Ρένου Κωνσταντίνου, Θεολόγου, Καθηγητού Μ.Ε

Η Παγκόσμια Ύψωση του Τιμίου Σταυρού αποτελεί έναν σπουδαίο εορτολογικό σταθμό του εκκλησιαστικού έτους. Στις 14 Σεπτεμβρίου σύμπασα η Ορθοδοξία τιμά τον Σταυρό του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως το «καύχημά» Της και η «δόξα» Της.

Η τιμή προς τον Τίμιο Σταυρό ανάγεται στους αποστολικούς χρόνους. Οι επιστολές του αποστόλου Παύλου είναι γεμάτες από χωρία με τα οποία ο μέγας απόστολος εξαίρει τον ρόλο του Σταυρού στην διαδικασία της σωτηρίας του κόσμου. Πρώτος ο Παύλος ομίλησε για την καύχηση του Σταυρού του Χριστού. Οι αποστολικοί Πατέρες ομιλούν και αυτοί με σεβασμό και τιμή προς το ιερό σύμβολο, μέσω του οποίου έγινε η καταλλαγή με το Θεό και επιτεύχθηκε η σωτηρία με την απολυτρωτική θυσία του Χριστού.

Ένεκα λοιπόν της μεγάλης σπουδαιότητας και πνευματικής αξίας του Τιμίου Σταυρού ο αυτοκράτορας Μέγας Κωνσταντίνος  το έτος 326 μ.Χ. χρηματοδότησε αποστολή, με επικεφαλής την μητέρα του αγία Ελένη, προκειμένου να πάνε στα Ιεροσόλυμα και να βρούνε τον Τίμιο Σταυρό. Φτάνοντας εκεί η αγία Ελένη βρήκε επάνω στο Γολγοθά ειδωλολατρικό ναό της θεάς Αφροδίτης, τον οποίο γκρέμισε και άρχισε αμέσως τις ανασκαφές. Κάποια στιγμή βρέθηκαν τρεις σταυροί. Η συγκίνηση υπήρξε μεγάλη, αλλά ποιός από τους τρεις ήταν του Κυρίου; Τότε ο επίσκοπος Ιεροσολύμων Μακάριος με αρκετούς Ιερείς, αφού έκανε δέηση, άγγιξε τους σταυρούς στο σώμα μιας γυναίκας που είχε πεθάνει προ ολίγου. Όταν ήλθε η σειρά και άγγιξε τον τρίτο σταυρό, η γυναίκα αμέσως αναστήθηκε. Έτσι κατάλαβαν ότι ο τρίτος σταυρός ήταν ο Τίμιος και Ζωοποιός Σταυρός.

 Η είδηση της ευρέσεως του Τιμίου Ξύλου διαδόθηκε σαν αστραπή σε όλα τα μέρη της Ιερουσαλήμ, αλλά και πέραν από αυτή. Πλήθη πιστών άρχισαν να συρρέουν για να αγγίξουν και να προσκυνήσουν τον Σταυρό του Κυρίου. Επειδή όμως ο συνωστισμός ήταν μεγάλος και πολλοί δεν κατάφεραν καν να δουν τον Τίμιο Σταυρό, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Μακάριος ύψωσε τον Σταυρό του Κυρίου μέσα στο Ναό σε μέρος υψηλό, για να μπορέσουν να τον δουν και να τον προσκυνήσουν όλοι.

Αυτήν, λοιπόν, την Ύψωση του Σταυρού καθιέρωσαν οι άγιοι Πατέρες να γιορτάζουμε στις 14 Σεπτεμβρίου, για να μπορέσουμε κι εμείς να υψώσουμε μέσα στις ψυχές μας το Σταυρό του Κυρίου μας, που αποτελεί το κατ’ εξοχήν «όπλον κατά του διαβόλου». Ο Σταυρός του Χριστού είναι το σύμβολο της πίστεώς μας. Είναι το καύχημα και η δόξα του Χριστιανισμού. Είναι «ημών η βοήθεια, βασιλέων κραταίωμα, σθένος δικαίων, ιερέων ευπρεπεια…», κατά την υμνολογία της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.

Η αγία Ελένη με τη συνοδεία της, κατά την επιστροφή προς την Κωνσταντινούπολη, πέρασε και από την Κύπρο. Έχτισε Ναούς και Μοναστήρια αφιερωμένα στον Τίμιο Σταυρό, ενώ άφησε τεμάχια από το Τίμιο Ξύλο προς ευλογία και αγιασμό των πιστών.  Γνωστότερη είναι η Μονή Σταυροβουνίου. Μάλιστα, κατά την παράδοση, η ίδια η αγία Ελένη συμμετείχε στο κτίσιμο της Μονής αυτής. Η Αγία δώρισε στη Μονή τεμάχιο του Τιμίου Σταυρού. Επίσης άλλη μια τέτοια γνωστή Μονή είναι του Τιμίου Σταυρού στο Όμοδος, όπου πέραν του τεμαχίου Τιμίου Ξύλου, υπάρχει και μέρος από το σχοινί που έδεσαν τον Χριστό. Ακόμη στην εκκλησία Τιμίου Σταυρού στα Λεύκαρα υπάρχει τεμάχιο από τον Τίμιο Σταυρό.

Να σημειώσουμε ότι ορισμένοι Συναξαριστές, αυτή την ημέρα (14 Σεπτεμβρίου), αναφέρουν και την ύψωση του Τιμίου Σταυρού στην Κωνσταντινούπολη το 628 μ.Χ. από τον βασιλιά Ηράκλειο, πού είχε νικήσει και ξαναπήρε τον Τίμιο Σταυρό από τους Αβάρους, οι οποίοι τον είχαν αρπάξει από τους Αγίους Τόπους.

Είθε ο Σταυρός του Κυρίου να αποτελεί το στήριγμα και την βοήθεια στον καθημερινό πνευματικό και βιοτικό μας αγώνα  και στην άρση του δικού μας σταυρού.