Ο Άγιος Αρίστων έζησε στην Κύπρο κατά τα τέλη του 4ου και αρχές του 5ου αιώνα μ.Χ. Κατά την εποχή εκείνη στην επαρχία της Πάφου υπήρχαν δυο Επίσκοποι. Ένας στην περιοχή της Πάφου με έδρα τη Νέα Πάφο και ο άλλος στην περιοχή της Αρσινόης με έδρα την Αρσινόη, εκεί που βρίσκεται σήμερα η πόλη της Χρυσοχούς. Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Άγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος, ο Άγιος Αρίστων είναι ο δεύτερος κατά σειρά Επίσκοπος Αρσινόης. Πρώτος αναφέρεται κάποιος Νικόλαος. Ακολουθεί αυτός και ύστερα οι Άγιοι Νίκων και Αρκάδιος. Και οι τρείς αυτοὶ Άγιοι, Αρίστων, Νίκων και Αρκάδιος, θεωρούνται κατά τον Όσιο Νεόφυτο ισάξιοι των τριών μεγάλων Πατέρων και Ιεραρχών της Εκκλησίας μας, του Μεγάλου Βασιλείου, του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Ο Άγιος Αρίστων καταγόταν από ευσεβείς γονείς, οι οποίοι φρόντισαν για την κατά Θεόν παιδεία και ανατροφή του υιού τους. Η αρετή και η κατά Χριστόν πολιτεία ήταν ο σκοπός της ζωής του Αγίου Αρίστωνος. Η ολοκληρωτικὴ αυτοπαράδοσή του στον Κύριο τον βοήθησε να αποκτήσει την αρετή της πραότητας και τη βασιλίδα των αρετών, την ταπείνωση, και από αυτή την αγιότητα. Με έργα και λόγια έγινε φλογερός διδάσκαλος της ευσέβειας και της ορθοδόξου πίστεως, προστάτης των ορφανών, παρήγορος άγγελος των πτωχών και ασθενούντων, πατέρας στοργικὸς για όλους. Ο λόγος της Παλαιάς Διαθήκης, «όσω μέγας εί, τοσούτω ταπεινού σεαυτόν, και έναντι Κυρίου ευρήσεις χάριν», βρήκε την εφαρμογή του στο πρόσωπο του Αγίου. Ο Άγιος Θεὸς τον αξίωσε και του χαρίσματος της θαυματουργίας. Η γραφίδα του Οσίου Νεοφύτου γράφει για τον Άγιο Αρίστωνα ότι ήταν «κατά δαιμόνων άριστος αριστεύς».

Απολυτίκιον. Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.

Της ποίμνης σου άριστα ιεραρχήσας, σοφέ, φωτί κατελάμπρυνας ταύτην Χριστού του Θεου, Αρίστων μακάριε· όθεν και την ψυχήν σου, θείοι άγγελοι ήραν, ίνα το στέφος λάβης, ως πιστός οικονόμος, πρεσβεύων ακαταπαύστως υπέρ των τιμώντων σε.

Πρωτότυπο Κείμενο (Εφ. 1:1-9)

Παῦλος, ἀπόστολος ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ διὰ θελήματος Θεοῦ, τοῖς ἁγίοις τοῖς οὖσιν ἐν ᾿Εφέσῳ καὶ πιστοῖς ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ· χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ πατρὸς ἡμῶν καὶ Κυρίου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς καὶ πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, ὁ εὐλογήσας ἡμᾶς ἐν πάσῃ εὐλογίᾳ πνευματικῇ ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν Χριστῷ, καθὼς καὶ ἐξελέξατο ἡμᾶς ἐν αὐτῷ πρὸ καταβολῆς κόσμου εἶναι ἡμᾶς ἁγίους καὶ ἀμώμους κατενώπιον αὐτοῦ, ἐν ἀγάπῃ προορίσας ἡμᾶς εἰς υἱοθεσίαν διὰ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ εἰς αὐτόν, κατὰ τὴν εὐδοκίαν τοῦ θελήματος αὐτοῦ, εἰς ἔπαινον δόξης τῆς χάριτος αὐτοῦ, ἐν ᾗ ἐχαρίτωσεν ἡμᾶς ἐν τῷ ἠγαπημένῳ, ἐν ᾧ ἔχομεν τὴν ἀπολύτρωσιν διὰ τοῦ αἵματος αὐτοῦ, τὴν ἄφεσιν τῶν παραπτωμάτων, κατὰ τὸν πλοῦτον τῆς χάριτος αὐτοῦ, ἧς ἐπερίσσευσεν εἰς ἡμᾶς ἐν πάσῃ σοφίᾳ καὶ φρονήσει, γνωρίσας ἡμῖν τὸ μυστήριον τοῦ θελήματος αὐτοῦ κατὰ τὴν εὐδοκίαν αὐτοῦ.

Νεοελληνική Απόδοση

Ο Παύλος, απόστολος του Ιησού Χριστού, σύμφωνα με το θέλη­μα του Θεού, Προς τους χριστιανούς που ζουν στην Έφεσο και τους ενώνει η πίστη στον Ιησού Χριστό. Εύχομαι ο Θεός Πατέρας μας και ο Κύριος Ιησούς Χριστός να σας δίνουν τη χάρη και την ειρήνη. Ευλογημένος να είναι ο Θεός, ο Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, που μας δώρισε μέσω του Χριστού πλούσιες τις ευλογίες του, πνευματικές και ουράνιες. Μας διάλεξε πριν θεμελιώσει τον κόσμο, να γίνουμε δικοί του δια του Χριστού, αψεγάδιαστοι  στην τελική του κρίση. Μας προόρισε με την αγάπη του να γίνουμε παιδιά του δια του Ιησού Χριστού, σύμφωνα με το καλόβουλο για μας θέλημά του, ώστε να τον υμνούμε για την πλούσια χάρη του, που μας δώρισε δια του αγαπημένου του Υιού. Μας λύτρωσε με το αίμα του Χριστού, συγχώρησε τις αμαρτίες μας με την πλούσια χάρη που μας τη σκόρπισε περίσσια, μαζί με κά­θε λογής φρόνηση και γνώση. Μας έκανε γνωστό το μυστήριο του θελήματός του, που με αγαθότητα προσχεδίασε να πραγματοποιήσει με το έργο του Χριστού στην καθορισμένη στιγμή.

Πρωτότυπο Κείμενο (Μκ 7: 24 – 30)

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἦλθεν ὁ ᾿Ιησοῦς εἰς τὰ μεθόρια Τύρου καὶ Σιδῶνος· καὶ εἰσελθὼν εἰς οἰκίαν, οὐδένα ἤθελε γνῶναι· καὶ οὐκ ἠδυνήθη λαθεῖν. Ἀκούσασα γὰρ γυνὴ περὶ αὐτοῦ, ἧς εἶχε τὸ θυγάτριον αὐτῆς πνεῦμα ἀκάθαρτον, ἐλθοῦσα προσέπεσε πρὸς τοὺς πόδας αὐτοῦ. (ἦν δὲ ἡ γυνὴ  ῾Ελληνίς, Συροφοινίκισσα τῷ γένει), καὶ ἠρώτα αὐτὸν, ἵνα τὸ δαιμόνιον ἐκβάλῃ ἐκ τῆς θυγατρὸς αὐτῆς. Ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτῇ· Ἄφες πρῶτον χορτασθῆναι τὰ τέκνα· οὐ γάρ ἐστι καλὸν λαβεῖν τὸν ἄρτον τῶν τέκνων, καὶ βαλεῖν τοῖς κυναρίοις. Ἡ δὲ ἀπεκρίθη, καὶ λέγει αὐτῷ· Ναί, Κύριε· καὶ γὰρ τὰ κυνάρια ὑποκάτω τῆς τραπέζης ἐσθίει ἀπὸ τῶν ψιχίων τῶν παιδίων. Καὶ εἶπεν αὐτῇ· Διὰ τοῦτον τὸν λόγον ὕπαγε· ἐξελήλυθε τὸ δαιμόνιον ἐκ τῆς θύγατρός σου. Καὶ ἀπελθοῦσα εἰς τὸν οἶκον αὐτῆς, εὗρε τὸ δαιμόνιον ἐξεληλυθός,  καὶ  τὴν θυγατέρα βεβλημένην ἐπὶ τῆς κλίνης. 

Νεοελληνική Απόδοση

Εκείνο τον καιρό ο Ιησούς και πήγε στην περιοχή της Τύρου και της Σιδώνας. Μπήκε σ’ ένα σπίτι και ήθελε να μην τον αντιληφτεί κα­νείς· δεν μπόρεσε όμως να ξεφύγει τον προσοχή του κόσμου. Μόλις πληροφορήθηκε γι’ αυτόν κάποια γυναίκα που το κορίτσι της κατε­χόταν από δαιμονικό πνεύμα, ήρθε κι έπεσε στα πόδια του. Η γυ­ναίκα αυτή ήταν ειδωλολάτρισσα και καταγόταν από τα Φοινίκη της Συρίας. Παρακαλούσε τον Ιησού να θεραπεύσει το κορίτσι της απ’ το δαιμόνιο. Εκείνος όμως της είπε: «Άσε Πρώτα να χορτάσουν τα παιδιά, γιατί δεν είναι σωστό να πάρει κανείς το ψωμί των παιδιών και να το πετάξει στα σκυλιά». Κι εκείνη του αποκρίθηκε και του είπε: «Ναι Κύριε· και τα σκυλιά όμως τρώνε από τα ψίχουλα των παιδιών, που πέφτουν από το τραπέζι». Της είπε τότε ο Ιησούς: «Γι’ αυτό το λόγο που είπες, πήγαινε· το κορίτσι σου έχει κιόλας θεραπευτεί από το δαιμόνιο». Επέστρεψε η γυναίκα στο σπίτι της και βρήκε το παιδί ξαπλωμένο στο κρεβάτι και θεραπευμένο.