Πρεσβ. Χρίστου Κούλενδρου

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἀδελφοί, Ἀβραὰμ δύο υἱοὺς ἔσχεν, ἕνα ἐκ τῆς παιδίσκης καὶ ἕνα ἐκ τῆς ἐλευθέρας. Ἀλλ’ ὁ μὲν ἐκ τῆς παιδίσκης κατὰ σάρκα γεγέννηται, ὁ δὲ ἐκ τῆς ἐλευθέρας διὰ τῆς ἐπαγγελίας. Ἅτινά ἐστιν ἀλληγορούμενα. Αὗται γάρ εἰσι δύο διαθῆκαι, μία μὲν ἀπὸ ὄρους Σινᾶ, εἰς δουλείαν γεννῶσα, ἥτις ἐστὶν Ἄγαρ. Τὸ γὰρ Ἄγαρ Σινᾶ ὄρος ἐστὶν ἐν τῇ Ἀραβίᾳ, συστοιχεῖ δὲ τῇ νῦν Ἱερουσαλήμ, δουλεύει δὲ μετὰ τῶν τέκνων αὐτῆς· ἡ δὲ ἄνω Ἱερουσαλὴμ ἐλευθέρα ἐστίν, ἥτις ἐστὶ μήτηρ πάντων ἡμῶν. Γέγραπται γάρ· «Εὐφράνθητι στεῖρα ἡ οὐ τίκτουσα, ρῆξον καὶ βόησον ἡ οὐκ ὠδίνουσα· ὅτι πολλὰ τὰ τέκνα τῆς ἐρήμου μᾶλλον ἢ τῆς ἐχούσης τὸν ἄνδρα».

Νεοελληνική Απόδοση

Αδελφοί, ο Αβραάμ απέκτησε δύο γιους, έναν από τη δούλη κι έναν από την ελεύθερη γυναίκα του. Ο γιος της δούλης όμως γεννήθηκε σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους, ενώ ο γιος της ελεύθερης σύμφωνα με την υπόσχεση του Θεού. Αυτά πρέπει να τα καταλάβουμε σαν μια εικόνα. Οι γυναίκες δηλαδή είναι οι δύο διαθήκες: η μία στο όρος Σινά, που γεννάει δούλους, κι αυτή είναι η Άγαρ. Η Άγαρ συμβολίζει το όρος Σινά στην Αραβία, κι αντιστοιχεί στην τωρινή Ιερουσαλήμ, που πραγματικά είναι υπόδουλη, αυτή και τα παιδιά της. Αντίθετα, η ουράνια Ιερουσαλήμ είναι ελεύθερη, κι αυτή είναι η μητέρα όλων μας. Λέει σχετικά η Γραφή: «Να χαίρεσαι, στείρα, εσύ που δε γεννάς! Φώναξε και κράξε με χαρά, εσύ που δεν κοιλοπονάς! Γιατί είναι περισσότερα της διωγμένης τα παιδιά παρά εκείνης που έχει τον άντρα».

Σχολιασμός

Σήμερα που η Εκκλησία μας εορτάζει το γεγονός της συλλήψεως της Αγίας Άννης και του τερματισμού της στειρώσεως της ανθρώπινης φύσης, έχει οριστεί να διαβάζεται σαν αποστολικό ανάγνωσμα, σχετικό απόσπασμα από την προς Γαλάτας επιστολή του Παύλου. Ο Απόστολος περιγράφει τη γέννηση του Ισαάκ από τον Αβραάμ, παρόλο που δεν ήταν σύμφωνα με τον φυσικό νόμο, αλλά γεννήθηκε κατά προσταγή του Θεού από «νεκρά» σώματα. Διότι «νεκρά» ήταν τα σώματα του Αβραάμ και της Σάρρας ως προς τη φυσική κίνηση για γέννηση ενός παιδιού, αφού βρίσκονταν σε προχωρημένη ηλικία.

Έτσι ακριβώς συνέβη και με τους γονείς της Υπεραγίας Θεοτόκου.  Ενώ είχαν φθάσει σε προχωρημένη ηλικία και είχαν μείνει στείροι, συμβολίζοντας την ανθρώπινη φύση, η οποία από το βάρος της αμαρτίας και του θανάτου αποξηράνθηκε, αδυνατώντας να δώσει πνευματικούς καρπούς. Με την παρέμβαση  όμως του Θεού λυτρώνονται από το όνειδος της ατεκνίας.  Όταν λοιπόν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου έστειλε ο Θεός τον Αρχάγγελο Γαβριήλ στον Ιωακείμ που είχε αποσυρθεί σε ένα βουνό και στην Άννα που θρηνούσε τη δυστυχία της στον κήπο τους, για να τους αναγγείλει ότι επρόκειτο σύντομα να εκπληρωθούν στο πρόσωπό τους οι προφητείες.  Αυτή που προοριζόταν να γεννήσει τον Υιό του Θεού, η αυθεντική Κιβωτός της Καινής Διαθήκης, θα γεννιόταν από αυτούς.

Ορίζει λοιπόν η Εκκλησία σήμερα να διαβάζουμε αυτό το απόσπασμα από την προς Γαλάτας επιστολή στο οποίο ο Απόστολος Παύλος απευθυνόμενος στους Γαλάτες, που ενώ ασπάστηκαν την αληθινή πίστη και έγιναν μέλη της εκκλησίας του Χριστού αποδεχόμενοι την κλήση που τους απεύθυνε ο Θεός δια του Παύλου, τώρα επιστρέφουν και υποτάσσονται στο νόμο της Παλαιάς Διαθήκης αμφισβητώντας τη σωτηρία σε όσους δεν είναι φυσικοί απόγονοι του Αβραάμ. 

Απευθυνόμενος έτσι προς αυτούς τους θυμίζει ότι ο ίδιος νόμος τον οποίο θέλουν να ασπάζονται, αυτός γράφει ξεκάθαρα ότι ο Αβραάμ είχε δύο υιούς.  Έναν από την δούλη Άγαρ, που γεννήθηκε σύμφωνα με το φυσικό τρόπο γέννησης και έναν από την ελεύθερη Σάρρα, τον Ισαάκ, που γεννήθηκε από υπόσχεση του Θεού.

Επειδή φαινόταν στους παραλήπτες της επιστολής ότι είναι απίθανο, εκείνοι που δεν ήταν γεννημένοι από την γενιά του Αβραάμ να ονομάζονται υιοί του, και να κληρονομήσουν την αιώνια ζωή, τους θυμίζει ότι ενώ ο Ισμαήλ γεννήθηκε με το φυσικό νόμο, ήταν δούλος.  Και όχι μόνο αυτό αλλά  διώχθηκε και από το πατρικό του σπίτι.  Ο Ισαάκ όμως, που γεννήθηκε μετά από την υπόσχεση του Θεού, επειδή ήταν υιός γνήσιος και ελεύθερος, ήταν και γνήσιος κληρονόμος όλων όσων ανήκαν στον πατέρα του.

Όλα τα προηγούμενα έχουν διπλή σημασία και εκτός από αυτό που φαίνεται ερμηνέονται και αλληγορικά.  Ο ίδιος ο Απόστολος Παύλος εξηγώντας τη σημασία τους λέγει ότι αυτές οι δύο, δηλαδή η ΄Αγαρ και η Σάρρα εικονίζουν τις δύο διαθήκες την Παλαιά και την Καινή.  Και η μέν πρώτη η οποία δόθηκε στο όρος Σινά και αντιστοιχεί με την επίγεια Ιερουσαλήμ γεννά δούλους, ενώ η Καινή που είναι η Εκκλησία γεννά ελεύθερους ανθρώπους, οι οποίοι απαλλαγμένοι από κάθε δεσμό με την αμαρτία μπορούν να ακολουθήσουν και να συναντήσουν τον Χριστό, τον αρχηγό της σωτηρίας ημών. Αμήν.