόγια. Και μόνο αυτά γραμμένα από το χέρι του θείου Παύλου, ο οποίος ζει και αγωνίζεται μονάχα για τη δόξα του Χριστού, αλλά και τη σωτηρία του κάθε ανθρώπου, είναι αποδεικτικά της ξεχωριστής και ιδιάζουσας θέσης, που κατέχει στην πρώτη εκκλησία η προσωπικότητα του πιστού και πρόθυμου διακόνου του Ευαγγελίου, του αγίου Τυχικού.

Και πολύ δίκαια. Γιατί ο Τυχικός με πολύ ενθουσιασμό ανέλαβε το έργο της διαδόσεως του Ευαγγελίου ακολουθώντας με ζήλο τον απόστολο των Εθνών Παύλο στις περιοδείες του. Αλλά και πάντα πρόθυμος να τον εξυπηρετήσει, όπου τον ήθελε αυτός καλέσει. «Όταν πέμψω Αρτεμάν προς σε ή Τυχικόν, σπούδασαν ελθείν προς με εις Νικόπολιν εκεί γαρ κέκρικα παραχειμάσαι» (Τίτ. γ’, 12). Αυτά γράφει ο Παύλος προς τον απόστολο και συνεργάτη του Τίτο. Κι οι οδηγίες αυτές δείχνουν την εμπιστοσύνη του μεγάλου αποστόλου προς τον ακόλουθο και βοηθό του Τυχικό, που είναι συνεργός και συνέκδημος του σκεύους αυτού της εκλογής του Κυρίου. Συνεργός και συνέκδημος αλλά και διεκπεραιωτής πολλών εμπιστευτικών αποστολών. Όταν ο απόστολος Μάρκος μετά το μαρτύριο του θείου του αποστόλου Βαρνάβα έφυγε απ’ την Κύπρο, πέρασε απ’ την Αλεξάνδρεια και κατέληξε στη Ρώμη για να συναντήσει τον πολύπειρο και φυλακισμένο απόστολο. Με την ευλογία του Θεού η συνάντηση πραγματοποιήθηκε γρήγορα. Οι δύο απόστολοι, αφού αντάλλαξαν ασπασμό χριστιανικής αγάπης άρχισαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον να συνομιλούν για την κατάσταση της Εκκλησίας στην Κύπρο. Κατά τη συνομιλία αυτή, μεταξύ των άλλων, ο Μάρκος αποκάλυψε στον φλογερό απόστολο το μαρτυρικό τέλος του φίλου του αποστόλου Βαρνάβα και του φανέρωσε πως στην Κύπρο δεν ήταν άλλος απόστολος, για να συνεχίσει το έργο τους. Η πληροφορία αυτή ανησύχησε τον γηραιό απόστολο, που έσπευσε αμέσως να στείλει στο πολύπαθο νησί τους συνεργάτες του Τυχικό, Επαφρά και μερικούς άλλους. Η ομάδα αυτή, σαν έφτασε στην Κύπρο, έσπευσε να συναντηθεί με τον Ηρακλείδιο που βρισκόταν στην Ταμασό και να του επιδώσει σχετική επιστολή. Στην επιστολή αυτή ο Παύλος λέγεται πως συνιστούσε στον πιστό μαθητή του να εγκαταστήσει τον Επαφρά επίσκοπο στην Πάφο, τον Τυχικό στη Νεάπολη, δηλαδή τη Λεμεσό, και τον Αυξίβιο στους Σόλους, πράγμα το οποίο και έκαμε.

Ο απόστολος Τυχικός υπήρξε ένας δόκιμος εργάτης του Ευαγγελίου του Χριστού, που με προθυμία δέχθηκε το κήρυγμα για τον Εσταυρωμένο Ιησού. Τον αγάπησε με όλη του την καρδιά κι αψηφώντας κάθε κίνδυνο κινείται παντού για να το προσφέρει και σ’ άλλους. Μαζί με τον θείο Παύλο μπορεί κι αυτός να λέγει: «Οδοιπορίαις πολλάκις, κινδύνοις ποταμών, κινδύνοις ληστών, κινδύνοις εκ γένους, κινδύνοις εξ εθνών, κινδύνοις εν πόλει, κινδύνοις εν ερημία, κινδύνοις εν θαλάσση, κινδύνοις εν ψευδαδέλφοις…» (Β’ Κορ. ια’, 26). Υπηρέτησα τον Κύριο με μακρές οδοιπορίες πολλές φορές, με κινδύνους από ποτάμια και μάλιστα κατά τον χειμώνα που επλημμύριζαν.

Αντίκρυσα πολλούς κινδύνους από ληστές, κινδύνους από τους ομοεθνείς μου Εβραίους, κινδύνους από εθνικούς και ειδωλολάτρες, κινδύνους μέσα από τις πόλεις, κινδύνους μέσα σε έρημους τόπους, κινδύνους στη θάλασσα, κινδύνους από μέρους ψευδαδέλφων, που υποκρίνονταν ότι είναι χριστιανοί. Σαν ένας γνήσιος εργάτης του Ευαγγελίου ανέλαβε κι αυτός με φλόγα στην καρδιά και συνέπεια και σύνεση το έργο της πανανθρώπινης σωτηρίας. Αντιμετώπισε διωγμούς και εξευτελισμούς. Εν τούτοις ποτέ δεν εδειλίασε. Ούτε μετανόησε γιατί ανέλαβε τέτοιο βαρυσήμαντο έργο. Άλλωστε το γνώριζε αυτό. Το προείπε ο ίδιος ο Κύριος με τούτα τα λόγια: «Ιδού εγώ αποστέλλω υμάς ως πρόβατα εν μέσω λύκων» (Ματθ. Γ, 16). «Ει εμέ εδίωξαν και υμάς διώξουσι» (Ίωάν. ιε’, 20)• και «έσεσθε μισούμενοι υπό πάντων δια το όνομα μου» (Ματθ. ι’, 22). Το γνώριζε.

Πολλές φορές το δοκίμασε σαν βρισκόταν με τον δάσκαλο του και το άκουσε. Όμως καμιά δύναμη δεν μπόρεσε να του κάμψει τη θέληση. Οπλισμένος με ακατάβλητη αυταπάρνηση και καρτερία κι υπομονή συνεχίζει πιστός μέχρι θανάτου το ποιμαντικό του έργο στην Κύπρο. Σ’ ένα τόπο σαν και το νησί μας, που η λατρεία της ακολασίας στο πρόσωπο της θεάς της σαρκολατρίας, της Αφροδίτης, βασίλευε, ο πιστός εργάτης του Ευαγγελίου της αρετής και της χριστιανικής τελειώσεως κινείται παντού. Με αποφασιστικότητα μοναδική και όπλο ακαταμάχητο τον λόγο του Θεού πετυχαίνει να κρημνίσει της αθεϊας τα πυργώματα και να διαδώσει όπου πήγε την αλήθεια.

Ο απόστολος Τυχικός μετά που διεκπεραίωσε την αποστολή του στην Κύπρο, επέστρεψε και πάλι κοντά στον απόστολο Παύλο. Μετά δε τον μαρτυρικό θάνατο του θείου αυτού αποστόλου κατά μια παράδοση ο Τυχικός χρημάτισε επίσκοπος της Χαλκηδόνος, μιας πόλεως της Βιθυνίας της Μικράς Ασίας.

Εκεί στο χωριό της Πάφου, τα Μέσανα του διαμερίσματος Κελοκεδάρων, που βρίσκεται κι ο ναός του κτισμένος στα ερείπια ενός πολύ παλαιού, που δεν φαίνονται δυστυχώς σήμερα ούτε τα σημάδια του, κατά μήκος του δρόμου προς το χωριό Σαλαμιού σώζονται ακόμη τρεις ελιές, που κατά την παράδοση βλάστησαν από τα ελιοκόκκονα, που έρριψαν οι απόστολοι, όταν περνούσαν από εκεί και έτρωγαν ελιές. Στον ναό του μικρού αυτού χωριού είναι δύο εικόνες του αγίου Τυχικού. Μια πολύ παλαιά και μια κάπως νεώτερη με ημερομηνία αγιογραφήσεως το 1830.

Οι εικόνες αυτές πόσα στ’ αλήθεια πρέπει να μας θυμίζουν και πόση ευγνωμοσύνη θα πρέπει να πλημμυρίζει την ψυχή μας στο αντίκρισμά τους. Το μαρτυρικό νησί μας, χάρη στο έργο όλων αυτών των φλογερών εργατών του Ευαγγελίου, που έσπειραν στις καρδιές των προγόνων μας τον θείο σπόρο, συνεχίζει μέχρι σήμερα τον δρόμο της υψηλής αποστολής του και κρατά με καύχηση τον τιμητικό τίτλο το. «Νήσος των Αγίων η Αγία Νήσος».

Η τιμή αυτή δημιουργεί σ’ εμάς και τις ανάλογες υποχρεώσεις. «Ου καταισχύνω όπλα τα ιερά», έλεγαν οι νέοι των Αθηνών στον όρκο τους, όταν έπαιρναν τα όπλα τους. Άς μη ντροπιάσω ποτέ την καταγωγή μου και τις ελληνοχριστιανικές ρίζες μου, ας λέμε κι εμείς σήμερα. «Είμαστε απόγονοι μαρτύρων μέσα μας τρέχει ηρώων αίμα» τονίζει ο Ίων Δραγούμης. Αν το νησί μας παρέμεινε μέχρι σήμερα νησί Ελληνικό, παρέμεινε χάρη στην Ορθοδοξία μας. Αυτόν τον πολύτιμο θησαυρό ας προσέξουμε όλοι σήμερα σαν κόρη οφθαλμού. Το απαιτούν οι άγιοι μας. Μας το ζητά ο άγιος Τυχικός. Το θέλει ο Χριστός μας. Το επιβάλλει κι αυτό το συμφέρον μας. Να το ξαναπούμε; Το απαιτούν οι άγιοι μας και το παράδειγμα του αποστόλου Τυχικού, του οποίου είθε οι πρεσβείες προς τον Σωτήρα Χριστό να χαρίζουν στον καθένα μας «πάν δώρημα Του τέλειον». Σ’ αυτόν ας ψάλλουμε κι εμείς με όλη τη δύναμη της ψυχής μας: Απόστολε του Σωτήρος Πανεύφημε, το δοχείον της πίστεως, υιέ παρακλήσεως, η γαλήνη των χει μαζόμενων, απαύστως εν τη μνήμη σου παρρησίαν έχων, Τυχικέ παναοίδιμε, ικέτευε εν ειρήνη φυλαχθήναι τάς ψυχάς ημών. Αμήν.
 

Απολυτίκιο
‘Ηχος γ’

Απόστολε άγιε Τυχικέ, πρέσβευε τω ελεήμονι Θεώ, ίνα πταισμάτων άφεσιν, παράσχη ταίς ψυχαίς ημών.

Έτερον απολυτίκιο

(ποιηθέν υπό του αειμνήστου διδασκάλου Χ. Παπαδοπούλλου)
Ήχος α’.
Του λίθου σφραγισθέντος…

Του Παύλου μαθητής και ακόλουθος υπάρχων, τον καλόν αγώνα της πίστεως χαίρων ηγωνίσω, υψών αληθείας τον πυρσόν και έθνεσι παρέχων φωτισμών. Δια τούτο, Πανσεβάσμιε Τυχικέ, τιμώντές σε νυν βοώμεν. Χαίρε Χριστού, ω σκεύος εκλεκτών, χαίρε Θεού απόστολε, ω και πρέσβευε δωρήσασθαι πάσι την λύτρωσιν.

Αποστολικό Ανάγνωσμα

Πρωτότυπο Κείμενο (Β΄ Κορ. 2:13-17, 3:1-5)

Ἀδελφοί, ἡμεῖς ὀφείλομεν εὐχαριστεῖν τῷ Θεῷ πάντοτε περὶ ὑμῶν, ἀδελφοὶ ἠγαπημένοι ὑπὸ Κυρίου, ὅτι εἵλετο ὑμᾶς ὁ Θεὸς ἀπ᾿ ἀρχῆς εἰς σωτηρίαν ἐν ἁγιασμῷ Πνεύματος καὶ πίστει ἀληθείας, εἰς ὃ ἐκάλεσεν ὑμᾶς διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἡμῶν εἰς περιποίησιν δόξης τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. ῎Αρα οὖν, ἀδελφοί, στήκετε, καὶ κρατεῖτε τὰς παραδόσεις ἃς ἐδιδάχθητε εἴτε διὰ λόγου εἴτε δι᾿ ἐπιστολῆς ἡμῶν. Αὐτὸς δὲ ὁ Κύριος ἡμῶν ᾿Ιησοῦς Χριστὸς καὶ ὁ Θεὸς καὶ πατὴρ ἡμῶν, ὁ ἀγαπήσας ἡμᾶς καὶ δοὺς παράκλησιν αἰωνίαν καὶ ἐλπίδα ἀγαθὴν ἐν χάριτι, παρακαλέσαι ὑμῶν τὰς καρδίας καὶ στηρίξαι ὑμᾶς ἐν παντὶ λόγῳ καὶ ἔργῳ ἀγαθῷ. Τὸ λοιπὸν προσεύχεσθε, ἀδελφοί, περὶ ἡμῶν, ἵνα ὁ λόγος τοῦ Κυρίου τρέχῃ καὶ δοξάζηται, καθὼς καὶ πρὸς ὑμᾶς, καὶ ἵνα ῥυσθῶμεν ἀπὸ τῶν ἀτόπων καὶ πονηρῶν ἀνθρώπων· οὐ γὰρ πάντων ἡ πίστις. Πιστὸς δέ ἐστιν ὁ Κύριος, ὃς στηρίξει ὑμᾶς καὶ φυλάξει ἀπὸ τοῦ πονηροῦ. Πεποίθαμεν δὲ ἐν Κυρίῳ ἐφ᾿ ὑμᾶς ὅτι ἃ παραγγέλλομεν ὑμῖν καὶ ποιεῖτε καὶ ποιήσετε. Ὁ δὲ Κύριος κατευθύναι ὑμῶν τὰς καρδίας εἰς τὴν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ καὶ εἰς τὴν ὑπομονὴν τοῦ Χριστοῦ.

Νεοελληνική Απόδοση

Αδελφοί, δεν μπορούσα να ησυχάσω, γιατί δε συνάντησα εκεί τον αδελφό μου τον Τίτο. Γι’ αυτό, λοιπόν, τους αποχαιρέτησα κι έφυγα για τη Μα­κεδονία. Ας είναι δοξασμένος ο Θεός, που μας οδηγεί πάντοτε σε θριάμβους με τη δύναμη του Χριστού, και με το κήρυγμά μας διαδίδει σαν άρωμα σε κάθε τόπο τη γνώση του Χριστού. Γιατί εμείς είμαστε η ευωδιά του Χριστού που προσφέρεται στο Θεό, και για όσους βαδί­ζουν στη σωτηρία και για όσους βαδίζουν στην απώλεια. Για τους τελευταίους είναι μυρωδιά που προέρχεται από το θάνατο και δίνει το θάνατο· για τους άλλους είναι άρωμα που προέρχεται από τη ζωή και δίνει ζωή. Και ποιος είναι άξιος για ένα τέτοιο έργο; Εμείς πάντως δεν είμαστε όπως οι άλλοι που εμπορεύονται το λόγο του Θεού, αλλά μιλάμε με ειλικρίνεια ενώπιον του Θεού, σαν υπηρέτες του Χριστού σταλμένοι από το Θεό. Μήπως αρχίζουμε πάλι να συσταίνουμε τον εαυτό μας; Ή μήπως χρειαζόμαστε, όπως μερικοί, συστατικές επιστολές για σας ή από σας; Εσείς είστε η συστατική επιστολή για το ποιοι είμαστε. Αυτή είναι γραμμένη μέσα στις καρδιές μας και μπορούν να τη διαβάζουν και να την καταλαβαίνουν όλοι οι άνθρωποι. Είναι φανερό ότι είστε συστα­τική επιστολή, γραμμένη από το Χριστό με τη δική μας φροντίδα. Αυτή δεν γράφτηκε με μελάνι, αλλά με το Πνεύμα του ζωντανού Θεού· δε γράφτηκε πάνω σε πέτρινες πλάκες, αλλά πάνω σε πλάκες ανθρώπινες, στις καρδιές σας. Τη βεβαιότητα αυτή μας την έδωσε ο Θεός μέσω του Χριστού, δηλαδή δεν είμαστε από μόνοι μας ικανοί να θεωρήσουμε ότι κάτι προέρχεται από μας τους ίδιους, αλλά ότι, η ικανότητά μας προέρχεται από το Θεό.