Διακ. Χαρίτων Θεοδώρου

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις, Ἀγρίππας ὁ βασιλεῦς ἔφη πρὸς τὸν Παῦλον· ἐπιτρέπεταί σοι ὑπὲρ σεαυτοῦ λέγειν. Τότε ὁ Παῦλος ἐκτείνας τὴν χεῖρα ἀπελογεῖτο· Ἐν οἷς καὶ πορευόμενος εἰς τὴν Δαμασκὸν μετ᾿ ἐξουσίας καὶ ἐπιτροπῆς τῆς παρὰ τῶν ἀρχιερέων, ἡμέρας μέσης κατὰ τὴν ὁδὸν εἶδον, βασιλεῦ, οὐρανόθεν ὑπὲρ τὴν λαμπρότητα τοῦ ἡλίου περιλάμψαν με φῶς καὶ τοὺς σὺν ἐμοὶ πορευομένους· πάντων δὲ καταπεσόντων ἡμῶν εἰς τὴν γῆν ἤκουσα φωνὴν λαλοῦσαν πρός με καὶ λέγουσαν τῇ ῾Εβραΐδι διαλέκτῳ· Σαοὺλ Σαούλ, τί με διώκεις; Σκληρόν σοι πρὸς κέντρα λακτίζειν. Ἐγὼ δὲ εἶπον· τίς εἶ, Κύριε; ὁ δὲ εἶπεν· ἐγώ εἰμι Ἰησοῦς ὃν σὺ διώκεις. Ἀλλὰ ἀνάστηθι καὶ στῆθι ἐπὶ τοὺς πόδας σου· εἰς τοῦτο γὰρ ὤφθην σοι, προχειρίσασθαί σε ὑπηρέτην καὶ μάρτυρα ὧν τε εἶδες ὧν τε ὀφθήσομαί σοι, ἐξαιρούμενός σε ἐκ τοῦ λαοῦ καὶ τῶν ἐθνῶν, εἰς οὓς ἐγώ σε ἀποστέλλω ἀνοῖξαι ὀφθαλμοὺς αὐτῶν, τοῦ ἐπιστρέψαι ἀπὸ σκότους εἰς φῶς καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σατανᾶ ἐπὶ τὸν Θεόν, τοῦ λαβεῖν αὐτοὺς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ κλῆρον ἐν τοῖς ἡγιασμένοις πίστει τῇ εἰς ἐμέ. Ὅθεν, βασιλεῦ ᾿Αγρίππα, οὐκ ἐγενόμην ἀπειθὴς τῇ οὐρανίῳ ὀπτασίᾳ, ἀλλὰ τοῖς ἐν Δαμασκῷ πρῶτον καὶ Ἱεροσολύμοις, εἰς πᾶσάν τε τὴν χώραν τῆς Ἰουδαίας καὶ τοῖς ἔθνεσιν ἀπαγγέλλω μετανοεῖν καὶ ἐπιστρέφειν ἐπὶ τὸν Θεόν, ἄξια τῆς μετανοίας ἔργα πράσσοντας.

Νεοελληνική Απόδοση

Ο Αγρίππας ο βασιλεύς είπε προς τον Παύλον· “σου επιτρέπεται να ομιλήσης υπέρ του ευατού σου”. Τοτε ο Παύλος, αφού άπλωσε το χέρι, ήρχισε την απολογίαν του. Ακριβώς επάνω στο έργον μου αυτό επήγαινα εις την Δαμασκόν, δια να καταδιώξω και εκεί τους Χριστιανούς με εξουσίαν και εγκρισιν, που είχα λάβει από τους αρχιερείς. Κατά το μεσημέρι, καθώς επροχωρούσα στον δρόμον, είδα, βασιλεύ Αγρίππα, να λάμπη γύρω από εμέ και από εκείνους, που επήγαιναν μαζί μου, ένα φως από τον ουρανόν εντονώτερον από την λαμπρότητα του ηλίου. Ενώ δε όλοι επέσαμεν κάτω εις την γην, διότι δεν αντείχαμεν εις την καταπληκτικήν αυτήν λάμψιν, ήκουσα μίαν φωνήν να μου ομιλή και να λέγη εις την εβραϊκήν γλώσσαν· Σαούλ, Σαούλ, διατί με καταδιώκεις; Είναι σκληρόν δια σε να κλωτσάς εις τα καρφιά. Εγώ δε είπα· Ποιός είσαι, Κυριε; Εκείνος δε είπε· Εγώ είμαι ο Ιησούς, τον οποίον συ καταδιώκεις. Αλλά σήκω και στάσου ορθός εις τα πόδια σου· δια τούτο παρουσιάσθηκα εις σε, να σε αναδείξω υπηρέτην και κήρυκα αυτών που είδες και εκείνων τα οποία στο μέλλον θα σου αποκαλύψω. Εγώ δε θα σε σώζω από τους κινδύνους, που θα διατρέξης εκ μέρους του Ιουδαϊκού λαού και εκ μέρους των εθνών, εις τα οποία εγώ σε στέλλω. Και σε στέλνω να ανοίξης τα μάτια της ψυχής των, δια να πιστεύσουν και επιστρέψουν από το σκότος στο φως και από την εξουσίαν του σατανά στον Θεόν, και να πάρουν δια της πίστεώς των εις εμέ άφεσιν αμαρτιών και κληρονομίαν μαζί με εκείνους, που έχουν αγιασθή. Οθεν, βασιλεύ Αγρίππας, δεν έγινα ανυπάκουος στο ουράνιον αυτό όραμα. Αλλά πρώτον εις αυτούς που κατοικούσαν εις την Δαμασκόν και εις τα Ιεροσόλυμα, έπειτα δε εις όλην την περιοχήν της Ιουδαίας και εις τα έθνη, εκήρυττα και κηρύττω ματάνοιαν και επιστροφήν στον Θεόν και να πράττουν έργα άξια της μετανοίας των.

Σχολιασμός

Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος γιὰ τα όσα καλά  πρόσφερε στην Εκκλησία τιμάται ως άγιος στὶς 21 Μαΐου. Λαμβάνοντας υπόψη το σπουδαίο γεγονός τὴς στρατιω­τικὴς επιχείρησης εναντίον τού Μαξεντίου τὸ 312  όπου είδε τὸ σημείο τού σταυρού στὸν ουρανὸ καὶ άκουσε φωνὴ «ἐν τούτῳ νίκα», απὸ τὸ οποίο παίρνοντας θάρρος κατήγαγε νίκη τὸ 312 στὴ Μουλβία γέφυρα τού Τιβέ­ρεως ποταμού, επιλέχθηκε ως αποστολικὴ περικοπὴ τής μνήμης του τὸ όραμα τού Αποστόλου Παύλου, τὸ οποίο καὶ παρουσιάζουμε εδώ.

Θα μπορούσε να σημειώσει κανείς πως τὸ όραμα τού αποστόλου Παύλου έχει ομοιότητες μὲ εκείνο τού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου. Και το ποιο σπουδαίο γεγονός είναι ότι ο μεν Παύλος απαλλάχτηκε ή εγκατέλειψε καλύτερα τον στείρο Ιουδαισμό ο δὲ Κωνσταντίνος  εγκατέλείψε τὴν αμαρτωλότητα η οποία ανάβλυζε μέσα από την εἰδωλολατρία, καὶ ν’ ακολουθήσουν τὸ Χριστό. Έτσι ο μὲν Παύλος απὸ τὸ όραμα καὶ έπειτα έγινε κήρυκας τού Χριστού καὶ γνώρισε τὸ ευαγγέλιο στὰ έθνη γιὰ πρώτη φορά, ο δὲ Κωνσταντίνος μετὰ τὸ όραμα πήρε επίσημη θέση υπὲρ τού Χριστιανισμού. Ας δούμε λοιπόν τὸ όραμα τού Παύλου.

Οι κίνδυνοι πολλαπλασιάστηκαν όταν απόστολος Παύλος έφθασε για τελευταία φορά στα Ιεροσόλυμα. Ο Θεὸς διὰ μέσου τού προφήτου Αγάβου τὸν προειδοποίησε ότι θὰ τὸν πιάσουν καὶ θὰ τὸν κρατήσουν, αλλά ο απόστολος Παύλος, παρ’ όλες τὶς παρακλήσεις καὶ τὰ δάκρυα τών Χριστιανών νὰ μὴν ανεβεί στὰ ᾿Ιεροσόλυμα, τελικὰ ανέβηκε, όπου τὸν συνέλαβαν οι ζηλόφθονοι ιουδαΐζοντες μὲ τὴν κατηγορία ότι κηρύττει στὰ έθνη, ενώ κατὰ τὴ γνώμη τους έπρεπε νὰ κηρύττει μόνο στοὺς Ιουδαίους, καὶ ότι είναι κατὰ τής περιτομής.

Υπερθεματίζεται εδώ το γεγονός πως ο απόστολος Παύλος τὸ ότι κήρυξε στὰ έθνη δὲν ήταν δική του απόφαση, αλλὰ απόφαση τού ιδίου τού Κυρίου. Προοριζόταν απὸ τὸν Κύριο νὰ κηρύξει τὸ ευαγγέλιο στὰ έθνη (βαστάσαι τὸ όνομά του ενώπιον τών εθνών). Σὲ απολογίες του ο απόστολος Παύλος πρὸς τὸ λαὸ τών ᾿Ιεροσολύμων, ποὺ ζητούσε τὸ θάνατό του, καὶ πρὸς τὸ βασιλιά Αγρίππα αναφέρθηκε λεπτομερώς στὸ όραμα, στὸ οποίο πήρε τὴ συγκεκριμένη εντολὴ απὸ τὸν Κύριο νὰ κηρύξει στὰ έθνη, όπως θὰ πούμε πιὸ κάτω. Οἱ Ιουδαίοι, τού είπε οΚύριος, δὲν θὰ παραδεχθούν τὸ κήρυγμά σου. Γι’ αὐτὸ καὶ νωρὶς είχε χαρακτηριστεί ο Παύλος σὰν απόστολος καὶ διδάσκαλος εθνών.

Πρὶν να εμβαθύνουμε στο συγκεκριμένο όραμα αξίζει να σημειωθεί περισσότερο γιὰ ἱστορικοὺς λόγους ότι όταν τὴν επιτροπεία τής Παλαιστίνης ανέλαβε ο Ρωμαίος επίτροπος Φήστος, παρέλαβε απὸ τὸν προκάτοχό του Φήλικα καὶ τὸν κρατούμενο Παύλο. Όταν δὲ ο Φήστος δέχτηκε στὴν έδρα του Καισάρεια τὴν εθιμοτυπικὴ επίσκεψη τού βασιλέως Ηρῴδη Αγρίππα τού νεωτέρου, καὶ ο Φήστος ανάμεσα στὰ άλλα τού είπε ότι έχει καὶ έναν Ιουδαίο κρατούμενο, ονομαζόμενο Παύλο, ο Αγρίππας έδειξε ενδιαφέρον νὰ τὸν ακούσει, ο δὲ Φήστος τού τὸν παρουσίασε σὲ δικαστικὴ αίθουσα τὴν άλλη μέρα. Και όταν ο Αγρίππας επέτρεψε στὸν Παύλο νὰ λάβει τὸ λόγο τής απολογίας του, εκείνος τέντωσε τὸ χέρι του, όπως συνηθιζόταν τότε απὸ τοὺς ρήτορες, καὶ άρχισε τὴν απολογία του. Στὸ λόγο του αυτὸ ο Παύλος ιστορεί πρώτα τὴν αρχικὴ αντίθεσή του στὸ κίνημα τών ὀπαδών τού Ιησού, τών οποίων τὴ σύλληψη στὴ Δαμασκὸ είχε αναλάβει μὲ άδεια τών αρχιερέων.

Η συγκεκριμένη αυτοψία τού αποστόλου Παύλου είχε μεγάλη βαρύτητα γιὰ τὸν ίδιο. Ήταν η κινητήρια δύναμη θα μπορούσε να πει κανείς η ακόμα  έγινε και η  αιτία ν’ ἀλλάξει πορεία καὶ απὸ εχθρὸς νὰ γίνει φίλος τού Χριστού καὶ τού κηρύγματός του. Έγινε αιτία νὰ γνωρίσουν τὸ φώς τής πίστεως τὰ έθνη ποὺ ζούσαν στὸ σκοτάδι τής πλάνης καὶ τού ψεύδους. Έγινε τὸ ισχυρὸ επιχείρημα τής αποστολικότητός του, καὶ εδώ τής ἀπολογίας του. Η εντολὴ ήταν απὸ τὸν ίδιο τὸ Χριστό· δὲν μπορούσε νὰ κάνει διαφορετικά. Τὴν ανάγκη νὰ κηρύττει πλέον στὰ έθνη τὴν ένιωθε σὰν εγκυμοσύνη, ποὺ μέρα μὲ τὴ μέρα γινόταν επιτακτικότερη. Γι’ αυτὸ τὸ κήρυγμα πολλὲς φορὲς ήταν έτοιμος νὰ δώσει καὶ τὴ ζωή του. Καὶ τελικὰ τὴν έδωσε.