Η Εκκλησία έχει αφιερώσει την Κυριακή αυτή στον Τίμιο Σταυρό, το σημείο όπου συντρίφθηκε το κράτος του διαβόλου και εκμηδενίστηκε η δύναμή του. Από αυτόν πήγασε η απολύτρωση και η αθανασία στο ανθρώπινο γένος.

Η Εκκλησία τοποθετεί το Σταυρό ακριβώς στη μέση της Σαρακοστής για να τον βλέπει ο χριστιανός στη μέση  του αγώνα του, να παίρνει δύναμη και κουράγιο για να συνεχίσει τον δρόμο της νηστείας προς την προσωπική ανάσταση.

Στην Παλαιά Διαθήκη, σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές της συμβολικής των πρώτων χριστιανών Πατέρων, όλα όσα απεκάλυψε ο Θεός δεν ήταν παρά παραβολές προαγγέλουσες το «μυστήριο του Σταυρού».  «Ο του Χριστού Σταυρός προεκηρύττετο και προετυπούτο εκ γενεών αρχαίων», σημειώνει ο Άγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς (P.G. 151, 124). Κάποιες πιο χαρακτηριστικές προτυπώσεις: το «ξύλον το εν τω παραδείσω», «το ξύλον του παραδείσου αιχμάλωτον και γυμνόν εποίησεν τον Αδάμ και κρυβήναι αυτόν παρεσκεύασε: το ξύλον του σταυρού τον νικητήν Χριστόν εφ’υψηλού πάσιν εδείκνυεν», περιγράφει ο άγιος Φιλόθεος Πατριάρχης Κων/πόλεως (P.G.154, 726). Γενικά, κατά τους προχριστιανικούς χρόνους, ο σταυρός ήταν σύμβολο «κακοπαθείας». Ήταν όργανο θανατικής εκτέλεσης, όργανο φρίκης και θανάτου. Όποιος πέθαινε δια της σταυρώσεως χαρακτηρίζονταν «επικατάρατος». Αφότου όμως ο σαρκωμένος Θεός πέθανε  πάνω στο εγκάρσιο ξύλο, αυτό κατέστη πηγή απολυτρώσεως. «Πρότερον γαρ ο σταυρός όνομα καταδίκης ην, νυνί  δε πράγμα τιμής γέγονε» (Op.Omn. 2, 476), τονίζει ο Άγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Από μέσο θανατώσεως μεταβλήθηκε σε ακένωτη πηγή ζωής, φωτεινό σύμβολο και δίαυλος ευλογιών, από ξύλο πόνου και ωδινών κατέστη καταφύγιο ανάπαυσης και χαράς, πηγή αγιασμού και απολυτρώσεως.

Με το σημείο του σταυρού που κάνουμε δηλώνεται η ταυτότητά μας ως χριστιανών. «Δι’ αυτού γαρ οι πιστοί των απίστων γνωριζόμεθα», κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό (P.G. 94, 1129). Συνηθίζομε να φέρουμε επίσης το σταυρό στο λαιμό μας, για να θυμόμαστε το Βάπτισμά μας και το λόγο του Κυρίου μας «ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν,…και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι» (Μτθ. 16:24).

Και βέβαια, προσθέτει πάλι  ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, «προσκυνούμε και τον τύπο του τιμίου και ζωοποιού σταυρού όχι τιμώντας την ύλη (μη γένοιτο), αλλά τον τύπο, ως Χριστού σύμβολο» (P.G. 94, 1132). Ο τύπος, δηλαδή, του σταυρού συμβολίζει και μας ανάγει στην πραγματικότητα του σταυρού, στην οποία εκφράζεται το «φοβερόν και παράδοξον μυστήριον» κατά το οποίο «ξύλω κατακρίνεται ο κρίνων ζώντας και νεκρούς». Προσκυνώ το Σταυρό σημαίνει ότι μετέχω στο μυστήριο του  πόνου του Σταυρωμένου Θεού αλλά και του πόνου του δικού μου σταυρού. Μέσω του τύπου του σταυρού ως συμβόλου αποκαλύπτεται το πνεύμα και το βαθύτερο νόημα της θεολογίας της θείας Σταυρώσεως, που είναι το αποκορύφωμα του μανικού έρωτα του Θεού στον άνθρωπο, η υπέρβαση της άρνησης και του μίσους, η μαρτυρία της άκρας ταπείνωσης και η ελπίδα στην απόγνωση.

Στον καθορισμό της εορτής πιθανόν να συνετέλεσε και η κατά την 6η Μαρτίου σημειούμενη στα Μηναία ανάμνηση της ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού. Σημειώνεται ότι κατά το τυπικό του Αγίου Σάββα, προσκύνηση του Τιμίου Σταυρού γίνεται όχι μόνο την Κυριακή, αλλά και τη Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή της εβδομάδας πού ακολουθεί.

Ο Μητροπολίτης Κωνσταντίας και Αμμοχώστου Βασίλειος, τέλεσε τη Θεία Λειτουργία και κήρυξε το θείο λόγο στον Ιερό Ναό Αγίας Βαρβάρας Συνοικισμού Παραλιμνίου και προέστη του μνημοσύνου του αειμνήστου Οικονόμου Λεωνίδα Χατζηνικολή.