Ο Άγιος αυτός ήταν από τη Λάμψακο της Φρυγίας και έζησε στα χρόνια των βασιλέων Γορδιανού (238-244), Φιλίππου και Δεκίου. Φτωχότατος στην παιδική του ηλικία, αναγκάσθηκε για κάποιο καιρό να βόσκει χήνες, για να μπορεί να ζήσει. Ενώ εξασκούσε την ταπεινή του δουλειά, συγχρόνως μελετούσε και την Αγία Γραφή και με πολύ ζήλο εκτελούσε τα θρησκευτικά του καθήκοντα. Ή Άγια Γραφή, πού διάβαζε ο Τρύφων, μεταξύ άλλων λέει: “Ό Θεός ύπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν”. Πού σημαίνει, ο Θεός τίθεται αντιμέτωπος στους υπερήφανους, στους ταπεινούς, όμως, δίνει χάρη. Πράγματι, ο ταπεινός Τρύφων με την ευσεβή φιλομάθεια του έγινε σιγά-σιγά Ικανός όχι μόνο να ξέρει πολλά ο ίδιος, αλλά και να τα διδάσκει. Τόσο δε ευνοήθηκε από τη θεία χάρη, ώστε και ασθένειες θεράπευε θαυματουργικά. Μάλιστα, ο βασιλιάς Γορδιανός, όταν έμαθε αυτά για τον Τρύφωνα, έστειλε και τον έφεραν να θεραπεύσει την άρρωστη κόρη του. Πράγματι, τη θεράπευσε και αφού αρνήθηκε τις τιμές και τα αξιώματα πού του πρόσφερε ο Γορδιανός, έφυγε ευγενικά. Στην εποχή, όμως, του Δεκίου (249-251), ο Τρύφων συλλαμβάνεται. Όμολογεί θαρραλέα το Χριστό, και χωρίς να φοβηθεί, εκφράζεται φλογερά κατά της ειδωλολατρίας. Τότε ο έπαρχος της Ανατολής Άκυλίνος, στη Νίκαια, διατάζει και τον δέρνουν σκληρά. Κατόπιν τον δένουν σ’ άλογο και σε καιρό χειμώνα, τον σύρουν κατά γης σε δύσβατα και τραχεία μέρη. Έπειτα τον σύρουν γυμνό επάνω σε σιδερένια καρφιά, καίνε τις πλευρές του με αναμμένες λαμπάδες και τέλος τον καταδικάζουν σε αποκεφαλισμό. Άλλα πριν αποκεφαλιστεί, παραδίδει στον Θεό την μακάρια ψυχή του.

Απολυτίκιο Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.

Τρυφήν την άκήρατον, ιχνηλατών εκ παιδός, βασάνους ύπήνεγκας, υπέρ Χριστού του Θεού, και ήθλησας άριστα όθεν την των θαυμάτων, κομισάμενος χάριν, λύτρωσαι πάσης βλάβης, και παντοίας ανάγκης, Τρύφων Μεγαλομάρτυς, τους σε μακαρίζοντας.

Αποστολικό Ανάγνωσμα

Πρωτότυπο Κείμενο (Ρωμ. 8:28-39) 

Ἀδελφοί, οἴδαμεν ὅτι τοῖς ἀγαπῶσι τὸν Θεὸν πάντα συνεργεῖ εἰς ἀγαθόν, τοῖς κατὰ πρόθεσιν κλητοῖς οὖσιν· ὅτι οὓς προέγνω, καὶ προώρισε συμμόρφους τῆς εἰκόνος τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ, εἰς τὸ εἶναι αὐτὸν πρωτότοκον ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς· οὓς δὲ προώρισε, τούτους καὶ ἐκάλεσε, καὶ οὓς ἐκάλεσε, τούτους καὶ ἐδικαίωσεν, οὓς δὲ ἐδικαίωσε, τούτους καὶ ἐδόξασε. Τί οὖν ἐροῦμεν πρὸς ταῦτα; Εἰ ὁ Θεὸς ὑπὲρ ἡμῶν, τίς καθ᾿ ἡμῶν; Ὅς γε τοῦ ἰδίου υἱοῦ οὐκ ἐφείσατο, ἀλλ᾿ ὑπὲρ ἡμῶν πάντων παρέδωκεν αὐτόν, πῶς οὐχὶ καὶ σὺν αὐτῷ τὰ πάντα ἡμῖν χαρίσεται; Τίς ἐγκαλέσει κατὰ ἐκλεκτῶν Θεοῦ; Θεὸς ὁ δικαιῶν· τίς ὁ κατακρίνων; Χριστὸς ὁ ἀποθανών, μᾶλλον δὲ καὶ ἐγερθείς, ὃς καὶ ἔστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ, ὃς καὶ ἐντυγχάνει ὑπὲρ ἡμῶν. Τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; Θλῖψις ἢ στενοχωρία ἢ διωγμὸς ἢ λιμὸς ἢ γυμνότης ἢ κίνδυνος ἢ μάχαιρα; Καθὼς γέγραπται ὅτι «ἕνεκά σου θανατούμεθα ὅλην τὴν ἡμέραν· ἐλογίσθημεν ὡς πρόβατα σφαγῆς». Ἀλλ᾿ ἐν τούτοις πᾶσιν ὑπερνικῶμεν διὰ τοῦ ἀγαπήσαντος ἡμᾶς. Πέπεισμαι γὰρ ὅτι οὔτε θάνατος οὔτε ζωὴ οὔτε ἄγγελοι οὔτε ἀρχαὶ οὔτε δυνάμεις οὔτε ἐνεστῶτα οὔτε μέλλοντα οὔτε ὕψωμα οὔτε βάθος οὔτε τις κτίσις ἑτέρα δυνήσεται ἡμᾶς χωρίσαι ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τῆς ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν.

Νεοελληνική Απόδοση

Αδελφοί, είμαστε βέβαιοι ότι, αν αγαπά κανείς το Θεό, ο Θεός κάνει τα πάντα να συντελούν στο καλό του. Αυτό ισχύει για όσους κάλεσε ο Θεός σύμφωνα με το λυτρωτικό του σχέδιο. Τους ήξερε από πριν, και τους προόρισε να γίνουν όμοιοι με τον Υιό του, έτσι που ο Χριστός να είναι ο πρώτος ανάμεσα σ’ ένα πλήθος από αδέλφια. Κι αυτούς που προόρισε, αυτούς και κάλεσε. Κι αυτούς που κάλεσε, τους έσωσε. Κι αυτούς που έσωσε, αυ­τούς τους δόξασε. Τι να προσθέσουμε σ’ αυτά: Όταν είναι ο Θεός με το μέρος μας, ποιος μπορεί να μας βλάψει; Ο Θεός δεν λυπήθηκε ούτε το μονογε­νή του Υιό, αλλά τον παρέδωσε στο θάνατο για χάρη όλων μας. Δε θα μας δωρίσει, λοιπόν, τα πάντα μαζί μ’ αυτόν; Ποιος μπορεί να κατηγορήσει αυτούς που διάλεξε ο Θεός; Κανείς, γιατί ο Θεός τούς δικαιώνει. Και ποίος θα τους καταδικάσει; Κανείς, γιατί ο Χριστός πέ­θανε για μας. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά κι αναστήθηκε και βρίσκεται τώρα στα δεξιά του Θεού, όπου μεσολαβεί για μας. Τι, λοιπόν, μπορεί να μας χωρίσει από την αγάπη του Χριστού για μας; Μήπως τα παθή­ματα, οι στενοχώριες, οι διωγμοί, η πείνα, η γύμνια, οι κίνδυνοι ή ο μαρτυρικός θάνατος; Σύμφωνα με τη Γραφή: Για σένα πεθαίνουμε όλη την ημέρα. Μας μεταχειρίζονται σαν πρόβατα που τα πάνε για σφαγή. Εμείς όμως υπερνικούμε μέσα απ’ όλες τις δυσκολίες με τη βοήθεια του Χριστού που μας αγάπησε. Κι είμαι πραγματικά βέβαιος πως ούτε θάνατος ούτε ζωή ούτε άγγελοι ούτε άλλες ουράνιες δυνάμεις ούτε παρόντα ούτε μέλλοντα ούτε κάτι άλλο είτε στον ουρανό είτε στον άδη ούτε κανένα άλλο δημιούργημα θα μπορέσουν ποτέ να μας χωρίσουν από την αγάπη του Θεού για μας, όπως φανερώθηκε στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού του Κυρίου μας.