Εις τα πλαίσια της εκφρασθείσης κοινής επιθυμίας κατά την ανανέωσιν της Συμβάσεως του Μεταπτυχιακού Ινστιτούτου Ορθοδόξου Θεολογίας παρά τω Ορθοδόξω Κέντρω του Οικουμενικού Πατριαρχείου εν Σαμπεζύ Γενεύης μετά της ρωμαιοκαθολικής Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Φριβούργου δια την ανάπτυξιν της ακαδημαϊκής και της επιστημονικής συνεργασίας επραγματοποιήθη διεθνές επιστημονικόν Συνέδριον εις το Πανεπιστήμιον του Φριβούργου από της 3ης μέχρι της 6ης Απριλίου τρ.έ. επί του θέματος «Επισκοπική χειροτονία και επισκοπικόν λειτούργημα κατά την ρωμαιοκαθολικήν και την ορθόδοξον διδασκαλίαν και κανονικήν παράδοσιν».

Η οργάνωσις του διεθνούς Συνεδρίου ανελήφθη υπό του Ινστιτούτου Οικουμενικών Σπουδών της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Φριβούργου, τη συνεργασία του Μεταπτυχιακού Ινστιτούτου Ορθοδόξου Θεολογίας του Σαμπεζύ και της Διδακτορικής Σχολής της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Μόσχας, έλαβον δε μέρος εις αυτό, εξ επόψεως ρωμαιοκαθολικής, εξέχοντες κανονολόγοι των Θεολογικών και των Νομικών Σχολών των Πανεπιστημίων της Δύσεως, εξ επόψεως δε ορθοδόξου οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίται Βολοκολάμσκ Ιλαρίων Alfeyef, Κωνσταντίας της Κύπρου Βασίλειος Καραγιάννης, οι καθηγηταί του Μεταπτυχιακού Ινστιτούτου εν Σαμπεζύ Αρχιμ. Dr. Job Getcha και Βλάσιος Φειδάς και ο καθηγητής της Διδακτορικής Σχολής της Μόσχας Κύριλλος Μαξίμοβιτς.

Κατά την εναρκτήριον συνεδρίαν παρέστησαν προσκληθέντες ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ελβετίας κ. Ιερεμίας και ο Θεοφ. Επίσκοπος Λαμψάκου κ. Μακάριος, οι οποίοι έτυχον θερμής υποδοχής υπό του Πρυτάνεως του Πανεπιστημίου του Φριβούργου κ. Guido Vergauwen και των οργανωτών του Συνεδρίου κ. B. Hallensleben και Astrid Kaptijn.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ελβετίας κ. Ιερεμίας εκήρυξε την έναρξιν των εργασιών του Συνεδρίου δια καταλλήλου προσφωνήσεως, εις την οποίαν εξήρε την ιδιαιτέραν σπουδαιότητα της αρμονικής ακαδημαϊκής συνεργασίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Γενεύης και του Μεταπτυχιακού Ινστιτούτου Ορθοδόξου Θεολογίας τόσον δια την προετοιμασίαν των αναγκαίων στελεχών των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, όσον και δια την αντιμετώπισιν κρισίμων ζητημάτων του συγχρόνου Οικουμενικού διαλόγου, ως λ.χ. του επιλεγέντος δια το παρόν συνέδριον θέματος.

Προσφωνήσεις απηύθυνον εις τους Συνέδρους ο Κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Φριβούργου καθηγητής Franz Mali, η συντονίστρια των εργασιών του Συνεδρίου καθηγήτρια κ. Astrid Kaptijn και ο Πρύτανις του Πανεπιστημίου του Φριβούργου καθηγητής κ. Guido Vergauwen.

Κατά την απογευματινήν συνεδρίαν της πρώτης ημέρας των εργασιών του Συνεδρίου ανεγνώσθησαν αι εισηγήσεις του Σεβ. Μητροπολίτου Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνος επί του θέματος «Η επισκοπική αυθεντία εις την Ορθόδοξον Εκκλησίαν», του Σεβ. Μητροπολίτου Κωνσταντίας επί του θέματος «Η αναγνώρισις του μυστηρίου της Ιερωσύνης και το ζήτημα της αναχειροτονίας» και του Θεοφιλεστάτου Δημητρίου Σαλάχα επί του θέματος, «Επισκοπική χειροτονία και λειτούργημα κατά το κοινόν κείμενον της Μεικτής Επιτροπής του Επισήμου Θεολογικού Διαλόγου μεταξύ της Ορθοδόξου και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας».

Κατά την δευτέραν ημέραν των εργασιών αι εισηγήσεις ανεφέροντο εις το ζήτημα της «Επισκοπικής χειροτονίαςκατά την διδασκαλίαν και την κανονικήν παράδοσιν των δύο Εκκλησιών».

Ούτως, ο καθηγητής Βλάσιος Φειδάς ανέπτυξε το θέμα «Η επισκοπική χειροτονία. Μία ιστορική προσέγγισις» και ο καθηγητής Αρχιμ. Job Getcha παρουσίασε την «τελετουργικήν ακολουθίαν της επισκοπικής χειροτονίας» εις την ορθόδοξον παράδοσιν, ενώ οι ρωμαιοκαθολικοί καθηγηταί ανέπτυξαν ανάλογα θέματα, ήτοι ο καθηγητής Lorenzo Lorusso (Rome-Bari) «Η επισκοπική χειροτονία κατά τον Θωμάν Ακινάτην», ο καθηγητής Janusz Kowal (Rome) «Ο Πίος ΙΒ’ και το αποστολικόν σύνταγμα αυτού περί “Επισκοπικής καθιερώσεως”», ο καθηγητής Ambroise Makar (Milan-Paris) «Η αποστολική διαδοχή και η ανακήρυξις ως συστατικά στοιχεία της χειροτονίας;», ο καθηγητής Paolo La Terra (Raguse-Sicile) «Χειροτονία ή καθιέρωσις;», ο καθηγητής Luigi Sabbarese (Rome) «Αι χειροτονίαι επισκόπου, πρεσβυτέρου και διακόνου είναι τρία διακριτά μυστήρια;» και ο καθηγητής Péter Szabò (Budapest) «Ο ρόλος της συγκριτικής μεθόδου του κανονικού δικαίου εφηρμοσμένη εις το ζήτημα των χειροτονιών».

Κατά την τρίτην ημέραν, μετά τας εισηγήσεις περί του ζητήματος της «Επισκοπικής χειροτονίας εις τον Κώδικα του Κανονικού Δικαίου των ανατολικών ρωμαιοκαθολικών Εκκλησιών», εις τας οποίας οι καθηγηταί Dr. Ágnes Szotyori-Nagy (Budapest) και Sunny Kokkaravalayil (Rome) ανέλυσαν τα άρθρα 745-746, και ο καθηγητής Georges Ruyssen (Rome) τα άρθρα 1013-1014, αι άλλαι εισηγήσεις των καθηγητών Roberto Repole (Turin) και Kirill Maksimovic (Μόσχα) ανεφέρθησαν εις το ζήτημα του «Επισκοπικού λειτουργήματος και της εκκλησιαστικής κοινωνίας: η κοινωνία μεταξύ των επισκόπων και η εκκλησιαστική κοινωνία», του καθηγητού Federico Marti εις την σχέσιν «επισκοπικής χειροτονίας και επισκοπής», του καθηγητού Oratio Condorelli (Catagna) εις «την διάκρισιν μεταξύ της ιερατικής και της διοικητικής εξουσίας εις την λατινικήν και την βυζαντινήν παράδοσιν» και του καθηγητού Pablo Gefaell (Rome) εις τας «Νομικάς συνεπείας της έννοιας του επαρχιούχου επισκόπου ως ποιμένος του ποιμνίου του».

Κατά την ημέραν αυτήν οι σύνεδροι επραγματοποίησαν προσκυνηματικήν επίσκεψιν των ιερών λειψάνων του αγίου Νικολάου εις τον καθεδρικόν Ναόν του Φριβούργου.

Κατά την τέταρτην ημέραν των εργασιών του Συνεδρίου, μετά την εισήγησιν του Mgr Cyril Vasil’, Γραμματέως της Επιτροπής (Congregatio) των Ανατολικών Ρωμαιοκαθολικών Εκκλησιών (Rome), επί του θέματος «της εκλογής και διορισμού των επισκόπων εις τας Ανατολικάς Ρωμαιοκαθολικάς Εκκλησίας», αι άλλαι εισηγήσεις επεκεντρώθησαν εις το «ζήτημα της αμοιβαίας αναγνωρίσεως του μυστηρίου της Ιερωσύνης υπό των ρωμαιοκαθολικών και των ορθοδόξων», ως αι εισηγήσεις του καθηγητού Michael Kuchera (Rome) δια «την αναγνώρισιν του μυστηρίου της Ιερωσύνης και το ζήτημα της αναχειροτονίας» και της καθηγητρίας Dr. Astrid Kaptijn (Fribourg) δια «τας εξελίξεις εις την ζωήν της Εκκλησίας της χειροτονίας και του επισκοπικού λειτουργήματος», εις τας οποίας ανεφέρθη και ο Dr. A. Sokolovski δια της προβολής των μεταρρυθμιστικών τάσεων του πατριαρχείου Μόσχας υπό τον νέον Πατριάρχην Κύριλλον, κατ’ αναλογίαν προς τας προοπτικάς της παπικής αυλής.

Η καθηγήτρια κα Astrid Kaptijn προέβαλλε δύο προβληματικά ζητήματα της κανονικής παραδόσεως αφ’ ενός μεν ως πρός την σχέσιν του επισκόπου προς την επισκοπήν του ως πνευματικού γάμου, διερωτωμένη εάν η μετάθεσις των επισκόπων θα ηδύνατο να χαρακτηρισθή «μοιχεία», αφ’ ετέρου δε ως προς τους τιτουλαρίους επισκόπους δια να υποστηρίξη την αναγκαιότητα της γενομένης διακρίσεως εις την ρωμαιοκαθολικήν παράδοσιν μεταξύ της ιερατικής και της διοικητικής εξουσίας.

Ο καθηγητής Β. Φειδάς απήντησεν εις τας ερωτήσεις της καθηγητρίας A. Kaptijn, τονίσας ότι οι απαγορεύοντες την μετάθεσιν των επισκόπων ι. κανόνες αναφέρονται ρητώς εις τους επισκόπους και όχι βεβαίως εις την Εκκλησίαν, η οποία δύναται να αποφασίζη μεταθέσεις, διότι η Εκκλησία, ως η πηγή των ι. κανόνων, δεν είναι ούτε υποκείμενον, ούτε αντικείμενον των ι. κανόνων, υπενθυμίζων ότι η Ορθόδοξος Εκκλησία θεωρεί τους τιτουλαρίους επισκόπους ως εν ενεργεία επισκόπους in partibus infidelium.

Το Συνέδριον ωλοκληρώθη δια στρογγύλης τραπέζης, εις την οποίαν μετέσχον ο Θεοφιλ. Cyril Vasil’, ο Θεοφιλ. Δημήτριος Σαλάχας, ο καθηγητής Β. Φειδάς και η καθηγήτρια A. Kaptijn. Ο Θεοφιλ. Δ. Σαλάχας επήνεσε την οργάνωσιν του Συνεδρίου και ειδικώτερον την σημαντικήν συμβολήν των ορθοδόξων μελών, τα οποία επέτυχον να εντάξουν την όλην συζήτησιν περί των επισκοπικών χειροτονιών εις την περίοδον της πρώτης χιλιετίας, ως επίσης και την κριτικήν και συγκριτικήν προσέγγισιν του θέματος υπό πάντων των εισηγητών.

Ο καθηγητής Β. Φειδάς εξέφρασε τα αυτά εγκωμιαστικά σχόλια, τονίσας την ενότητα και την ισότητα της δια χειροτονίας ληφθείσης επισκοπικής εξουσίας, τα κανονικά κριτήρια της εδαφικότητος των δικαιοδοσιών εις την όλην εξέλιξιν της εκκλησιαστικής διοικήσεως και τον εξέχοντα ρόλον του Πρώτου εις την συνοδικήν λειτουργίαν της εκκλησιαστικής διοικήσεως εις τοπικήν, περιφερειακήν και οικουμενικήν προοπτικήν, ως τούτο διεκηρύχθη προσφάτως και εις το κείμενον της Ραβέννας.

Η τελευταία ημέρα του Συνεδρίου έκλεισε δια της επισκέψεως του Μεταπτυχιακού Ινστιτούτου Θεολογίας του Σαμπεζύ, όπου τα μέλη του Συνεδρίου επεσκέφθησαν το Μουσείον Χριστιανικής Τέχνης, ως επίσης και το Ορθόδοξον Κέντρον του Οικουμενικού Πατριαρχείου, έθεσαν ερωτήματα δια το καθεστώς του Πατριαρχικού Σταυροπηγίου του Ορθοδόξου Κέντρου και την σημασίαν αυτού δια τας σχέσεις προς το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, ως επίσης και δια την όλην διαδικασίαν προπαρασκευής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, το θεματολόγιον, το παρόν στάδιον της διαδικασίας και τον προβλεπόμενον χρόνον δια την σύγκλησιν αυτής.