Πρωτ. Τρύφωνα Παπαγιάννη, Καθηγητού Μ.Ε

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἀδελφοί, ἴδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί. Ὅσοι θέλουσιν εὐπροσωπῆσαι ἐν σαρκί, οὗτοι ἀναγκάζουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, μόνον ἵνα μὴ τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ διώκωνται. Οὐδὲ γὰρ οἱ περιτετμημένοι αὐτοὶ νόμον φυλάσσουσιν, ἀλλὰ θέλουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, ἵνα ἐν τῇ ὑμετέρᾳ σαρκὶ καυχήσωνται. Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι’ οὗ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται κἀγὼ τῷ κόσμῳ. Ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ οὔτε περιτομή τι ἰσχύει οὔτε ἀκροβυστία, ἀλλὰ καινὴ κτίσις. Καὶ ὅσοι τῷ κανόνι τούτῳ στοιχήσουσιν, εἰρήνη ἐπ’ αὐτοὺς καὶ ἔλεος, καὶ ἐπὶ τὸν ᾿Ισραὴλ τοῦ Θεοῦ. Τοῦ λοιποῦ κόπους μοι μηδεὶς παρεχέτω· ἐγὼ γὰρ τὰ στίγματα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματί μου βαστάζω. Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ μετὰ τοῦ πνεύματος ὑμῶν, ἀδελφοί· ἀμήν.

Νεοελληνική Απόδοση

Αδελφοί, προσέξτε με πόσο μεγάλα γράμματα σας γράφω τώρα με το ίδιο μου το χέρι. Όσοι θέλουν ν’ αποκτήσουν καλή φήμη στους ανθρώπους, αυτοί σας υποχρεώνουν να περιτέμνεστε, με μόνο στόχο να μην καταδιώκονται από τους Ιουδαίους εξαιτίας του σταυρού του Χριστού. Άλλωστε ούτε κι αυτοί που επιμένουν στην περιτομή τηρούν το νόμο. Απλώς θέλουν να περιτέμνεστε εσείς, για να καυχηθούν ότι σας κατάφεραν να το κάνετε. Όσο για μένα, δεν θέλω άλλη αφορμή για καύχηση εκτός από το σταυρό του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, το σταυρό που πάνω του ο κόσμος πέθανε για μένα κι εγώ για τον κόσμο. Για όσους ανήκουν στον Ιησού Χριστό δεν έχει καμιά σημασία ούτε το να κάνεις περιτομή ούτε το να μην κάνεις, αλλά όλοι είναι νέα δημιουργήματα του Θεού. Όσοι ακολουθούν αυτή την αρχή, θα έχουν την ειρήνη και το έλεος του Θεού μαζί τους, αυτοί και όλος ο λαός του Θεού. Στο εξής κανένας ας μη μου δημιουργεί προβλήματα. Αρκετά έχω πάθει για τον Ιησού, όπως δείχνουν τα σημάδια στο σώμα μου. Η χάρη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού εύχομαι να είναι μαζί σας, αδελφοί μου. Αμήν.

«Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι, εἰ μὴ ἐν τῷ Σταυρῷ τοῦ Κυρίου,
δι᾽ οὗ ὁ κόσμος ἐμοὶ ἐσταύρωται, κἀγὼ τῷ κόσμῳ».

Το αποστολικό ανάγνωσμα της Κυριακῆς προ της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού, βρίσκεται μέσα στην προοπτική της μεγάλης γιορτής που ακολουθεί. Παρμένο από την προς Γαλάτας επιστολή του αποστόλου Παύλου, αναφέρεται στο τι αποτελεί καύχημα του αποστόλου. Και το καύχημα αυτό είναι ο Σταυρός του Κυρίου. Αφού ο απόστολος επιστήσει την προσοχή των Γαλατών απέναντι σ᾽ εκείνους που θέλουν να τους χρησιμοποιούν από πλευράς θρησκευτικής – τους Ιουδαιοχριστιανούς, που ήθελαν να τα έχουν καλά με όλους, αρκεί να μη υφίσταντο κάποιο διωγμό για την πίστη τους – τονίζει ακριβώς τον Σταυρό του Κυρίου ως καύχηση της ζωής του και ως προσωπικό γεγονός σωτηρίας του. ῾῞Όσο για μένα, δεν θέλω άλλη αφορμή για καύχηση εκτός από τον σταυρό του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, τον σταυρό που πάνω του ο κόσμος πέθανε για μένα κι εγώ για τον κόσμο᾽.

Οι άνθρωποι συνήθως υπερηφανεύονται για τα πλούτη τους, τη δύναμή τους, τη ψηλή θέση τους στην κοινωνία, θαυμάζουν τη δόξα τους, τα χαρίσματά τους και αποκτούν οπαδούς. Ξεχνούν πόσο εφήμερα και επιζήμια για τη ψυχή του ανθρώπου είναι όλα αυτά αν δεν αντιμετωπίζονται  ως δώρα της αγάπης του Θεού.  Ο απόστολος Παύλος, που είχε πολλά χαρίσματα για τα οποία μπορούσε να καυχηθεί, παραμερίζει τα πάντα και μόνο καύχημά του είχε το σταυρικό θάνατο του Σωτήρος Χριστού, που υπέστη για όλο τον κόσμο και για τον ίδιο. 

Ο απόστολος δεν καυχάται για επίγεια πράγματα, δηλαδή για χρήματα, για δόξα, για δύναμη – ό,τι εκφράζει τον κοσμικό λεγόμενο άνθρωπο κάθε εποχής. Μια τέτοια καύχηση αποκαλύπτει τον άνθρωπο, που έχει διαγράψει τον Θεό και την παρουσία Του στη ζωή του και έχει κάνει κέντρο αυτής μόνο τη φιλαυτία και τον εγωϊσμό του. Ένα εγωπαθές άτομο που βιώνει έτσι την ουσία της αμαρτίας, έχει ως μόνη όραση ζωής ό,τι ικανοποιεί τις αισθήσεις του και τα πάθη του, κατά το «φάγωμεν, πίωμεν, αὔριον γάρ ἀποθνῄσκομεν». Ο απόστολος καυχάται για κείνο που για τους Ιουδαίους ήταν σκάνδαλο και για τους ειδωλολάτρες ανοησία: το Σταυρό του Κυρίου. Γιατί; Διότι ως γνωστό πάνω στο Σταυρό αποκορυφώθηκε η αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο – ῾οὕτω γάρ ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον ὥστε τόν Υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆ ἔδωκεν᾽ – αφού δια του Σταυρού ήρθη εν Χριστώ η αμαρτία του ανθρώπου και σώθηκε.. Με το Σταυρό ο άνθρωπος οδηγήθηκε στην ελευθερία και τη χαρά της αληθινής ζωής: τη μετοχή του στο αποτέλεσμα του Σταυρού, την  Ανάσταση του Χριστού. Έτσι καύχηση για το Σταυρό σημαίνει καύχηση για το μυστήριο της αγάπης του Θεού που νίκησε το θάνατο και τον εγωϊσμό, δείχνοντας την αιώνια ζωή ως προοπτική του ανθρώπου.

Την πραγματικότητα αυτή εξηγεί ο απόστολος στη συνέχεια: «Με το Σταυρό ο κόσμος για μένα έχει σταυρωθεί και εγώ για τον κόσμο». Ο Σταυρός έχει ανθρωπολογικές και παγκόσμιες διαστάσεις. Ό,τι υπέστη ο Κύριος αντανακλά πια στον άνθρωπο που προσέλαβε και που μπορεί να υπερνικήσει τις όποιες επιρροές του αμαρτωλού κόσμου, προερχόμενες είτε έξω απ’ αυτόν είτε από τα ίδια τα πάθη του. Αρκεί βεβαίως να πιστέψει στο Χριστό και να Τον αποδεχθεί στη ζωή του, που σημαίνει να βαπτισθεί στο άγιο όνομά Του και να γίνει μέλος του ζωντανού σώματός Του, την Εκκλησία. Ενσωματωμένος στον Χριστό εισπράττει τη δύναμή Του και απελευθερώνεται από τη δύναμη της αμαρτίας. Ο κόσμος, κατά τη διατύπωση του αποστόλου, νεκρώνεται γι᾽ αυτόν και ο ίδιος νεκρώνεται για τον κόσμο. Και βεβαίως εννοείται ότι μιλώντας για τη νέκρωση του κόσμου ο απόστολος δεν εννοεί τον κόσμο ως δημιουργία του Θεού. Εννοεί αυτό που ο λόγος του Θεού δίνει ως περιεχόμενο: το αμαρτωλό φρόνημα του κόσμου, τη δύναμη της αμαρτίας.

Με άλλα λόγια, καυχάται ο Παύλος για το Σταυρό του Κυρίου. Αλλά δε βλέπει το Σταυρό σαν κάτι μετέωρο: αποκομμένο από τον ίδιο, σαν γεγονός δηλαδή  που σχετίζεται με κάποιον άλλον έστω και τον Θεό. Μια τέτοια θεώρηση θα συνιστούσε διαστροφή της πίστης μας. Θα σήμαινε αλλοίωσή της κι έκπτωσή της σε μια ιδεολογία. Τον Σταυρό Τον βλέπει χάριτι Θεού ως προσωπικό υπαρξιακό γεγονός, ως βίωμα δικό του, που τον κάνει να μετέχει σ᾽ Αυτόν. Το είχε πει άλλωστε ο ίδιος ο Κύριος. «΄Οστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθείτω μοι».

Ο απόστολος τονίζει επίσης στους Γαλάτας τη ανωτερότητα της «νέας πίστης» σε σύγκριση με τη διδασκαλία του Νόμου. Ο Χριστός ήλθε στον κόσμο και σταυρώθηκε, όχι για να συνεχίζουν οι άνθρωποι να τσακώνονται για την περιτομή, όπως την περίπτωση των Γαλατών. Αν τηρούσαν την περιτομή ή όχι δεν είχε αξία, γιατί η περιτομή ήταν ένας τύπος της Παλαιάς Διαθήκης που προμηνούσε το βάπτισμα της Εκκλησίας. Την αναγέννηση του ανθρώπου «δι’ ύδατος και πνεύματος». Την «καινή κτίσιν», τον καινούριο κόσμο του Χριστού, «εν γαρ Χριστώ Ιησού ούτε περιτομή τι ισχύει ούτε ακροβυστία, αλλά καινή κτίσις». Ο νέος κόσμος είναι κόσμος ελευθερίας από τους τύπους και το νεκρό γράμμα του νόμου. Ελευθερίας που δε σημαίνει ασυδοσία, αλλά αυτοπειθαρχία,  συνέπεια στη ζωή και σταύρωση των επιθυμιών. Ο απόστολος Παύλος μόχθησε πάρα πολύ να αντιληφθούν οι άνθρωποι τη διαφορά μεταξύ του νόμου του Μωϋσή και της χάριτος του Χριστού. Τη στενότητα της Συναγωγής και το πλάτος της Εκκλησίας. Να μάθουν να καυχώνται για την αισχύνη του σταυρού και όχι για την υπόληψη του κόσμου. Για όλα αυτά είχε την απαίτηση να μην ενοχλείται για συζητήσεις και καυγάδες γύρω από ζητήματα που δεν έπρεπε να απασχολούν τους Χριστιανούς. Είχε αποδείξει έμπρακτα τι πίστευε και για τι αγωνιζόταν.  Οι Χριστιανοί γίνονται άνθρωποι δυνατοί κι’ ευτυχισμένοι, δίδουν στη ζωή τους περιεχόμενο, αντικρίζουν με σύνεση τα προβλήματα της ζωής, πορεύονται ασφαλώς στην αιωνιότητα, όταν έχουν ως καύχησή τους το σταυρικό θάνατο του Ιησού Χριστού. Είναι η πιο ευλογημένη καύχηση.