Ξένιας Παντελή, θεολόγου

Πρωτότυπο Κείμενο

Εἶπεν ὁ Κύριος· Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι. Ὅς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ᾿ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ τοῦ εὐαγγελίου, οὗτος σώσει αὐτήν. Τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον ἐὰν κερδήσῃ τὸν κόσμον ὅλον, καὶ ζημιωθῇ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; Ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ; Ὅς γὰρ ἐὰν ἐπαισχυνθῇ με καὶ τοὺς ἐμοὺς λόγους ἐν τῇ γενεᾷ ταύτῃ τῇ μοιχαλίδι καὶ ἁμαρτωλῷ, καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπαισχυνθήσεται αὐτὸν ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ δόξῃ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων τῶν ἁγίων. Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἰσί τινες τῶν ὧδε ἑστηκότων, οἵτινες οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου ἕως ἂν ἴδωσι τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνάμει.

Νεοελληνική Απόδοση

Είπε ο Κύριος: «Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει το σταυρό του κι ας με ακολουθεί. Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα τη χάσει· όποιος όμως χάσει τη ζωή του εξαιτίας μου και εξαιτίας του ευαγγελίου, αυτός θα τη σώσει. Τι θα ωφεληθεί ο άνθρωπος, αν κερδίσει ολόκληρο τον κόσμο αλλά χάσει τη ζωή του; Τι μπορεί να δώσει ο άνθρωπος αντάλλαγμα για τη ζωή του; Όποιος, ζώντας μέσα σ΄ αυτή τη γενιά την άπιστη κι αμαρτωλή, ντραπεί για μένα και για τη διδασκαλία μου, θα ντραπεί γι’ αυτόν και ο Υιός του Ανθρώπου, όταν έρθει με όλη τη λαμπρότητα του Πατέρα του, μαζί με τους αγίους αγγέλους». Τους έλεγε ακόμη ο Ιησούς: «Σας βεβαιώνω πως υπάρχουν μερικοί ανάμεσα σ΄ αυτούς που βρίσκονται εδώ, οι οποίοι δε θα γευτούν το θάνατο, πριν δουν να έρχεται δυναμικά η βασιλεία του Θεού».

Σχολιασμός

Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως σήμερα και η Εκκλησία μας προβάλλει το Σταυρό του Χριστού. Η προβολή αυτή του Σταυρού έχει διπλή έννοια και σκοπό. Αποτελεί, από τη μια, προετοιμασία για την υποδοχή σταυρικού πάθους του Χριστού, του οποίου θα γίνουμε μάρτυρες κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα. Από την άλλη μας υπενθυμίζει την κλήση του Χριστού προς τους μαθητές του να σηκώσουν το δικό τους σταυρό για να αποδείξουν την ταυτότητά τους.

Λίγες εβδομάδες πριν από το πάθος του o Κύριος κάλεσε τους μαθητές του και τα πλήθη του λαού για να τους πει λόγια βαρυσήμαντα για τη ζωή τους και τη ζωή όλων μας. Όποιος θέλει, είπε, να με ακολουθήσει και να γίνει μαθητής μου, ας απαρνηθεί τον εαυτό του και ας πάρει τη σταθερή απόφαση να υποστεί για μένα όχι μόνο κάθε θλίψη και δοκιμασία αλλά και θάνατο σταυρικό και τότε ας με ακολουθήσει. Τι σημαίνει όμως απαρνούμαι τον εαυτό μου; Ο απόστολος Παύλος το εκφράζει με την εικόνα της νέκρωσης του παλαιού ανθρώπου. Απαρνούμαι τον εαυτό μου σημαίνει ότι νεκρώνω τον παλαιό άνθρωπο, τον «κακό μου εαυτό». Παύω να υπάρχω γι’ αυτόν. Αρνούμαι δηλαδή και νεκρώνω τα θελήματα και τις επιθυμίες και τις ροπές του παλαιού ανθρώπου. Ακόμη και αν το δω να επαναστατεί, να αντιδρά, να επιζητεί με μανία και επιμονή καθετί αμαρτωλό, εγώ δεν υποκύπτω δεν του δίνω σημασία. Έχω αρνηθεί όχι μόνο κάτι από  τον εαυτό μου αλλά όλο τον παλαιό εαυτό μου. Αρνούμαι τον παλαιό εαυτό μου σημαίνει υποτάσσομαι στο άγιο θέλημα του Θεού. Αυτό σημαίνει ότι ακολουθώ τον Κύριο όπου με οδηγεί. Καλούμαστε να θυσιάσουμε και να θάψουμε, κατά τον Απ. Παύλο, «τον παλαίον άνθρωπον», ώστε να αναγεννηθεί ο νέος «ο ανακαινούμενος κατ’ εικόνα του κτίσαντος αυτόν» (Κολ. 3,9-10). Καθότι «ει γαρ σύμφυτοι γεγόναμεν τω ομοιώματι του θανάτου αυτού, αλλά και της αναστάσεως εσόμεθα, τούτο γινώσκοντες ότι ο παλαιός ημών άνθρωπος συνεσταυρώθη ίνα καταργήθη το σώμα της αμαρτιας… ει δε απεθάνομεν συν Χριστώ πιστεύομεν ότι και συζήσομεν αυτώ» (Ρωμ. 6,5-8). Γι΄ αυτό και ο Σταυρός αποτελεί σύμβολο όχι μόνο θυσίας, αλλά και λύτρωσης.

Όταν ο Χριστός μας καλεί να σηκώσουμε το δικό μας σταυρό αντιπαραβάλλει τη δική του σταυρική θυσία και το παράδειγμα του που έλαβε την πρωτοβουλία να σταυρωθεί για να μας λυτρώσει από την αμαρτία και το θάνατο. Όπως οι αρχές και εξουσίες του κόσμου απέρριψαν τον ίδιο τον Χριστό και το Ευαγγέλιό του και τον οδήγησαν στο σταυρό κατά τον ίδιο τρόπο και οι Μαθητές του διαχρονικά θα δεχθούν το δικό τους σταυρό γιατί πάντοτε θα υπάρχουν εκείνοι που αντιστρατεύονται τον Ιησού Χριστό, ως Υιό του Θεού, απορρίπτουν το σωτήριο έργο του και τη διδασκαλία του Ευαγγελίου του.

Ο σταυρός που μας καλεί να σηκώσουμε είναι οι θλίψεις και τα βάσανα της ζωής και παράλληλα η άρνηση των αμαρτωλών επιθυμιών και το φθοροποιών παθών. Η άρση του σταυρού μας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη μετοχή στη ζωή του Χριστού. Όμως, όπως διαβεβαιώνει ο Απ. Παύλος, «πιστός ο Θεός, ος ουκ εάσει υμάς πειρασθήναι υπέρ ο δύνασθε, αλλά ποιήσει συν τω πειρασμώ και την έκβασιν του δύνασθαι υμάς υπενεγκείν» (Α. Κορ. 10,13 ). Καμιά θλίψη και δοκιμασία δεν θα υπήρχε στη ζωή μας, αν ο ίδιος ο Θεός δεν θα μας έδινε την ίδια στιγμή τη δύναμη για να την αντέξουμε. Υποτασσόμαστε στο θέλημα του Θεού, υπομένοντας κάθε δοκιμασία, η οποία χαρακτηρίζεται από τον Κύριο ως Σταυρός. Αυτή η αγόγγυστη υποταγή οδηγεί τον άνθρωπο έμπρακτα στο «ακολουθείτω μοι».

Ωστόσο ο Κύριος στη διδασκαλία του είπε ότι όποιος θέλει να σώσει την επίγεια ζωή του θα χάσει την αιώνια. Αντίθετα, τονίζει: «ος δ’ αν απολέση την εαυτού ψυχήν ένεκεν εμού και του ευαγγελίου, ούτος σώσει αυτήν». Διότι «Τι γαρ ωφελήσει άνθρωπον εάν κερδήση τον κόσμον όλον, και ζημιωθή την ψυχήν αυτού; ή τι δώσει άνθρωπος αντάλλαγμα της ψυχής αυτού;» Έτσι τονίζει πόσο μεγάλη αξία έχει η ψυχή μας. Δεν συγκρίνεται με όλα τα αγαθά του κόσμου. Έχει ασυγκρίτως ανώτερη αξία από όλα τα πλούτη, τις τιμές και τις απολαύσεις αυτής της ζωής. Γι΄ αυτήν ο Θεός έγινε άνθρωπος και  γι’ αυτήν έχυσε το αίμα του επάνω στο σταυρό .

Ο σταυρός του Χριστού συνεχίζει διαχρονικά να αποτελεί την κρίση του κόσμου, γι αυτό και ο Χριστός καλεί τους μαθητές και οπαδούς του να συνεχίσουν ακατάπαυστα να σηκώνουν το δικό τους σταυρό που είναι ο σταυρός του Χριστού. «Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού, και ακολουθείτω μοι» Αυτό είναι το ύψιστο της αποστολής του Χριστιανισμού και της Εκκλησίας μέσα στο κόσμο. Να δίδει τη μαρτυρία του σταυρού του Χριστού για να ελευθερώνει τον άνθρωπο από τον άρχοντα του σκότους. Ο σταυρός του Χριστού ελευθερώνει και οδηγεί προς τη σωτηρία, τη ζωή και την ανάσταση. Ο σταυρός του Χριστού είναι η σφραγίδα της υιοθεσίας του ανθρώπου από τον Θεό. Είναι το σημείο της εύλαλης αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο.