Πρωτότυπο Κείμενο

Πας ουν όστις ομολογήσει εν εμοί έμπροσθεν των ανθρώπων, ομολογήσω καγώ εν αυτώ έμπροσθεν του πατρός μου του εν ουρανοίς όστις δ΄ αν αρνήσηταί με έμπροσθεν των ανθρώπων, αρνήσομαι αυτόν καγώ έμπροσθεν του πατρός μου του εν ουρανοίς. Ο φιλών πατέρα ή μητέρα υπέρ εμέ ουκ έστι μου άξιος· και ο φιλών υιόν η θυγατέρα υπέρ εμέ ουκ έστι μου άξιος· και ος ου λαμβάνει τον σταυρόν αυτού και ακολουθεί οπίσω μου, ουκ έστι μου άξιος. Τότε αποκριθείς ο Πέτρος είπεν αυτώ· ιδου ημείς αφήκαμεν πάντα και ηκολουθήσαμέν σοι· τι άρα έσται ημίν; ο δε Ιησούς είπεν αυτοίς· αμήν λέγω υμίν ότι υμείς οι ακολουθήσαντές μοι, εν τη παλιγγενεσία, όταν καθίση ο υιός του ανθρώπου επί θρόνου δόξης αυτού, καθίσεσθε και υμείς επί δώδεκα θρόνους κρίνοντες τας δώδεκα φυλάς του Ισραήλ. και πας ος αφήκεν οικίας ή αδελφούς ή αδελφάς ή πατέρα ή μητέρα ή γυναίκα ή τέκνα ή αγρούς ένεκεν του ονόματός μου, εκατονταπλασίονα λήψεται και ζωήν αιώνιον κληρονομήσει. Πολλοί δε έσονται πρώτοι έσχατοι και έσχατοι πρώτοι.

Νεοελληνική Απόδοση

«Όποιος ομολογήσει μπροστά στους ανθρώπους ότι ανήκει σ΄ εμένα, θα τον αναγνωρίσω κι εγώ για δικόν μου μπροστά στον ουράνιο Πατέρα μου. Όποιος όμως με απαρνηθεί μπροστά στους ανθρώπους, θα τον απαρνηθώ κι εγώ μπροστά στον ουράνιο Πατέρα μου». «Όποιος αγαπάει τον πατέρα του ή τη μάνα του παραπάνω από μένα, δεν είναι άξιος για μαθητής μου. Κι όποιος αγαπάει το γιο του ή τη θυγατέρα του παραπάνω από μένα, δεν είναι άξιος για μαθητής μου. Επίσης όποιος δεν παίρνει το σταυρό του και δε με ακολουθεί, δεν είναι άξιος για μαθητής μου. Μίλησε τότε ο Πέτρος και του είπε: «Να, εμείς αφήσαμε τα πάντα και σε ακολουθήσαμε. Τι θα γίνει μ΄ εμάς;» Κι ο Ιησούς τους απάντησε: «Σας βεβαιώνω πως εσείς που με ακολουθήσατε, όταν θα καθίσει ο Υιός του Ανθρώπου στο μεγαλόπρεπο θρόνο του, στον καινούριο κόσμο, θα καθίσετε κι εσείς σε δώδεκα θρόνους, για να κρίνετε τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ. Κι όποιος άφησε σπίτια ή αδερφούς ή αδερφές ή πατέρα ή μητέρα ή γυναίκα ή παιδιά ή χωράφια για χάρη μου, θα πάρει εκατό φορές περισσότερα και θα κληρονομήσει την αιώνια ζωή. Πολλοί θα βρεθούν από πρώτοι τελευταίοι, κι άλλοι από τελευταίοι πρώτοι».

Σχολιασμός

Η ευαγγελική περικοπή της Κυριακής μετά την Πεντηκοστή, ή όπως αλλιώς επεκράτησε να λέγεται, της Κυριακής των Αγίων Πάντων, αποτελείται από διάφορους στίχους και κεφάλαια παρμένα από το κατά Ματθαίον ευαγγέλιο. Συγκεκριμένα από το 10^ο κεφάλαιο, στίχους 32 έως 34 και 37 έως 38 και από το 19^ο κεφάλαιο στίχοι 27 έως 30. Στα συγκεκριμένα εδάφια παρουσιάζεται ο  Ιησούς Χριστός να νουθετεί τους Μαθητές Του, και κατ’ επέκταση και εμάς, για το θέμα της δημόσιας ομολογίας του ονόματός Του κάτι το οποίο έχει εσχατολογικό αντίκτυπο. Υπάρχει δηλαδή σαφής αναφορά στην ημέρα της Κρίσεως, οπόταν οι λόγοι αυτοί του Κυρίου προσλαμβάνουν εσχατολογική χροιά. «Το κείμενο της περικοπής συνίσταται από αποσπάσματα λόγων διδασκαλίας του Χριστού προς τους Μαθητές, επεκτεινόμενα όμως στη ζωή της Εκκλησίας, καθίστανται λόγοι διδασκαλίας προς όλους τους πιστούς, οι δε άγιοι είναι το αδιαμφισβήτητο παράδειγμα έμπρακτης εφαρμογής των λόγων αυτών του Χριστού» («Κήρυγμα στο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα Κυριακής Αγίων Πάντων», Μητροπολίτου Κωνσταντίας Βασιλείου, προσωπικό αρχείο).

Η Εκκλησία μας τη συγκεκριμένη ημέρα τιμά και εορτάζει «την των απανταχού της οικουμένης εν Ασία, Λιβύη και Ευρώπη, Βορρά τε και Νότω, Αγίων πάντων Εορτήν» (Συναξάρι ημέρας). Εμείς, τα μέλη της στρατευόμενης εκκλησίας, καλούμαστε αυτή την ημέρα να τιμήσουμε την χορεία αυτή. Χαρακτηριστικά όπως λέει ο υμνωδός στο τελευταίο στιχηρό του μεγάλου εσπερινού της εορτής «Εν πάσι τοις πέρασι, τους εναθλήσαντας πίστει, Αποστόλους, Μάρτυρας, Ιερείς θεόφρονας, σεμνά Γύναια, ιερόν άθροισμα, ιεροίς άσμασι, κατά χρέος ευφημήσωμεν ότι συνήφθησαν, τοις επουρανίοις οι γήϊνοι, και παθεί την απάθειαν, χάριτι Χριστού εκομίσαντο και νυν ως αστέρες, στερροί περιαυγάζοντες ημάς, εν παρρησία πρεσβεύουσιν, υπέρ των ψυχών ημών» (= Σε όλα τα πέρατα του κόσμου, τους αθλητές της πίστεως, τους Αποστόλους, τους Μάρτυρες, τους Ιερείς, τις σεμνές γυναίκες, το ιερό άθροισμα, πρέπει χρεωστικώς να πανηγυρίσουμε και να ψάλλουμε ύμνους και ιερά άσματα, διότι συνένωσαν τα επουράνια με τη γη αυτοί που κατοικούσαν στην γη, έφεραν την χάρη του Χριστού και τώρα ως άστρα, μαςκαθοδηγούν, μεσιτεύουν για μας και για τη δική μας σωτηρία).

«Η ανάγκη συνένωσης όλων των Αγίων σε μια μνήμη έγινε αισθητή στην Εκκλησία ήδη με το πέρας των μεγάλων διωγμών. Η τοποθέτηση της εορτής την πρώτη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή καθιερώθηκε χρονικά από τον 6^ο αιώνα στην Κωνσταντινούπολη. Με την ευκαιρία της εορτής αυτής παρουσιάστηκε μια λαμπρή ευκαιρία προβολής προτύπων και ελκυστικών παραδειγμάτων στους χριστιανούς καθώς επίσης και της ένωσης της Εκκλησίας, τόσο της θριαμβεύουσας –στον ουρανό- όσο και της στρατευόμενης –στη γη» (ΘΗΕ τόμος 9, λήμμα Πάντων Αγίων, εορτή, στήλες 1156-1158).

Η ανάγνωση των συγκεκριμένων ευαγγελικών εδαφίων κατά την εορτή αυτή των Αγίων Πάντων δεν είναι τυχαία. Οι Άγιοι είναι η ακριβής εκπλήρωση αυτών των εννοιών που διαφαίνονται μέσα από τους συγκεκριμένους στίχους. Χωρίς να υπολογίζουν συγγένειες, θέσεις και  αξιώματα που πιθανόν κατείχαν ή/ και τη ζωή τους την ίδια, τόλμησαν και ομολόγησαν ότι ανήκαν στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Για την ομολογία τους αυτή, σε περιόδους διωγμών κυρίως, κατά των Χριστιανών, δοκιμάστηκαν στις φυλακές, μαστιγώθηκαν, βασανίστηκαν και στο τέλος οι περισσότεροι πότισαν με το αίμα τους το δέντρο της Εκκλησίας.

«Σ’ όλη την ιστορική πορεία της Εκκλησίας το μαρτύριο υπήρξε η ουσιαστικότερη έκφραση αυτοσυνειδησίας της. Κάθε εποχή είχε τους δικούς της μάρτυρες, που πότισαν το δέντρο της πίστης» (Αρχιμ. Νεκτάριος Αντωνόπουλος – νυν Μητροπολίτης Αργολίδος, «Ρώσοι Νεομάρτυρες και Ομολογητές», Ακρίτας, Β’ , σ. 237). «Η βεβαίωση της αγιαστικής περιουσίας και χάριτος του Αγίου Πνεύματος είναι το πλήθος των Αγίων, οι οποίοι βρίσκονται στο αγιολόγιο της Εκκλησίας και τους οποίους τιμούμε αυτή την Κυριακή των Αγίων Πάντων» («Κήρυγμα στο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα Κυριακής Αγίων Πάντων», Μητροπολίτου Κωνσταντίας Βασιλείου, προσωπικό αρχείο).

Όταν ο Κύριός μας μέσα από τη συγκεκριμένη ευαγγελική περικοπή αναφέρει «ο φιλών πατέρα ή μητέρα υπέρ εμέ ουκ έστι μου άξιος · και ο φιλών υιόν ή θυγατέρα υπέρ εμέ ουκ έστι μου άξιος (=Όποιος αγαπάει τον πατέρα του ή τη μάνα του παραπάνω από μένα, δεν είναι άξιος για μαθητής μου. Κι όποιος αγαπάει το γιο του ή τη θυγατέρα του παραπάνω από μένα, δεν είναι άξιος για μαθητής μου)» (Μτθ. 10, 37) δεν αποκλείει, ούτε απορρίπτει την αγάπη προς τους γονείς ή/ και τους άλλους συγγενείς. Η αγάπη που ο άνθρωπος δύναται να παρέχει τόσο στα συγγενικά και προσφιλή πρόσωπα, με την αγάπη που δύναται να δείχνει προς το Θεό μπορούν να συνυπάρξουν. Είναι αδύνατον όμως να υπερισχύει η αγάπη προς τους ανθρώπους έναντι του Θεού. Σκοπός και κεντρικό νόημα των λόγων αυτών είναι η απαγκίστρωση του ανθρώπου από τον κόσμο τούτο, η απεξάρτησή του από κάθε τι που τον καθιστά έρμαιο των παθών του και των κοσμικών επιθυμιών. «Ουδείς άξιος των συνδεδεμένων ταις σαρκικαίς επιθυμίαις και ηδοναίς …» (Ευχή χερουβικού ύμνου Θείας Λειτουργίας). Αν ο άνθρωπος δεν μπορέσει να απαγκιστρωθεί  και να απεξαρτηθεί δεν θα μπορέσει να παραλάβει το Σταυρό του και ν’ ακολουθήσει το Χριστό όπως μας είπε: «ει τις θέλει οπίσω μου ακολουθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι» (Μρκ. 8, 34).

Στο πρώτο σκέλος (Μτθ. 10, 32-33 κ’ 37-38, 19, 27) της ευαγγελικής περικοπής μπορούμε να πούμε ότι παρουσιάζονται επιγραμματικά οι «υποχρεώσεις» που μας ζητά ο Χριστός να εκπληρώσουμε. Στο δεύτερο και τελευταίο μέρος (Μτθ. 19, 28-30) μας παρουσιάζεται, τρόπον τινά, η αμοιβή που μας περιμένει από την υλοποίηση αυτών των υποχρεώσεών μας.

Οτιδήποτε εγκατέλειψε ο άνθρωπος για να αφιερωθεί στο έργο του ευαγγελίου θα του δοθεί επί τις εκατό [εκατονταπλασίονα λήμψεται (Μτθ. 19, 29)]. Ακόμη, το πιο σημαντικό απ’ όλα και η βασικότερη επίτευξη του ανθρώπου κυρίως μετά την πτώση είναι η κληρονομιά της αιώνιας ζωής. Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός λέει για τους  Αποστόλους  «όταν καθίση ο Υιός του ανθρώπου επί θρόνου δόξης αυτού, καθίσεσθε και υμείς επί δώδεκα θρόνους κρίνοντες τας δώδεκα φυλάς του Ισραήλ (=όταν θα καθίσει ο Υιός του Ανθρώπου στο μεγαλόπρεπο θρόνο του, στον καινούριο κόσμο, θα καθίσετε κι εσείς σε δώδεκα θρόνους, για να κρίνετε τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ)» (Μτθ. 19, 28). Όσοι εκ των ανθρώπων ακολουθήσουν τον Χριστό θα αποτελέσουν το νέο εκλεκτό λαό του Θεού. Τα μέλη της Εκκλησίας του Χριστού, στρατευόμενης και θριαμβεύουσας, είναι ο νέος λαός του Θεού, ο νέος Ισραήλ. Για τούτο το λόγο οι δώδεκα Απόστολοι που θα καθίσουν σε δώδεκα θρόνους μαζί με τον Χριστό (ο νικών δώσω αυτώ καθίσαι μετ’ εμού εν τω θρόνω μου, ως καγώ ενίκησα και εκάθισα μετά του πατρός μου εν τω θρόνω αυτού – Αποκ. 3, 21) θα κρίνουν τόσο το παλαιό όσο και το νέο Ισραήλ.

«Η αμοιβή μας, η οποία δεν είναι αμοιβή για την αξιομισθία των έργων μας, αλλά χάρη για τη σωτηρία μας και δωρεά του Αγίου Πνεύματος, είναι εσχατολογική, έχει δηλαδή για προοπτική τη Βασιλεία του Θεού της οποίας θα γίνουν κληρονόμοι όσοι παραμείνουν πιστοί στο όνομα του Χριστού» («Κήρυγμα στο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα Κυριακής Αγίων Πάντων», Μητροπολίτου Κωνσταντίας Βασιλείου 15-06-2014).