Μητροπολίτης Κωνσταντίας και Αμμοχώστου ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

(Το άρθρο ανέπτυξε ο Πανιερώτατος σε εκδήλωση του Ιδρύματος Κοινωνικής διακονίας – Φιλανθρωπικό Δείπνο στις 8 Μαΐου 2012)

Η περίοδος της τελευταίας πενταετίας έχει δημιουργήσει πολλές δυσκολίες και αβεβαιότητες όχι μόνο στο απρόσωπο οικονομικό σύστημα, αλλά, η απρόσωπη οικονομική κρίση έχει πολλές επιπτώσεις σε πολλούς ανθρώπους. Με άλλα λόγια η οικονομική κρίση έχει δημιουργήσει μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα, τόσο όσον αφορά στην αύξηση του φαινομένου της νεώτερης μορφής φτώχιας για πολλούς από τους συνανθρώπους μας, όσο και στη δημιουργία αλυσιδωτών επιπτώσεων στη ψυχολογία των ανέργων, στην κοινωνική συμπεριφορά, στις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους, στην εμπιστοσύνη προς την οικονομική πολιτική, στην εμπιστοσύνη προς τις αξίες κ.λπ. και σε ό, τι άλλο άπτεται της καθημερινότητας της ζωής των ανθρώπων με τα προβλήματα και τα αδιέξοδα, είτε επαγγελματικά, είτε κοινωνικά, είτε εθνικά, είτε οικογενειακά, είτε προσωπικά.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως φάνηκε και στην περίπτωση της Ελλάδας, δεν αποδείχθηκε ως ο από μηχανής Θεός που θα μπορούσε να προσφέρει λύσεις στα προβλήματα αυτά. Αντίθετα, συνεχώς οδηγεί την κατάσταση σε περαιτέρω αυτό-εγκλωβισμό και επιδείνωση.

Φαίνεται, χωρίς να θέλω να εμφανίζομαι ότι κάνω οποιαδήποτε προφητεία, πως η κατάσταση αυτή δεν είναι ούτε σύντομης διάρκειας ούτε παροδική. Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε μάλλον ότι δημιουργείται ένα νέο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, που μας επιβάλλει να αναθεωρήσουμε πολλές από τις προηγούμενες επιλογές του τρόπου της ζωής μας, των επαγγελμάτων, του εισοδήματος, του ευκολότερου τρόπου ζωής και των προηγούμενων ελκυστικών προτάσεων, που έφταναν να μετατρέπονται σε πειρασμό για πλούσιους και φτωχούς, ή και των παρεχόμενων δυνατοτήτων από το οικονομικό σύστημα, που αποδείχθηκαν σε τελική ανάλυση φρούδες και επικίνδυνες για τον άνθρωπο ψευδαισθήσεις, γιατί δημιουργούσαν άκρατη βουλιμία χωρίς ασφάλεια υλική ή και πνευματική.

Στόχος μου δεν είναι να αναπτύξω ενώπιον σας ούτε κριτική του πολιτικού και οικονομικού συστήματος, ούτε και να προτείνω λύση και διέξοδο, όπως θα επιχειρούσε ένας επαΐων επί των θεμάτων αυτών. Δεν είμαι ούτε πολιτικός ούτε οικονομολόγος. Είμαι ένας ορθόδοξος ιεράρχης  και με βάση το δεδομένο αυτό, επιθυμώ να υπογραμμίσω με πολλή συντομία μερικές αρχές που πηγάζουν από την ιδιότητά μου αυτή, που μπορεί βεβαίως και ένας απλός λαϊκός να αναπτύξει τις αρχές αυτές, εφ’ όσον είναι πιστός και εμφορείται από ευαγγελικές αρχές για τον άνθρωπο και τον κόσμο.

Το πρώτο που θα επιθυμούσα να υπογραμμίσω, πηγάζει μέσα από τη φύση και πρόταση ζωής της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι κατ’ εξοχήν ασκητική, όχι με την έννοια της μοναχικής ασκήσεως, αλλά ως προς τη χρήση του κόσμου, γιατί κηρύσσει την ολιγοΐδεια, δηλαδή την αρχή του να αρκούμαστε στα λίγα και αναγκαία για τη φυσική μας ζωή, που είναι το αντίθετο της βουλιμίας, γιατί η ύπαρξη του ανθρώπου δεν στηρίζεται σε μόνη την ύλη ούτε μόνο στα πλαίσια αυτού του κόσμου. Ο Θεός είπε στον άφρονα πλούσιο της παραβολής που συγκέντρωσε για τον εαυτό του μεγάλη εσοδεία, πιστεύοντας ότι είχε εξασφαλίσει τη ζωή του: «Άφρων, ταύτη τη νυκτί την ψυχήν σου απαιτούσιν από σου, ά δε ητοίμασας τίνι έστε; Το μήνυμα και η αρχή της ολιγοΐδειας και της ασκητικής θεώρησης του κόσμου μέσα στο σημερινό οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, αποτελεί τρόπο διεξόδου από την οικονομική και πνευματική κρίση.

Πιθανό να μοιάζει με κυνική τοποθέτηση, ότι, όπως δεν είναι η πρώτη φορά που η ανθρωπότητα διέρχεται μέσα από παρόμοιες συμπληγάδες όπως η σημερινή, δεν θα είναι ούτε και η τελευταία. Μπορεί, επίσης, να ακούγεται ωμός ο λόγος του Χριστού «τους πτωχούς γαρ πάντοτε έχετε μεθ’ εαυτών», όμως, ο λόγος αυτός ανοίγει τη συζήτηση του γιατί να υπάρχουν οι φτωχοί, όπως και το ποια είναι η ευθύνη του ανθρώπου για το φαινόμενο αυτό. Δεν μπορούμε να συμμεριστούμε την Καλβινιστική θεωρία, ή και την θεωρία του απόλυτου του προορισμού ότι η φτώχια είναι σημείο τιμωρίας του Θεού, ενώ ο πλούτος σημαίνει ευλογία από τον Θεό και ένδειξη σωτηρίας στη μέλλουσα ζωή, ή ότι αυτό που είναι ο καθένας έχει προδιαγραφεί και δεν μπορεί να το αποφύγει. Δεν πρέπει να ψάχνουμε άλλοθι για τις δικές μας ευθύνες, είτε μικρές είτε μεγάλες, και να αναζητούμε τον υπεύθυνο είτε εντός του κόσμου είτε μεταφυσικά.

Η Εκκλησία, παρά την πρώτη και θεμελιώδη αποστολή της, να οδηγήσει δηλαδή τους ανθρώπους στη σωτηρία και στην αιώνια Βασιλεία του Θεού, ήταν και παραμένει, επίσης, πραγματιστική. Π.χ. ο Απόστολος Βαρνάβας πούλησε το χωράφι του που είχε στην περιοχή της Σαλαμίνας και έδωσε το αντίτιμο στους Αποστόλους για να το χρησιμοποιήσουν για τις ανάγκες των φτωχών. Ο Μέγας Βασίλειος ίδρυσε στην Επαρχία του, την Καισαρεία της Καππαδοκίας, τη Βασιλειάδα για να θεραπεύει τις ανάγκες των φτωχών, των ασθενών και όλων εκείνων που έχρηζαν βοήθειας υλικής και πνευματικής. Αυτά τα παραδείγματα μπορούμε να τα συναντήσουμε επαναλαμβανόμενα διαχρονικά στη ζωή της Εκκλησίας.

Έτσι και σήμερα, η δύσκολη κοινωνικό – οικονομική κατάσταση, μας επιβάλλει να ασχοληθούμε με το ζήτημα αυτό για να δούμε πως μπορούμε να συμβάλουμε στην άμβλυνση των αναγκών συνανθρώπων μας κατά το μέτρο του δυνατού.

Βεβαίως, ήδη από την αρχή της ιδρύσεως της Μητροπόλεώς μας, πριν από την εμφάνιση της καταστάσεως αυτής, είχαμε συστήσει το Ίδρυμα Κοινωνικής Διακονίας, γιατί οι άνθρωποι που προσφεύγουν στην Εκκλησία, ανεξαρτήτως καιρών και χρόνων και οικονομικών συγκυριών είναι πολλοί.

Άλλωστε, έχω τονίσει κατ’ επανάληψη ότι, η Εκκλησία εκπληρώνει την αποστολή της στον κόσμο, εφ’ όσον μπορέσει να εκπληρώσει αφ’ ενός μεν την πνευματική της αποστολή, αφ’ ετέρου δε το κοινωνικό της έργο, που έχει ή πρέπει να έχει πάντοτε πνευματικό χαρακτήρα και ανθρωπισμό. Ο Χριστός δίδαξε τα πλήθη που συγκεντρώθηκαν στην έρημο να τον ακούσουν και στο τέλος είπε στους αδημονούντες Μαθητές του για το πού θα πάνε όλοι αυτοί οι άνθρωποι να βρουν φαγητό: “Δότε αυτοίς υμείς φαγείν”, δώστε τους εσείς να φάγουν. Αυτό το θεωρούμε ως διαχρονική εντολή από τον Χριστό προς την Εκκλησία κατά την άσκηση της αποστολής της στον κόσμο.

Αυτό το νόημα και σκοπό έχει και η οργάνωση του αποψινού φιλανθρωπικού δείπνου ή και των οποιωνδήποτε άλλων φιλανθρωπικών πρωτοβουλιών που αναλαμβάνει η Μητρόπολή μας.

Θέλω να ευχαριστήσω τις κυρίες, μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Κοινωνικής Διακονίας για την οργάνωση αυτού του φιλανθρωπικού δείπνου και του γενικότερου ζήλου που επιδεικνύουν για το κοινωνικό έργο της Μητροπόλεως.

Ευχαριστώ όλους εκείνους που πρόσφεραν τα πλούσια δώρα για κλήρωση που θα ακολουθήσει, ή και έκαναν άλλες σημαντικές εισφορές για το αποψινό δείπνο. Ευχαριστώ το Μουσικό Σχήμα «Άδμητος Πιτσιλλίδης» και τη Σχολή Χορού «Ρυθμός» που συμμετέχουν στο Καλλιτεχνικό πρόγραμμα απόψε.

Ευχαριστώ, βεβαίως και όλους εσάς που ανταποκριθήκατε και ήλθατε εδώ για να αποδείξετε και έμπρακτα τη στήριξη του έργου μας, καθώς και την ευαισθησία σας για τους αναξιοπαθούντες συνανθρώπους μας. Ο Προφήτης είπε ότι «ο ελεών πτωχόν, δανείζει Θεώ». Με βάση αυτή την προφητική αλήθεια, ο Χριστός περιέγραψε τα κριτήρια της τελικής κρίσεως των ανθρώπων: «Επείνασα και εδώκατέ μοι φαγείν, εδίψησα και επιτίσατέ με, ξένος ημην και συνηγάγετέ με, ασθενής και επεσκέψασθέ με, εν φυλακή ήμην και ήλθετε πρός με». Ο Χριστός, με τους λόγους αυτούς διαγράφει τα πλαίσια των ευθυνών μας απέναντι στους αδελφούς μας που αντιμετωπίζουν δυσκολίες.

Εύχομαι σε όλους σας πλούσια την ευλογία του Θεού και ευχόμαστε καλύτερες μέρες και σύντομη έξοδο από την οικονομική κρίση, ούτως ώστε να λιγοστέψει ο αριθμός των συνανθρώπων μας που τώρα έχουν ανάγκη της δικής μας στήριξης.