Επί Μεγάλου Κωνσταντίνου (313) έγινε επισήμως χρήση της Ινδικτιώνος ως χρονολογίας και από τότε η εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως μέχρι σήμερα γιορτάζει την 1η Σεπτεμβρίου ως αρχή του εκκλησιαστικού έτους. “Ινδικτον ημιν ευλόγει νέου χρόνου, ώ και παλαιέ και δι’ ανθρώπους νέε”.

Στην περιοχή της Ανατολής τα περισσότερα ημερολόγια είχαν ως πρωτοχρονιά την 24η Σεπτεμβρίου, ημέρα της φθινοπωρινής ισημερίας. Επειδή όμως η 23^η ήταν η γενέθλια ημέρα του αυτοκράτορα της Ρώμης Οκταβιανού, η πρωτοχρονιά μετατέθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου, η οποία και καθορίστηκε ως αρχή της Ινδίκτου, δηλαδή της περιόδου του ρωμαϊκού διατάγματος για τον φόρο που ίσχυε για 15 έτη. Έτσι Ίνδικτος κατάντησε να σημαίνει αργότερα το έτος και αρχή της Ινδίκτου την Πρωτοχρονιά. Αυτή την Πρωτοχρονιά βρήκε η Εκκλησία και της έδωσε χριστιανικό περιεχόμενο, αφού τοποθέτησε σ’ αυτήν την εορτή της συλλήψεως του Προδρόμου, που αποτελεί και το πρώτο γεγονός της Ευαγγελικής Ιστορίας. Αργότερα, το 462 μ. Χ., για πρακτικούς λόγους και για να συμπίπτει η πρώτη του έτους με την πρώτη του μηνός, η εκκλησιαστική πρωτοχρονιά μετατέθηκε την 1η Σεπτεμβρίου.

Απαραίτητη διευκρίνιση: Η πρωτοχρονιά της 1ης Ιανουαρίου έχει Ρωμαϊκή προέλευση και ήρθε στην Ορθόδοξη Ανατολή κατά τα νεότερα χρόνια. Πριν από λίγα χρόνια η Εκκλησία μας με πρωτοβουλία του Οικουμενικού Πατριαρχείου όρισε την 1η Σεπτεμβρίου ως ημέρα αφιερωμένη στο φυσικό περιβάλλον.

Στη Εκκλησία της Κύπρου μετά από απόφαση της Ιεράς Συνόδου η εν λόγω ακολουθία για το περιβάλλον ψάλλετε την πρώτη Κυριακή του μηνός Σεπτεμβρίου.

Οι άγιες 40 γυναίκες οσιομάρτυρες και ο άγιος διάκονος Αμμούν ο διδάσκαλός τους (1 Σεπτεμβρίου)

Τα ονόματά τους έχουν διασωθή στο αρχαίο «Μαρτύριόν» τους (BHG 2280-2281) και είναι: Λαυρεντία η διάκονος, Κελσίνα, Θεοκτίστη (ή Θεόκλεια), Δωροθέα, Ευτυχιανή, Θέκλα, Αρισταινέτη, Φιλαδέλφη, Μαρία, Βερονίκη, Ευλαλία (ή Ευθυμία), Λαμπροτάτη, Ευφημία, Θεοδώρα, Θεοδότη, Τετεσία, Ακυλίνα, Θεοδούλη, Απλοδώρα, Λαμπαδία, Προκοπία, Παύλα, Ιουλιάνα, Αμπλιανή, Περσίς, Πολυνίκη, Μαύρα, Γρηγορία, Κυρία (ή Κυριαίνη), Βάσσα, Καλλινίκη, Βαρβάρα, Κυριακή, Αγαθονίκη, Ιούστα, Ειρήνη, Ματρώνα (ή Αγαθονίκη), Τιμοθέα, Τατιανή, Άννα (ή Ανθούσα).

Οι άγιες αυτές γυναίκες έζησαν την εποχή του βασιλέως Λικινίου (307-324) στην Αδριανούπολι της Θράκης. Ο ηγεμών της περιοχής Βάβδος τις συνέλαβε ως χριστιανές και τις προέτρεπε να προσκυνήσουν τα είδωλα. Η Κελσίνα, μία εξ αυτών και η πρώτη της πόλεως, μετά την θαρραλέα ομολογία της πίστεώς της τις εσύναξε όλες στην οικία της μαζί με τον διδάσκαλό τους, διάκονο άγιο Αμμούν, για να ενισχυθούν προς το μαρτύριο. Ο Αμμούν πήρε το χαρτί με τα ονόματά τους και τα διάβασε δυνατά ένα-ένα. Ύστερα είπε: «Αγωνισθήτε υπέρ του Χριστού διά του μαρτυρίου, διότι έτσι θα καθίση και ο Δεσπότης Χριστός στην πύλη της ουρανίου βασιλείας και θα σας προσκαλή μία-μία κατ’όνομα, για να σας αποδώση τον στέφανο της αιωνίου ζωής».

Όταν και πάλι τις ανέκρινε ο ηγεμών, ομολόγησαν όλες σταθερά την πίστι τους. Με την προσευχή τους συνέτριψαν τα είδωλα και ο ιερεύς των ειδώλων ανυψώθηκε στον αέρα, μέχρις ότου, βασανιζόμενος από πύρινους αγγέλους, έπεσε νεκρός στην γη. Τότε ο Βάβδος πρόσταξε να κρεμάσουν τον άγιο Αμμούν, να του ξύσουν τις πλευρές, να καύσουν τις πληγές του με αναμμένες λαμπάδες και να του φορέσουν στην κεφαλή χάλκινη πυρακτωμένη περικεφαλαία.

Επειδή ο άγιος διαφυλάχθηκε αβλαβής από τα μαρτύρια, οδηγήθηκε μαζί με τις μαθήτριές του από την Βερόη (σημερ. Στάρα Ζαγορά της Βουλγαρίας) στην Ηράκλεια, στον βασιλέα Λικίνιο. Καθ’ οδόν εμφανίσθηκε ο Κύριος και τους ενεθάρρυνε. Φθάνοντας στην πόλι πήγαν στον τόπο, όπου είχαν κατατεθή τα τίμια λείψανα της αγίας μάρτυρος Γλυκερίας (βλ. 13 Μαϊου). Ενώ διανυκτέρευαν εκεί προσευχόμενες, παρουσιάσθηκε η αγία λέγοντας: «Καλώς ήλθατε, άγιες δούλες του Θεού! Πρό πολλού περίμενα την λαμπρή εν Χριστώ συνοδίθα σας, για να χορεύσωμε στεφανωμένες όλες μαζί με τους αγίους αγγέλους στην βασιλεία του Χριστού, τον οποίο μέχρις αίματος ομολογήσαμε».

Στην Ηράκλεια τους έρριξαν στα θηρία. Οι άγιες γυναίκες μαζί με τον διδάσκαλό τους προσηύχοντο όρθιες με υψωμένα τα χέρια, τα δέ θηρία κατελήφθησαν από ύπνο και δεν τους ήγγισαν. Την ώρα που οι στρατιώτες άναβαν φωτιά για να τις ρίξουν μέσα, προφήτευσαν στον ασεβή Λικίνιο την επικράτησι του Μεγάλο Κωνσταντίνου, την νίκη του χριστιανισμού και την κατάργησι της ειδωλολατρίας. Κατόπιν σφραγίσθηκαν με το σημείο του σταυρού και δέκα από αυτές πήδησαν αγαλλόμενες μέσα στις φλόγες υμνώντας τον Θεό, ο οποίος εδρόσισε το πύρ. Έτσι, αυτές μεν ετελειώθησαν εν ειρήνη στην πυρά, οκτώ δέ αποκεφαλίσθησαν μαζί με τον διδάσκαλό τους Αμμούν. Από τις υπόλοιπες οι δήμιοι άλλες κατέσφαξαν και σε άλλες έβαλαν στο στόμα πυρακτωμένα σίδερα.

Πηγή: «Νέος Συναξαριστής της Ορθόδοξου Εκκλησίας», υπό ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, τόμος πρώτος: Σεπτέμβριος, εκδόσεις Ορμύλια (Ίνδικτος).