Ιερομαρτύρων Αύδα και Αυδιησού των επισκόπων και των συν αυτοίς. Αλεξάνδρου πατριάρχου Ιεροσολύμων και μάρτυρος. Μαρτύρων Βαχθισόη, Ισαακίου και Συμεώνος, Παπυλίνου και Πέτρου του εν Βλαχερναίς. Οσίων Θεοδώρου του ηγιασμένου (†368), Νικολάου Α` πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως (1), Γεωργίου αρχιεπισκόπου Μυτιλήνης του ομολογητού και Νεαδίου επισκόπου.

(1) Ο άγιος Νικόλαος, καταγόταν από εύπορη και αριστοκρατική οικογένεια της Κάτω Ιταλίας. Σε νεαρή σχετικά ηλικία έλαβε το αξίωμα του συγκλητικού και χρημάτισε μυστικοσύμβουλος του αυτοκράτορα Λέοντα ΣΤ` του Σοφού. Όμως ο Νικόλαος δεν συμπαθούσε τις ίντριγκες και τις δολοπλοκίες, αλλά και την κοσμικότητα της αυτοκρατορικής αυλής. Για το λόγο αυτό έγινε μοναχός και αργότερα για τις πολλές αρετές και τη μόρφωσή του, εξελέγη Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως και χειροτονήθηκε την Κυριακή της Ορθοδοξίας του έτους 895, διαδεχόμενος τον αποθανόντα Πατριάρχη Αντώνιο το Β`. Πρώτο μέλημά του με την εγκατάσταση του στον Πατριαρχικό θρόνο, ήταν η ακριβής τήρηση των δογμάτων της Εκκλησίας, γεγονός το οποίο τον έφερε σε αντίθεση με τον αυτοκράτορα Λέοντα και του στοίχισε προσωρινά τον Πατριαρχικό Θρόνο. Ο λόγος ήταν ότι ο αυτοκράτορας παρά την απαγόρευση της Εκκλησίας, τέλεσε τέταρτο γάμο. Μόλις ο Νικόλαος πληροφορήθηκε το γεγονός, καθήρεσε τον Ιερέα Θωμά πού τέλεσε το μυστήριο και αφόρισε τον αυτοκράτορα. Ο Λέων για να τον εκδικηθεί, κατόρθωσε να τον εκθρονίσει και όρισε ως διάδοχό του τον Ευθύμιο τον Α` ο οποίος για «λόγους οικονομίας», αναγνώρισε τον γάμο του Λέοντα. Δημιουργήθηκε μείζον εκκλησιαστικό ζήτημα στην Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως. Γι` αυτό το 911 ο αδελφός του Λέοντα, Αλέξανδρος, εκθρόνισε τον Ευθύμιο και επανέφερε στο θρόνο το Νικόλαο, επί της πατριαρχίας του οποίου εγένετο και η πρώτη διάταξη του Μηνολογίου των αγίων της Ανατολικής Εκκλησίας και απαγορεύθηκε ρητά ο τέταρτος γάμος. Εκοιμήθηκε ειρηνικά στις 16 Μαΐου 925, επονομασθείς Μυστικός.

Αποστολικό Ανάγνωσμα

Πρωτότυπο Κείμενο (Πραξ. 4:23-31)

Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις, ἀπολυθέντες οἱ ἀπόστολοι ἦλθον πρὸς τοὺς ἰδίους καὶ ἀπήγγειλαν ὅσα πρὸς αὐτοὺς οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ πρεσβύτεροι εἶπον. Οἱ δὲ ἀκούσαντες ὁμοθυμαδὸν ἦραν φωνὴν πρὸς τὸν Θεὸν καὶ εἶπον· Δέσποτα, σὺ ὁ ποιήσας τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς, ὁ διὰ στόματος Δαυῒδ παιδός σου εἰπών· «Ἵνα τί ἐφρύαξαν ἔθνη καὶ λαοὶ ἐμελέτησαν κενά; Παρέστησαν οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς καὶ οἱ ἄρχοντες συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ κατὰ τοῦ Κυρίου καὶ κατὰ τοῦ Χριστοῦ αὐτοῦ». Συνήχθησαν γὰρ ἐπ᾿ ἀληθείας ἐπὶ τὸν ἅγιον παῖδά σου ᾿Ιησοῦν, ὃν ἔχρισας, ῾Ηρῴδης τε καὶ Πόντιος Πιλᾶτος σὺν ἔθνεσι καὶ λαοῖς ᾿Ισραήλ, ποιῆσαι ὅσα ἡ χείρ σου καὶ ἡ βουλή σου προώρισε γενέσθαι· καὶ τὰ νῦν, Κύριε, ἔπιδε ἐπὶ τὰς ἀπειλὰς αὐτῶν, καὶ δὸς τοῖς δούλοις σου μετὰ παρρησίας πάσης λαλεῖν τὸν λόγον σου, ἐν τῷ τὴν χεῖρά σου ἐκτείνειν σε εἰς ἴασιν καὶ σημεῖα καὶ τέρατα γίνεσθαι διὰ τοῦ ὀνόματος τοῦ ἁγίου παιδός σου ᾿Ιησοῦ. Καὶ δεηθέντων αὐτῶν ἐσαλεύθη ὁ τόπος ἐν ᾧ ἦσαν συνηγμένοι, καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος ῾Αγίου, καὶ ἐλάλουν τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ μετὰ παρρησίας.

Νεοελληνική Απόδοση

Εκείνες τις μέρες, όταν οι απόστολοι απολύθηκαν, πήγαν στους αδελφούς και τους ανακοίνωσαν όσα τους είπαν οι αρχιερείς και οι πρεσβύτεροι. Αυτοί, όταν τ’ άκουσαν, προσευχήθηκαν όλοι μαζί στο Θεό και είπαν: «Κύριε, εσύ δημιούργησες τον ουρανό, τη γη, τη θάλασσα και όλα όσα βρίσκονται σ’ αυτά. Εσύ είπες με το στόμα του Δαβίδ, του δούλου σου: Γιατί φρύαξαν τα έθνη; Γιατί οι λαοί μηχανεύτηκαν ανώφελα σχέδια; Παρατάχτηκαν για πόλεμο οι βασιλιάδες της γης και οι άρχοντες συγκεντρώθηκαν σ’ έναν τόπο, εναντίον του Κυρίου κι εναντίον του Μεσσία του. Πραγματικά, συγκεντρώθηκαν εναντίον του άγιου δούλου σου Ιησού, που εσύ τον έχρισες Μεσσία, ο Ηρώδης και ο Πόντιος Πιλάτος μαζί με πλήθος εθνικών και Ιουδαίων, για να κάνουν όσα είχε ορί­σει προηγουμένως η δύναμή σου και η σοφία σου να γίνουν. Και τώρα, Κύριε, κοίταξε τις απειλές τους! Δώσε δύναμη στους δούλους σου να κηρύττουν το λόγο σου με πολύ θάρρος. Απλωσε το χέρι σου, για να γίνονται θεραπείες και θαυματουργικές αποδείξεις της δύναμής σου, στο όνομα του άγιου δούλου σου Ιησού». Όταν τε­λείωσαν την προσευχή, σείστηκε ο τόπος όπου όταν συγκεντρωμένοι· όλοι πλημμύρισαν από το Άγιο Πνεύμα και κήρυτταν το λόγο του Θεού με θάρρος.