Η Εκκλησία μας εορτάζει τα γενέθλια μόνο τριών προσώπων: 1) του Ιωάννη του Βαπτιστή, 2) της Παναγίας και 3) του Ιησού Χριστού. Και αυτό, διότι τα τρία αυτά πρόσωπα διαδραμάτισαν σημαντικότατο ρόλο στο σχέδιο της Θείας Οικονομίας, δηλαδή στο σχέδιο του Θεού για σωτηρία του ανθρώπου. Διαδραμάτισαν δηλαδή σπουδαίο ρόλο στην ιστορία της σωτηρίας.

Ο προφήτης Ησαΐας αιώνες πρίν, είχε αναφερθεί στον Πρόδρομο του Κυρίου, Ιωάννη μετα εξής λόγια: «Φωνή βοώντος εν τη ερήμω, ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου, ευθείας ποιείτε τας τρίβους αυτού» (Ησ. 40, 3). Με τα λόγια αυτά ο Ιωάννης ο Βαπτιστής θα καλούσε τους ανθρώπους σε μετάνοια. Θα τους καλούσε να καθαρίσουν τη ψυχή τους, ώστε να υποδεχθούν τον Χριστό, τον Μεσσία.

Αλλά και ο προφήτης Μαλαχίας προανήγγειλε τη βουλή του Θεού για την εμφάνιση του Τιμίου Προδρόμου: «Ιδού εγώ εξαποστέλλω τον άγγελόν μου, και επιβλέψεται οδόν προ προσώπου μου, και έξαίφνης ήξει εις ναόν εαυτού Κύριος, όν υμείς ζητείτε, και ο άγγελος της διαθήκης, όν υμείς θέλετε. Ιδού έρχομαι, λέγει Κύριος Παντοκράτωρ» (Μαλ.3,1).

Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος γεννήθηκε με θαυμαστό τρόπο. Ο πατέρας του, Ζαχαρίας, ήταν ιερέας. Την ώρα του θυμιάματος μέσα στο θυσιαστήριο, είδε άγγελο Κυρίου, που του ανήγγειλε ότι θα αποκτούσε γιο και θα ονομαζόταν Ιωάννης. Ο Ζαχαρίας σκίρτησε από χαρά, αλλά δυσπίστησε. Η γυναίκα του ήταν στείρα και γριά, πώς θα γινόταν αυτό πού άκουγε; Τότε ο άγγελος του είπε ότι για να τιμωρηθεί η δυσπιστία του, μέχρι να πραγματοποιηθεί η βουλή του Θεού, αυτός θα έμενε άλαλος. Πράγματι, η Ελισάβετ συνέλαβε, και μετά εννιά μήνες έκανε γιο. Μετά οκτώ ήμερες, στην περιτομή του παιδιού, οι συγγενείς θέλησαν να του δώσουν το όνομα του πατέρα του, Ζαχαρία. Όμως, ο Ζαχαρίας, έγραψε επάνω σε πινακίδιο το όνομα Ιωάννης. Αμέσως δε, λύθηκε η γλώσσα του και η χαρά για όλους ήταν μεγάλη (βλ. Λκ. 1, 5-8).

Ο Ιωάννης μεγάλωσε μέσα σε περιβάλλον ευσέβειας, πίστεως στο Θεό και εναγώνιας αναμονής του Μεσσία. Οι άγιοι γονείς του γέμισαν την ψυχή του με την βεβαία προσμονή του Λυτρωτή του κόσμου. Τον έμαθαν να κλείνει ερμητικά τα αφτιά του στην κοσμική σαπίλα και να αποστρέφεται την αμαρτία, διότι έπρεπε να τους βρει ο Μεσσίας καθαρούς, όσο γινόταν, ώστε να σχηματιστεί ο αρχικός πυρήνας των συνεργατών Του.

Σε ηλικία τριάντα ετών αποσύρθηκε στην έρημο της Ιουδαίας για να ζήσει βίο ασκητικό, για την προσωπική του κάθαρση. Αυτό έκαναν και άλλοι ευσεβείς Ιουδαίοι της εποχής του, όπως οι Εσσαίοι, οι οποίοι είχαν δημιουργήσει ολόκληρες κοινότητες ασκητών στην περιοχή της Νεκράς Θαλάσσης. Ο Ιωάννης πιθανότατα δεν ανήκε σε αυτές τις ομάδες, διότι η ιδέα του περί του αναμενόμενου Μεσσία είναι ριζικά διάφορη από εκείνη των Εσσαίων, οι οποίοι περίμεναν δύο Μεσσίες. Ζούσε με προσευχή και νηστεία. Ως ένδυμα είχε τρίχες καμήλας και έτρωγε ακρίδες (βλαστάρια φυτών της ερήμου) και μέλι από αγριομέλισσες.

Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος ήταν ο μεγαλύτερος των προφητών. Αποτελεί τον τελευταίο προφήτη της Παλαιάς Διαθήκης και τον πρώτο της Καινής Διαθήκης. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος ήταν κατά το λόγιο του Κυρίου ο «μείζων εν γεννητοίς γυναικών» (Ματθ. 11, 11), δηλαδή ο μεγαλύτερος σε αξία άνθρωπος που γεννήθηκε ποτέ. Προετοίμασε τον δρόμο για τον Ιησού Χριστό, βαπτίζοντας τους ανθρώπους στον Ιορδάνη ποταμό, οι οποίοι εξομολογούνταν τις αμαρτίες τους όσο βρίσκονταν στο νερό. Καλούσε όλο το λαό σε μετάνοια (βλ. σχετικά Ματθ. 3,3). Τους έλεγε όμως ότι έρχεται πίσω μου ο ισχυρότερός μου, ο Μεσσίας, ο οποίος θα σας βαπτίσει με Άγιο Πνεύμα και φωτιά (βλ. Ματθ. 3, 11 -12). Εννοούσε φυσικά την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, που έγινε κατά την Πεντηκοστή.

Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος λοιπόν κατέχει σημαντικότατη θέση στην Εκκλησία μας. Είναι ένας μεγάλος Άγιος και ο μεγαλύτερος των προφητών. Είναι αυτός που προετοίμασε το δρόμο για τον Μεσσία (εξ’ ου και Πρό-δρόμος). Η εικόνα του βρίσκεται στο εικονοστάσι πάντα  δίπλα από την εικόνα του Χριστού. Επίσης βρίσκεται και στην εικόνα – παράσταση της Δεήσεως (στο κέντρο ο Χριστός, αριστερά και δεξιά η Παναγία και ο Πρόδρομος δεόμενοι).

Ρένος Κωνσταντίνου, θεολόγος