Ο Θεμός των Κληρικολαϊκών Συνελεύσεων στην Εκκλησία
Παραφράζοντας τους λόγους του υμνογράφου, Μακαριώτατε, θα έλεγα ότι, «η χάρις του Παναγίου Πνεύματος, διά των πρεσβειών του εν αγίοις πατρός ημών Επιφανίου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντίας του Μεγάλου, ημάς συνήγαγεν» ενταύθα, απόψε, σ’ αυτή την πρώτη Κληρικολαϊκή Συνέλευση της Ιεράς Μητροπόλεως Κωνσταντίας – Αμμοχώστου.
Επιτρέψατέ μου, Μακαριώτατε, αφού σας καλωσορίσω και σας ευχαριστήσω για το προσωπικό σας ενδιαφέρον, τη συνεχή στήριξη της νεοσύστατης Μητροπόλεως μας και για το ότι αποδεχθήκατε την πρόσκλησή μας να μιλήσετε στη Σύναξη αυτή, να χαιρετίσω επίσης και να καλωσορίσω και τους λοιπούς εκλεκτούς μας προσκεκλημένους. Τους Θεοφιλεστάτους Επισκόπους Καρπασίας και Νεαπόλεως, τον Πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη Ιουστίνο, Πρωτοσύγκελλο της Ιεράς Μητροπόλεως Φλωρίνης, τον Πρωτοσυγκελλεύοντα της Ιεράς Μητροπόλεως Ταμασού και Ορεινής π. Θεόδωρο και όλους τους παρόντες ευλαβέστατους κληρικούς. Τον εντιμώτατο Υπουργό Γεωργίας και Φυσικών Πόρων κύριο Δημήτρη Ηλιάδη, που εκπροσωπεί τον εξοχώτατο Πρόεδρο της Δημοκρατίας και μας μετέφερε το χαιρετισμό του, τον παρακαλούμε να του μεταφέρει τις ευχαριστίες μας, τους εντιμώτατους εκπροσώπους του λαού βουλευτές της Επαρχίας Αμμοχώστου, τους εντιμώτατους Δημάρχους Παραλιμνίου, Αγίας Νάπας, Δερύνειας, τον Αντιδήμαρχο Αμμοχώστου, τον εντιμώτατο Έπαρχο Αμμοχώστου, τα αξιότιμα μέλη των Δημοτικών Συμβουλίων, τους αξιότιμους Προέδρους των Κοινοτήτων, τον στρατιωτικό εκπρόσωπο, Συνταγματάρχη Πεζικού κ. Κωνσταντίνο Μανίκα, τον Αστυνομικό Διευθυντή του Αστυνομικού Τμήματος Αμμοχώστου, το Διευθυντή Πυροσβεστικής, τον Καθηγητή κ. Κεσελόπουλο, αποψινό ομιλητή, τον πρώην Υπουργό κ. Πελεκάνο και όλα τα λαϊκά μέλη της Συνελεύσεως αυτής, κυρίες και κυρίους, και να τους ευχαριστήσω, πρώτα, γιατί ανταποκρίθηκαν με θέρμη στην πρόσκληση της Ιεράς Μητροπόλεως να λάβουν μέρος στην πρώτη Κληρικολαϊκή Συνέλευση της Μητροπόλεως Κωνσταντίας – Αμμοχώστου και, δεύτερο, για την από μέρους τους συνεχή, αφειδώλευτη και αμέριστη στήριξη του έργου μας. Θα ήταν παράλειψή μου αν δεν ευχαριστούσα και την Κοινοτική Χορωδία και Ορχήστρα Αυγόρου για τη συμμετοχή τους στο αποψινό πρόγραμμα.
Κρίνω σκόπιμο να παρουσιάσω ενώπιόν σας, Μακαριώτατε και λοιπή εκλεκτή ομήγυρη, τη σύνθεση αυτού του σώματος, το οποίο είναι συγκεντρωμένο απόψε εδώ, στον προαύλιο χώρο του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Γεωργίου και της Ιεράς Μητροπόλεως. Έχουμε ονομάσει τη σύναξη αυτή «Κληρικολαϊκή Συνέλευση». Το όνομα αυτό καθορίζει ήδη και τη βασική της σύνθεση, η οποία δεν μπορεί να είναι άλλη παρά από όλους εκείνους, κληρικούς και λαϊκούς, που, αμέσως ή εμμέσως προσφέρουν και συμμετέχουν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στο έργο της Ιεράς Μητροπόλεως. Περιλαμβάνει, επομένως, τους κληρικούς της Μητροπόλεως καθώς και κληρικούς καταγόμενους από την επαρχία της Αμμοχώστου, που διακονούν είτε στην Ιερά Αρχιεπισκοπή είτε σε άλλες Μητροπόλεις. Με αυτό τον τρόπο καθίσταται εμφανής και η ιδιαιτερότητα της Μητροπόλεώς μας, που δραστηριοποιείται μεν στην ελεύθερη επαρχία της Αμμοχώστου, αλλά δεν σταματά να προσβλέπει στην επιστροφή και στην κατεχόμενη πόλη και επαρχία μας. Οι κληρικοί μας, με το ποικιλόμορφο πνευματικό, κοινωνικό και λειτουργικό τους έργο, ουσιαστικά καθιστούν ορατή την παρουσία της Εκκλησίας μέσα στον κόσμο και ανά πάσα στιγμή καθίστανται η προσφυγή και η παρηγοριά του λαού μας στις δύσκολες περιστάσεις της ζωής τους.
Μεταξύ των εξ ίσου άμεσων συνεργατών μας, χαιρετίζω επίσης τα αξιότιμα μέλη της Θρονικής Επιτροπής, τα ιδρυτικά μέλη του Ιδρύματος Κοινωνικής Διακονίας της Μητροπόλεως, τις κυρίες Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Κοινωνικής Διακονίας, τις κυρίες Μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής των Συνδέσμων Γυναικών, καθώς, βεβαίως, και τα μέλη όλων των Συνδέσμων Γυναικών των Ενοριών μας. Εκφράζω την ευαρέσκειά μου σε όλα αυτά τα σώματα λειτουργίας και διοικήσεως και προαγωγής του πνευματικού έργου της Μητροπόλεως και για την αφοσίωσή τους στην Εκκλησία.
Άλλο σημαντικό συνθετικό μέλος της συνάξεως αυτής είναι οπωσδήποτε τα Εκκλησιαστικά Συμβούλια, τόσο των ελεύθερων περιοχών, όσο και των κατεχομένων ενοριών και κοινοτήτων που βρίσκονται υπό τη δικαιοδοσία της Μητροπόλεως. Παρέλκει η ανάγκη να τονισθεί το μεγάλο έργο και η προσφορά των Εκκλησιαστικών Επιτροπών στο έργο των Ενοριών, γι’ αυτό και τους ευχαριστούμε κατά την επίσημη αυτή στιγμή και τους προτρέπουμε να συνεχίσουν με τον ίδιο ζήλο και την ίδια αφοσίωση και στενή συνεργασία με τον Επίσκοπό τους.
Να επισημάνω, επίσης, την παρουσία των αγαπητών μας ιεροψαλτών, οι οποίοι, εκπροσωπώντας το λαό στη λατρεία της Εκκλησίας, συμβάλλουν τα μέγιστα στην κανονική, αρμονική και απρόσκοπτη τέλεση των ιερών Ακολουθιών.
Σ’ αυτή την Κληρικολαϊκή έχουν κληθεί επίσης και λαμβάνουν μέρος και τα μέλη εκείνα που απετέλεσαν το πρώτο εκλεκτορικό σώμα για την εκλογή του πρώτου Μητροπολίτη στη Μητρόπολη Κωνσταντίας – Αμμοχώστου στη σύγχρονή της ιστορία, μετά την επανασύσταση της από την Ιερά Σύνοδο, κατόπιν προτάσεως της Υμετέρας Μακαριότητος τον Φεβρουάριο του 2007. Τους ευχαριστούμε για την παρουσία τους απόψε εδώ, παρά το γεγονός ότι είναι διασκορπισμένοι σε διάφορες περιοχές της Κύπρου εξ αιτίας της προσφυγοποιήσεως.
Τέλος, να επισημάνω την εκπροσώπηση προσφυγικών σωματείων, οργανωμένων συνόλων, οργανισμών, συνδέσμων και πολιτιστικών και αθλητικών σωματείων της Επαρχίας μας. Με τον τρόπο αυτό θελήσαμε και προσπαθήσαμε να υπάρχει ουσιαστική εκπροσώπηση όλων των φορέων και συλλογικών οργάνων της επαρχίας Αμμοχώστου.
Βεβαίως, ο θεσμός των Κληρικολαϊκών Συνελεύσεων στην Εκκλησία Κύπρου είναι γνωστός μόνο από τον μέχρι τώρα εφαρμοζόμενο τρόπο εκλογής του εκάστοτε Αρχιεπισκόπου και των Μητροπολιτών. Εξ άλλου, στις Ηνωμένες Πολιτείες π.χ., η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής έχει το θεσμό της Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως με νομική ισχύ και κατοχύρωση, συνέρχεται σε τακτές συναντήσεις και της παρέχεται το δικαίωμα να λαμβάνει αποφάσεις δεσμευτικές για τη διοίκηση και δραστηριοποίηση της Ορθοδόξου Εκκλησίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εν τούτοις, όπως διαπιστώνει κανείς σε άλλες περιπτώσεις, από τη ζωή και τις δραστηριότητες άλλων κατά τόπους Μητροπόλεων, οι Κληρικολαϊκές Συνελεύσεις συγκαλούνται κατά διαστήματα για να τονίσουν ένα σημαντικό γεγονός και για να συμβάλουν στον πανηγυρικό εορτασμό του γεγονότος από μία τοπική Εκκλησία.
Εμείς, στην προκειμένη περίπτωση, συγκαλούμε μία άτυπη Κληρικολαϊκή Συνέλευση, που δεν έχει οπωσδήποτε νομική ισχύ, αλλά έχει πνευματικό σκοπό και προσανατολισμό. Την ευκαιρία της συγκλήσεως της Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως μας την παρέχει η μνήμη του μεγάλου ιεράρχη της Εκκλησίας της Κύπρου και προστάτη της Μητροπόλεως μας, συνάμα δε και προκατόχου μας στο θρόνο της επισκοπής Κωνσταντίας, Αγίου Επιφανίου, του οποίου η τιμία κάρα ευρίσκεται εδώ προς προσκύνηση και αγιασμό. Στόχος μας είναι, αφ’ ενός, μεν να δημιουργήσουμε στενώτερο σύνδεσμο των μελών της Συνελεύσεως αυτής με τη Μητρόπολη, αφ΄ ετέρου δε να καλέσουμε σε ευρύτερη στήριξη του έργου αυτού. Εγώ, όμως, τη Σύναξη αυτή θα την ερμηνεύσω ακόμη και επί το θεολογικότερο και επί το εκκλησιολογικότερο, γιατί η σύνθεση της Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως, υπενθυμίζει τη σύνθεση των Ευχαριστιακών Συνάξεων στην πρωτοχριστιανική Εκκλησία, στην οποία μετείχαν οι διάφορες τάξεις των πιστών, έχοντας η κάθε τάξη τη δική της θέση και το δικό της ρόλο. Άλλωστε, κάθε σύναξη στην Εκκλησία πρέπει να έχει ως κέντρο αναφοράς και τελειώσεως τη συμμετοχή στη θεία Ευχαριστία. Αυτό είναι το σώμα Χριστού, αυτή είναι η ορατή εικόνα της Εκκλησίας.
Η Ιερά Μητρόπολη, στο σύντομο χρονικό διάστημα από την επανασύσταση της, – η επανασύσταση της από την Ιερά Σύνοδο έγινε στις 12 Φεβρουαρίου 2007 και η ενθρόνιση του πρώτου Μητροπολίτη στις 12 Μαΐου του ιδίου έτους -, καταγράφει ήδη στο ενεργητικό της σημαντικό έργο, με πρωταρχικό σκοπό και στόχο την κάλυψη των πνευματικών αναγκών του ποιμνίου της. Δεν είναι του παρόντος να προβούμε σε λεπτομερή απολογισμό και αξιολόγηση αυτού του έργου, διαπιστώνουμε μόνο την αναγκαιότητα της δραστηριοποιήσεως της Μητροπόλεως στην Επαρχία Αμμοχώστου, τόσο για ποιμαντικούς λόγους, όσο και για ιστορικούς και εθνικούς και για τη συνέχιση της πολιτιστικής προσφοράς της Εκκλησίας, όπως γνωρίζει να κάνει από την εποχή που οι Απόστολοι Βαρνάβας, Παύλος και Μάρκος ίδρυσαν την Εκκλησία Κύπρου. Θα θέλαμε, λοιπόν, η Κληρικολαϊκή Συνέλευση να ενισχύσει αυτή την αποστολή της Εκκλησίας μέσα στο σύγχρονο κόσμο με τις ποικίλες προκλήσεις και τα ποικίλα προβλήματα.
Ενδεικτικά, μόνο, επιτρέψατέ μου να αναφέρω μερικούς τομείς των δραστηριοτήτων μας:
Με τη βοήθεια του Θεού, και χωρίς ίχνος οποιασδήποτε έπαρσης, αναφέρουμε ίσως τα αυτονόητα, ότι δηλαδή από την πρώτη στιγμή εγκαταστάθηκε η αναγκαία υπηρεσία και γίνεται η καθημερινή εξυπηρέτηση των πιστών που προσέρχονται στη Μητρόπολη για τις διάφορες ανάγκες τους για θέματα Γάμων, Διαζυγίων, Πιστοποιητικών κ.λπ.
Η Θρονική Επιτροπή λειτουργεί με τρόπο υποδειγματικό και υποβοηθά στην εύρυθμη λειτουργία της Μητροπόλεως. Ενισχύθηκε ο σύνδεσμος της Μητροπόλεως με τις Ενορίες και κατά καιρούς γίνονται ιερατικές Συνάξεις για πνευματικά και πρακτικά ζητήματα που αφορούν τη ζωή και δραστηριότητα των Ενοριών και τη συνεχή επιμόρφωση των κληρικών μας.
Το Περιοδικό μας «Πνευματική Διακονία», παρά το σύντομο χρονικό διάστημα της ζωής του, έχει καθιερωθεί σαν ένα από τα σημαντικά Εκκλησιαστικά έντυπα και έχει δεχθεί ευμενή σχόλια για το περιεχόμενό του από σημαίνοντα πρόσωπα του Εκκλησιαστικού και πνευματικού χώρου, όπως π.χ. από τον ίδιο τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο, δύο φορές. Στα καθίσματά σας βρήκατε ήδη ένα τεύχος του Περιοδικού, ένα τρίπτυχο, όπου περιέχεται σύντομο ιστορικό της Μητροπόλεως και τα της διοικητικής δομής και μία εικόνα του Αγίου Επιφανίου για ευλογία και ενθύμιο της συμμετοχής σας στην Κληρικολαϊκή Συνέλευση.
Έχουμε, εν τω μεταξύ, οργανώσει επιστημονικά Συνέδρια διεθνούς εμβελείας και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Έχει ιδρυθεί η «Πολιτιστική Ακαδημία Άγιος Επιφάνιος», με έδρα την αρχαία Μονή της Αγίας Νάπας, στην οποία θα εγκατασταθεί και σύντομα θα λειτουργήσει, εντός των πλαισίων των δραστηριοτήτων της Πολιτιστικής Ακαδημίας, Μουσείο Εικόνων και άλλων αρχαιολογικών αντικειμένων και θα αναπτυχθούν ποικίλες άλλες δραστηριότητες σε συνεργασία μάλιστα με ξένα Πανεπιστήμια. Η Πολιτιστική Ακαδημία ήδη έχει γίνει αποδεκτή ως μέλος του Συνδέσμου Ακαδημιών της Ευρώπης.
Έχει ιδρυθεί, επίσης, το «Ίδρυμα Κοινωνικής Διακονίας» της Ιεράς Μητροπόλεως, με στόχο να ανταποκριθεί κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο και εντός των πλαισίων των δυνατοτήτων μας στις ανάγκες εκείνων που προσφεύγουν στη Μητρόπολη και ζητούν τη βοήθειά μας. Θα επαναλάβω αυτό που συνηθίζω να λέγω, ότι η Εκκλησία έχει δύο πόδια με τα οποία βαδίζει την πορεία της μέσα στον κόσμο, ένα της πνευματικής της αποστολής και προσφοράς και ένα της κοινωνικής της διακονίας.
Έχουμε, πρόσφατα, λειτουργήσει και το Βιβλιοπωλείο της Μητροπόλεως με την επωνυμία «Μυριόβιβλος», για να εξυπηρετήσουμε τις ποικίλες ανάγκες των Ενοριών μας, για να προωθήσουμε το βιβλίο ποιότητας και για να δώσουμε το στίγμα της πνευματικότητας μέσα στην συνεχώς εκκοσμικευόμενη κοινωνία μας. Γι’ αυτό, προτρέπουμε και τους κληρικούς μας και τους εκκλησιαστικούς επιτρόπους να χρησιμοποιούν το Βιβλιοπωλείο της Μητροπόλεως για τις ανάγκες των Εκκλησιών και Ενοριών.
Ιδιαίτερη σημασία, όμως, αποδίδουμε, Μακαριώτατε, στην ποιμαντική των νέων, επειδή, όπως από όλους γίνεται η διαπίστωση, η Εκκλησία δεν μπορεί να παραμείνει μακριά από τα προβλήματα των νέων, αλλά οφείλει να αφουγκρασθεί τη φωνή της αγωνίας τους για το μέλλον που τους προδιαγράφεται ένεκα της δομής και των ποικιλόμορφων προκλήσεων της σύγχρονης κοινωνίας. Στους νέους μας, λοιπόν, αφιερώνουμε την παρούσα πρώτη αυτή Κληρικολαϊκή Συνέλευση, οι οποίοι είναι παρόντες. Ο Μέγας Βασίλειος, έχοντας ιδιαίτερη ευαισθησία για τους νέους, έγραφε: «Ούτως ενδέχεται ποτέ, πρεσβυτέρων ραθύμως και ημελημένως βιούντων προτιμοτέρους ευρίσκεσθαι νέους, ως πρεσβυτέρους όντας διά την πολιώσαν αυτών της ψυχής αρετήν».
Έχουμε τη χαρά και την τιμή να φιλοξενούμε ένα καταξιωμένο πνευματικό άνθρωπο, τον Καθηγητή της Ποιμαντικής Θεολογίας στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τον κύριο Ανέστη Κεσελόπουλο, ο οποίος προχθές μίλησε με επιτυχία ενώπιον συνάξεως μαθητών των λυκείων της περιοχής μας και σήμερα θα αναπτύξει ενώπιόν μας το σημαντικό και άμα επίκαιρο θέμα, «Πρόσωπο προς πρόσωπο με τους νέους μας, για τη μαρτυρία της Ορθοδοξίας σήμερα», θέμα που αφορά αφ’ ενός μεν την Εκκλησία και την ευθύνη της απέναντι στους νέους, αφ’ ετέρου δε τους ίδιους τους νέους και τις προσδοκίες τους που έχουν από την Εκκλησία μέσα στο σύγχρονο κόσμο.
Ο τιμώμενος από την Εκκλησία μας Άγιος Επιφάνιος είχε την καλή αυτή αγωνία για το Ορθόδοξο ποίμνιό του και για το λόγο αυτό έγραψε τα διάφορα συγγράμματα για να κατοχυρώσει την Ορθοδοξία της πίστεως και για να στερεώσει την Εκκλησία της Κύπρου, πράγμα που πέτυχε στο ακέραιο.
Καλούμε, τώρα, εσάς, Μακαριώτατε, στο βήμα για να μας αναπτύξετε τις δικές σας σκέψεις για το ποία μπορεί να είναι η συμβολή και προσφορά των κληρικών και των λαϊκών στο διαχρονικό και σωτήριο έργο της Εκκλησίας.