Πρεσβυτέρου Χαρίτωνος Θεοδώρου

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἀδελφοί, ἔχοντες ἀρχιερέα μέγαν διεληλυθότα τοὺς οὐρανούς, ᾿Ιησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ Θεοῦ, κρατῶμεν τῆς ὁμολογίας. Οὐ γὰρ ἔχομεν ἀρχιερέα μὴ δυνάμενον συμπαθῆσαι ταῖς ἀσθενείαις ἡμῶν, πεπειραμένον δὲ κατὰ πάντα καθ’ ὁμοιότητα χωρὶς ἁμαρτίας. Προσερχώμεθα οὖν μετὰ παρρησίας τῷ θρόνῳ τῆς χάριτος, ἵνα λάβωμεν ἔλεον καὶ χάριν εὕρωμεν εἰς εὔκαιρον βοήθειαν. Πᾶς γὰρ ἀρχιερεὺς ἐξ ἀνθρώπων λαμβανόμενος ὑπὲρ ἀνθρώπων καθίσταται τὰ πρὸς τὸν Θεόν, ἵνα προσφέρῃ δῶρά τε καὶ θυσίας ὑπὲρ ἁμαρτιῶν, μετριοπαθεῖν δυνάμενος τοῖς ἀγνοοῦσι καὶ πλανωμένοις, ἐπεὶ καὶ αὐτὸς περίκειται ἀσθένειαν· καὶ διὰ ταύτην ὀφείλει, καθὼς περὶ τοῦ λαοῦ, οὕτω καὶ περὶ ἑαυτοῦ προσφέρειν ὑπὲρ ἁμαρτιῶν. Καὶ οὐχ ἑαυτῷ τις λαμβάνει τὴν τιμήν, ἀλλὰ καλούμενος ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, καθάπερ καὶ Ἀαρών. Οὕτω καὶ ὁ Χριστὸς οὐχ ἑαυτὸν ἐδόξασε γενηθῆναι ἀρχιερέα, ἀλλ’ ὁ λαλήσας πρὸς αὐτόν· υἱός μου εἶ σύ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε· καθὼς καὶ ἐν ἑτέρῳ λέγει· σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδέκ.

Νεοελληνική Απόδοση

Αδελφοί, ας κρατήσουμε, σταθερά την πίστη που ομολογούμε. Γιατί έχουμε μέγαν αρχιερέα, τον Ιησού, τον Υιό του Θεού, που έφτασε ως το θρόνο του Θεού. Δεν έχουμε αρχιερέα που να μην μπορεί να συμμεριστεί τις αδυναμίες μας. Αντίθετα, έχει δοκιμαστεί σε όλα, επειδή έγινε άνθρωπος σαν κι εμάς, χωρίς όμως να αμαρτήσει. Ας πλησιάσουμε, λοιπόν, με θάρρος το θρόνο της χάριτος του Θεού, για να μας σπλαχνιστεί και να μας δωρίσει τη χάρη του, την ώρα που τη χρειαζόμαστε. Κάθε αρχιερέας που προέρχεται από ανθρώπους, εγκαθίσταται για να υπηρετεί το Θεό για χάρη τους και για να προσφέρει δώρα και θυσίες για τις αμαρτίες τους. Είναι σε θέση να δείχνει ανοχή σ’ όσους ζουν στην άγνοια και στην πλάνη, αφού κι ο ίδιος έχει ανθρώπινες αδυναμίες. Εξαιτίας τους είναι υποχρεωμένος να προσφέρει, όπως για το λαό, έτσι και για τον εαυτό του, θυσίες για τη συγχώρηση των αμαρτιών. Επίσης, κανένας δεν παίρνει μόνος του αυτή την τιμή, αλλά όταν τον καλέσει ο Θεός, όπως ακριβώς κάλεσε τον Ααρών. Έτσι κι ο Χριστός, δεν τίμησε ο ίδιος τον εαυτό του με το αξίωμα του αρχιερέα, αλλά του το έδωσε εκείνος που του είπε: «Εσύ είσαι ο Υιός μου, εγώ σήμερα σε γέννησα». Σ’ ένα άλλο σημείο η Γραφή λέει: «Εσύ είσαι ιερέας για πάντα όπως ο Μελχισεδέκ».

Σχολιασμός

Ένα από τα πιο κυριότερα θέματα που διαπραγματεύεται η προς Εβραίους επιστολή είναι και η αρχιεροσύνη του Χριστού. Ο Απόστολος Παύλος για να τονίσει τον απολυτρωτικό χαρακτήρα που έχει το έργο του Χριστού επιχειρεί σ’ ένα μεγάλο τμήμα της επιστολής (4,14-10,18) κάνει σύγκριση της ιεροσύνης της Καινής Διαθήκης με την αρχιεροσύνη της Παλαιάς Διαθήκης, δηλαδή της αρχιεροσύνης του Χριστού με την αρχιεροσύνη του Λευΐ. Κάνοντας την σύγκριση αυτή ο Απόστολος Παύλος  μας υποδεικνύει ότι ο Χριστός είναι αρχιερέας αιώνιος και σίγουρα δεν μπορεί κανένας να τον διαδεχτεί, και  μάλιστα είναι ανώτερος από τον Ααρών και τους διαδόχους του. Η αρχιεροσύνη του Χριστού σύμφωνα με την προφητεία του Ψαλμ. 109.4  φαίνεται στο πρόσωπο του Μελχισεδέκ. Ο απ. Παύλος αναφέρεται επίμονα καθώς δίνει και έμφαση στα όσα αναφέρει η ερμηνεία της  Γενέσεως για το πρόσωπο του Μελχισεδέκ, τα οποία και ανάγει στο Χριστό. Η σιωπή της Γενέσεως σχετικά με την γενεαλογία του Βασιλιά-ιερέα Μελχισεδέκ προεικονίζει την αιωνιότητα του Υιού του Θεού.

Ο Μελχισεδέκ ως ιερέας δίνοντας την ευλογία του στον Αβραάμ  σημαίνει ότι ο πρώτος ήταν ανώτερος από τον δεύτερο. Η «δεκάτη» που πρόσφερε στον Μελχισεδέκ ο Αβραάμ υποδηλώνει την κατωτερότητα της αρχιεροσύνης του Λευΐ απέναντι στην αρχιεροσύνη του Χριστού. Ο Θεός με τον όρκο του στον Ψαλμ. 109.4 διακηρύσσει την αιωνιότητα και την χωρίς σύγκριση υπεροχή της αρχιεροσύνης του Χριστού. Ο Ιησούς παραμένει «εις τον αιώνα» ο μοναδικός αρχιερέας και μεσίτης της νέας Διαθήκης. Το παρόν ανάγνωσμα αποτελεί την αφετηρία  των όσων εκθέτει ο Απόστολος Παύλος γύρω από την αρχιεροσύνη του Χριστού. Στους στίχους 4,147-16, υπερθεματίζοντας την αρχιερατική ιδιότητα του Χριστού, συνιστά να προσερχόμαστε οι πιστοί με παρρησία στον θρόνο της χαριτός του, την πηγή των θείων δωρεών. Οι στιχ. 5,1-6 που ακολουθούν, αναφέρονται στα πρώτα επιχειρήματα του απ. Παύλου για την υπεροχή του Χριστού ως αρχιερέως πάντα συγκρινόμενη με τους εκπροσώπους της παλαιάς ιεροσύνης. 

Το Αρχιερατικό αξίωμα του Χριστού

Ο Χριστός κατέχει τρία αξιώματα, το προφητικό, το αρχιερατικό, και το βασιλικό,  τα οποία υπάρχουν ταυτόχρονα στο πρόσωπό του και αφορούν στο απολυτρωτικό του έργο, το έργο δηλαδή της σωτηρίας των ανθρώπων. Τα ονόματα αυτά μόνο διαφορετικό όνομα έχουν αφού στην ουσία είναι αδιαίρετα και μεταξύ τους ενωμένα στο ένα και το αυτό πρόσωπο του θείου λυτρωτή. Θα πρέπει να τονιστεί ακόμη  ότι οι προφητείες κάνουν αναφορά στο πρόσωπο του Μεσσία παρουσιάζοντας τον αυτό ως προφήτη, ιερέα και ως βασιλιά. Όμως και ο Απόστολος Παύλος στην προς Κορινθίους επιστολή του (1, 30) αναφέρει ότι « εγενήθη ημίν σοφία από Θεού, δικαιοσύνη τε και αγιασμός και απολύτρωσις», σαφώς μιλάει εδώ ο Απόστολος για το απολυτρωτικό έργο του Χριστού, παρουσιάζει όμως και τις επί μέρους πλευρές του. Συγκεκριμένα το προφητικό με το «σοφία» , το αρχιερατικό με το «δικαιοσύνη τε και αγιασμός» και το βασιλικό με το «απολύτρωσις». Στην παρούσα όμως περικοπή (Εβρ. 4,14-5,6) ο Απόστολος Παύλος κάνει αναφορά στο αρχιερατικό αξίωμα του Χριστού, αξίωμα  το οποίο αξίζει το κόπο  να το προσεγγίσουμε θεολογικά.

Αυτό  είναι το κέντρο  και η καρδιά του απολυτρωτικού έργου του Κυρίου. Το αρχιερατικό αξίωμα του Κυρίου περιλαμβάνει όλα τα φοβερά, οδυνηρά και εξευτελιστικά βασανιστήρια αλλά και παθήματα τα οποία είχε υποστεί ο Κύριος  με την ενανθρώπηση του από το πτωχό και λιτό σπήλαιο της Βηθλεέμ μέχρι τον οδυνηρό και μαρτυρικό Γολγοθά. Κεντρικό σημείο των παθημάτων του ο σταυρικός θάνατος, τον οποίο  αποδέχτηκε χωρίς κανένα ενδοιασμό και για χάρη μας και αντί των αμαρτιών όλου του ανθρώπινου γένους, αλλά και του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά.

Η συγκεκριμένη περικοπή (Εβρ. 4,14 – 5,6) αναφέρεται σε μία θεμελιώδη ιδιότητα του Θεανθρώπου Κυρίου, την αρχιερατική.  Είναι ο Αρχιερέας της Καινής Διαθήκης. «Έχοντες οὖν ἀρχιερέα μέγαν διεληλυθότα τοὺς οὐρανούς, ᾿Ιησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ Θεοῦ, κρατῶμεν τῆς ὁμολογίας». Ο Χριστός πρόσφερε  την υπέρτατη σταυρική θυσία για να απολυτρώσει το ανθρώπινο γένος. Σε αντίθεση με τους αρχιερείς και ιερείς της Παλαιάς Διαθήκης οι οποίοι θυσίαζαν ζώα για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες τους  ο Χριστός πρόσφερε αλλά και θυσίασε τον ίδιο τον εαυτό του, έδωσε σαν λύτρα την «ψυχήν αυτού» (Ματθ. 20,28) , την ζωή του, προκειμένου να μας εξαγοράσει από την κατάρα του νόμου και να μας χαρίσει τη θεία υιοθεσία.(Γαλ.3,13 και 4,5).

Η αρχιεροσύνη του Χριστού έχει τις ρίζες της στην ίδια την ύπαρξη του: Όντας αληθινός  άνθρωπος, που μοιράζεται την ένδεια μας ως τον πειρασμό, και ταυτόχρονα αληθινός Υιός του Θεού, ανώτερος από τους Αγγέλους, είναι ο μοναδικός και αιώνιος Αρχιερεύς, «την εντελεστέραν και ζώσαν θυσίαν υπέρ παντός του κόσμου ιερουργήσας», καθώς διδάσκει ο Άγιος Επιφάνιος  Κύπρου. Και συνεχίζει ο ίδιος  Πατέρας : «Αυτός ιερείον, αυτός θύμα, αυτός ιερεύς, αυτός θυσιαστήριον αυτός Θεός, αυτός άνθρωπος, αυτός βασιλεύς, αυτός αρχιερεύς, αυτός πρόβατον, αυτός αρνίον, τα πάντα εν πάσιν υπερ ημών γενόμενος». Η αρχιεροσύνη του Χριστού βάζει τέλος στην παλαιά ιεροσύνη. Στο εξής μεσολαβητής για τα πάντα είναι εκείνος και όχι οι αρχιερείς της Παλαιάς Διαθήκης, είναι ο μεσίτης και ο μέγας Αρχιερεύς της Νέας Διαθήκης.

Η Αρχιεροσύνη του Χριστού σε σχέση με την πίστη των ανθρώπων

Ο Ιησούς είναι αρχιερέας  όλων των ανθρώπων και την αλήθεια αυτή μας διδάσκει σήμερα ο απ. Παύλος, και μάλιστα μας τονίζει και το χρέος μας απέναντι στον αρχιερέα και  Κύριο μας Ιησού Χριστό. Συγκεκριμένα το χρέος μας είναι να «κρατῶμεν τῆς ὁμολογίας». Να ομολογούμε την πίστη μας αλλά και να περιφρουρούμε την πίστη μας. Αυτό υποδηλώνει  ότι πρώτο δεν ντρεπόμαστε για την πίστη μας προς τον Χριστό. Με πολύ απλό λεξιλόγιο δεν πρέπει να νιώθουμε ανασφάλειες και πολύ περισσότερο ντροπή γιατί είμαστε Χριστιανοί.

Δεύτερο δεν αρνούμαστε τον Χριστό. Ο Χριστός μας λέει με σαφήνεια: «Όποιος θα με απαρνηθεί μπροστά στους ανθρώπους, θα τον απαρνηθώ κι εγώ μπροστά στον ουράνιο Πατέρα μου» (Ματθ. 10,33).  Αυτό έκαναν και οι μάρτυρες της Εκκλησίας, οι οποίοι παρέμειναν σταθεροί στην πίστη του Χριστού και θυσίασαν ακόμα και τη ζωή τους για την αγάπη του. 

Επίλογος

Ο Σταυρός του Κυρίου τον οποίο  προσκυνούμε είναι ο θρόνος του. Ο θρόνος του μεγάλου και αιώνιου αρχιερέως μας. Αποτελεί το σύμβολο της υπέρτατης θυσίας που πρόσφερε για την σωτηρία μας. Η προσκύνηση του από εμάς τους Χριστιανούς είναι η ομολογία μας ότι ο Ιησούς είναι ο λυτρωτής μας, ο μέγας Αρχιερέας μας και ο αιώνιος μεσίτης μας. Παράλληλα , βιώνοντας τη σταυρωμένη ζωή του Χριστού, γιατί αυτό σημαίνει ο λόγος του, ομολογούμε έτσι την πίστη μας την αγάπη και αφοσίωση μας σ’ εκείνο. Δηλαδή «κρατούμεν της ομολογίας».