Μαρτύρων Γελασίου του μίμου, Νησίου και Τιμοθέου του οσίου. Ηλία του Τραπεζουντίου του νεομάρτυρος (†1749). Οσίων Προκοπίου ομολογητού του Δεκαπολίτου (1) (†η΄αι.). Ασκληπιού και Ιακώβου(2). Θαλλελαίου, Στεφάνου του γηροκόμου και Τιμοθέου του εν Καισαρεία.

(1) Ο όσιος Προκόπιος ο Δεκαπολίτης έζησε στα χρόνια του αυτοκράτορα Λέοντα του Ισαύρου (717-741) και διακρίθηκε για την μαχητικότητά του και την προάσπιση των δικαίων της Ορθοδοξίας. Αφοσιώθηκε από μικρή ηλικία στην ασκητική ζωή και στην καταπολέμηση των σαρκικών παθών. Αν και απομονώθηκε στη ηρεμία του κελιού του, όταν οι περιστάσεις το απαιτούσαν, υπερασπίσθηκε με ζήλο και παρρησία την ορθοδοξία, διαπρέποντας στον αγώνα κατά των αιρετικών Μονοφυσιτών. Επίσης διακρίθηκε στον αγώνα της Εκκλησίας για την προσκύνηση και τιμή των ιερών εικόνων. Επί των ημερών του σκληρού εικονομάχου Λέοντα του Ισαύρου, υπέστη διάφορες διώξεις και πολλά βασανιστήρια ως θερμός υπερασπιστής των Ιερών εικόνων και έτσι δίκαια κέρδισε το ντίτλο του ομολογητή της ορθόδοξης πίστης.
(2) Οι όσιοι Ασκληπιός και Ιάκωβος έζησαν στο χρόνια τού επισκόπου Κύρου Θεοδώρητου και ασκήτευσαν στις έρημους της Συρίας. Ο Ασκληπιός αρχικά, έζησε σε κάποιο κοινόβιο, αργότερα όμως με την ευλογία του ηγουμένου της Μονής, αποχώρησε και συνέχισε τον ασκητικό του αγώνα μόνος του σε κάποιο κοντινό ερημητήριο. Ο Ιάκωβος ήταν κλεισμένος σε κάποιο ερημικό κελί κοντά στο χωριό Νιμουζά, όπου δεν άναβε ποτέ φως και δεν τον είδε ποτέ άνθρωπος, στους δε επισκέπτες του απαντούσε μέσω ενός φυσικού παραπετάσματος. Ακόμη και όταν έφθασε 90 ετών δεν βγήκε ούτε στιγμή από εκείνο το κελί. Εκοιμήθησαν και οι δύο οσιακά.

Αποστολικό Ανάγνωσμα

Πρωτότυπο Κείμενο (Β’ Πέτρου 2:9-22)

Ἀγαπητοί, οἶδε Κύριος εὐσεβεῖς ἐκ πειρασμοῦ ῥύεσθαι, ἀδίκους δὲ εἰς ἡμέραν κρίσεως κολαζομένους τηρεῖν, μάλιστα δὲ τοὺς ὀπίσω σαρκὸς ἐν ἐπιθυμίᾳ μιασμοῦ πορευομένους καὶ κυριότητος καταφρονοῦντας. Τολμηταί, αὐθάδεις! Δόξας οὐ τρέμουσι βλασφημοῦντες, ὅπου ἄγγελοι, ἰσχύῑ καὶ δυνάμει μείζονες ὄντες, οὐ φέρουσι κατ᾿ αὐτῶν παρὰ Κυρίῳ βλάσφημον κρίσιν. Οὗτοι δέ, ὡς ἄλογα ζῷα φυσικὰ γεγενημένα εἰς ἅλωσιν καὶ φθοράν, ἐν οἷς ἀγνοοῦσι βλασφημοῦντες, ἐν τῇ φθορᾷ αὐτῶν καταφθαρήσονται, κομιούμενοι μισθὸν ἀδικίας, ἡδονὴν ἡγούμενοι τὴν ἐν ἡμέρᾳ τρυφήν, σπίλοι καὶ μῶμοι, ἐντρυφῶντες ἐν ταῖς ἀπάταις αὐτῶν, συνευωχούμενοι ὑμῖν, ὀφθαλμοὺς ἔχοντες μεστοὺς μοιχαλίδος καὶ ἀκαταπαύστους ἁμαρτίας, δελεάζοντες ψυχὰς ἀστηρίκτους, καρδίαν γεγυμνασμένην πλεονεξίας ἔχοντες, κατάρας τέκνα! Καταλιπόντες εὐθεῖαν ὁδὸν ἐπλανήθησαν, ἐξακολουθήσαντες τῇ ὁδῷ τοῦ Βαλαὰμ τοῦ Βοσόρ, ὃς μισθὸν ἀδικίας ἠγάπησεν, ἔλεγξιν δὲ ἔσχεν ἰδίας παρανομίας· ὑποζύγιον ἄφωνον ἐν ἀνθρώπου φωνῇ φθεγξάμενον ἐκώλυσε τὴν τοῦ προφήτου παραφρονίαν. Οὗτοί εἰσι πηγαὶ ἄνυδροι, νεφέλαι ὑπὸ λαίλαπος ἐλαυνόμεναι, οἷς ὁ ζόφος τοῦ σκότους εἰς αἰῶνα τετήρηται. Ὑπέρογκα γὰρ ματαιότητος φθεγγόμενοι δελεάζουσιν ἐν ἐπιθυμίαις σαρκὸς ἀσελγείαις τοὺς ὄντως ἀποφυγόντας τοὺς ἐν πλάνῃ ἀναστρεφομένους, ἐλευθερίαν αὐτοῖς ἐπαγγελλόμενοι, αὐτοὶ δοῦλοι ὑπάρχοντες τῆς φθορᾶς· ᾧ γάρ τις ἥττηται, τούτῳ καὶ δεδούλωται. Εἰ γὰρ ἀποφυγόντες τὰ μιάσματα τοῦ κόσμου ἐν ἐπιγνώσει τοῦ Κυρίου καὶ σωτῆρος ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, τούτοις δὲ πάλιν ἐμπλακέντες ἡττῶνται, γέγονεν αὐτοῖς τὰ ἔσχατα χείρονα τῶν πρώτων. Κρεῖττον γὰρ ἦν αὐτοῖς μὴ ἐπεγνωκέναι τὴν ὁδὸν τῆς δικαιοσύνης ἢ ἐπιγνοῦσιν ἐπιστρέψαι ἐκ τῆς παραδοθείσης αὐτοῖς ἁγίας ἐντολῆς. Συμβέβηκε δὲ αὐτοῖς τὸ τῆς ἀληθοῦς παροιμίας, Κύων ἐπιστρέψας ἐπὶ τὸ ἴδιον ἐξέραμα, καί, Ὗς λουσαμένη εἰς κύλισμα βορβόρου.

Νεοελληνική Απόδοση

Αγαπητοί, ο Κύριος ξέρει να σώζει τους ευσεβείς από τις δοκιμασίες τους, ενώ τους αδίκους τούς κρατάει σε τιμωρία ως την ημέρα της τελικής κρίσεως· και προπάντων, εκείνους που ακολουθούν τις βρωμερές σαρκικές επιθυμίες και περιφρονούν την εξουσία του Θεού. Οι ψευδοδιδάσκαλοι αυτοί είναι θρασείς κι υπεροπτικοί· δε σέ­βονται τις ανώτερες δυνάμεις, αλλά τις χλευάζουν. Αυτές, ούτε οι άγγελοι, που υπερτερούν σε δύναμη και μεγαλοπρέπεια, δεν τις κατη­γορούν βλάσφημα μπροστά στο Θεό. Κι όπως τα άγρια ζώα γεννήθηκαν προορισμένα από τη φύση να πιαστούν και να σφαχτούν, έτσι κι αυτοί, με το να χλευάζουν όσα δεν ξέρουν, θα υποστούν την καταστροφή που τους περιμένει. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα πληρώσουν για το κακό που έκαναν. Θεωρούν ηδονή το να οργιάζουν ακόμα και την ημέρα. Είναι ντροπή και σκάνδαλο το να συμμετέχουν στα κοινά σας δείπνα απολαμβάνοντας τον καρπό της απάτης τους. Έχουν μάτια γεμάτα ανηθικότητα, κι αχόρταγα για αμαρτία· δελεάζουν τους πιο αδύνατους κι έχουν καρδιά εξασκημένη στην πλεονεξία. Καταραμένοι από το Θεό, άφησαν τον ίσιο δρόμο κι ακολούθησαν την πλάνη, βαδίζοντας στ’ αχνάρια του Βαλαάμ, γιου του Βοσόρ, που αγάπησε την αισχροκέρδεια, και ελέγχθηκε γι’ αυτή του την πα­ρανομία: ένα γαϊδουράκι, που φυσικά δεν έχει μιλιά, του μίλησε με ανθρώπινη φωνή κι εμπόδισε την παραφροσύνη του προφήτη. Οι άνθρωποι αυτοί μοιάζουν με πηγές που στέρεψαν και με σύν­νεφα που τα παρασέρνει η ανεμοθύελλα. Τους περιμένει μια θέση στο ζοφερό σκοτάδι. Με παχιά λόγια, χωρίς περιεχόμενο, παρα­σέρνουν εκείνους που είχαν πραγματικά εγκαταλείψει την πλάνη· χρησιμοποιούν ως δόλωμα τις σαρκικές επιθυμίες, που οδηγούν στην ασέλγεια. Τους υπόσχονται ελευθερία, ενώ οι ίδιοι είναι δούλοι της διαφθοράς γιατί ο άνθρωπος γίνεται δούλος εκείνου απ’ τον οποίο έχει νικηθεί. Αν οι άνθρωποι, λοιπόν, που με τη βαθιά γνώση του Κυρίου μας και σωτήρα Ιησού Χριστού έχουν αποφύγει τη διαφθορά του κόσμου, αναμειχθούν πάλι σ’ αυτήν και βγουν νικημένοι, τότε βρίσκονται σε χειρότερη κατάσταση από πριν. Θα ήταν καλύτερα γι’ αυτούς να μην είχαν γνωρίσει την οδό της σωτηρίας, παρά αφού τη γνωρίσουν να εγκαταλείψουν την άγια εντολή που τους παραδόθηκε. Σ’ αυτούς αποδεικνύονται αληθινές οι παροιμίες: το σκυλί γυρίζει πίσω στο ίδιο του το ξέρασμα· και το γουρούνι, αφού λουστεί, κυλιέ­ται πάλι στο βούρκο.

Ευαγγελικό Ανάγνωσμα

Πρωτότυπο Κείμενο (Μκ. 13:14-23)

Εἶπεν ὁ Κύριος τοῖς ἑαυτοῦ Μαθηταῖς· ῞Οταν ἴδητε τὸ βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως, τὸ ῥηθὲν ὑπὸ Δανιὴλ τοῦ Προφήτου, ἑστὼς ὅπου οὐ δεῖ (ὁ ἀναγινώσκων νοείτω) τότε οἱ ἐν τῇ ᾿Ιουδαίᾳ φευγέτωσαν εἰς τὰ ὄρη· ὁ δὲ ἐπὶ τοῦ δώματος, μὴ καταβάτω εἰς τὴν οἰκίαν, μηδὲ εἰσελθέτω ἆραί τι ἐκ τῆς οἰκίας αὐτοῦ. Καὶ ὁ εἰς τὸν ἀγρὸν ὢν, μὴ ἐπιστρεψάτω εἰς τὰ ὀπίσω, ἆραι τὸ ἱμάτιον αὐτοῦ. Οὐαὶ δὲ ταῖς ἐν γαστρὶ ἐχούσαις, καὶ ταῖς θηλαζούσαις ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις. Προσεύχεσθε δὲ, ἵνα μὴ γένηται ἡ φυγὴ ὑμῶν χειμῶνος. Ἔσονται γὰρ αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι θλῖψις, οἵα οὐ γέγονε τοιαύτη ἀπ᾿ ἀρχῆς κτίσεως, ἧς ἔκτισεν ὁ Θεὸς, ἕως τοῦ νῦν, καὶ οὐ μὴ γένηται. Καὶ εἰ μὴ Κύριος ἐκολόβωσε τὰς ἡμέρας, οὐκ ἂν ἐσώθη πᾶσα σάρξ· ἀλλὰ διὰ τοὺς ἐκλεκτοὺς οὓς ἐξελέξατο ἐκολόβωσε τὰς ἡμέρας. Καὶ τότε ἐάν τις ὑμῖν εἴπῃ· Ἰδοὺ, ὧδε ὁ Χριστός· ἤ, ἰδοὺ ἐκεῖ· μὴ πιστεύσητε. Ἐγερθήσονται γὰρ ψευδόχριστοι καὶ ψευδοπροφῆται, καὶ δώσουσι σημεῖα καὶ τέρατα, πρὸς τὸ ἀποπλανᾶν, εἰ δυνατόν, καὶ τοὺς ἐκλεκτούς. Ὑμεῖς δὲ, βλέπετε· Ἰδοὺ προείρηκα ὑμῖν ἅπαντα.

Νεοελληνική Απόδοση 

Είπε ο Κύριος στους μαθητές του· όταν δείτε το βδέλυγμα της ερημώσεως, που προείπε ο προφήτης Δανιήλ, να στέκεται εκεί που δεν πρέπει —ο αναγνώστης ας κα­ταλάβει—, τότε όσοι βρεθούν στην Ιουδαία να φύγουν στα βουνά. Όποιος βρεθεί στο λιακωτό να φύγει χωρίς να μπει στο σπίτι του για να πάρει κάτι μαζί του. Κι όποιος βρεθεί στο χωράφι να μην επιστρέψει πίσω να πάρει το πανωφόρι του. Αλίμονο στις γυναίκες που θα είναι κείνες τις μέρες έγκυες ή θα θηλάζουν! Προσεύχεστε να μη γίνει η φυγή σας το χειμώνα. Γιατί τα δει­νά που θα συμβούν τότε θα ’ναι τέτοια που δεν ξανάγιναν ως τώρα, από τότε που δημιούργησε ο Θεός τον κόσμο, ούτε και θα ξαναγί­νουν. Κι αν ο Κύριος δε λιγόστευε τις μέρες των δεινών, δε θα γλί­τωνε κανένας. Για χάρη όμως των εκλεκτών που διάλεξε, λιγόστεψε τις μέρες. Αν κάποιος τότε σας πει “να, εδώ είναι ο Μεσσίας, να, εκεί εί­ναι”, να μην τον πιστέψετε. Γιατί θα εμφανιστούν ψευδομεσσίες και ψευδοπροφήτες που θα κάνουν τρομερά και φοβερά σημεία για να παραπλανήσουν, αν είναι δυνατό, ακόμη κι αυτούς που διάλεξε ο Θεός. Εσείς όμως να προσέχετε. Σας τα είπα όλα πριν γίνουν».