Ο Άγιος Στέφανος λέγεται Πρωτομάρτυρας, επειδή είναι ο πρώτος που μαρτύρησε για την πίστη του στον Ιησού Χριστό, αν και τα νήπια που έσφαξε ο Ηρώδης είναι και αυτά μάρτυρες.

Ο Άγιος Στέφανος είχε επιλεγεί ως ένας από τους επτά διακόνους, ήταν δηλαδή ένας από αυτούς που βοηθούσαν στις αγάπες, στα κοινά τραπέζια των πρώτων Χριστιανών. Λέγεται μάλιστα και Άγιος Στέφανος ο Αρχιδιάκονος επειδή στις Πράξεις των Αποστόλων αναφέρεται ότι ήταν ο πρώτος που επιλέχθηκε ως διάκονος. Όπως διαβάζουμε από το έκτο κεφάλαιο των Πράξεων οι επτά διάκονοι ήταν: ο Στέφανος, ο Φίλιππος, ο Πρόχορος, ο Νικάνωρ, ο Τίμωνας, ο Παρμενάς και ο Νικόλαος, τους είχε διαλέξει ο λαός και τους είχε μεταδώσει την χάρη του Θεού οι Απόστολοι. Ο λόγος του Θεού έφθανε σε όλο και περισσότερους, το πλήθος των μαθητών αυξανόταν και πάρα πολλοί Ιουδαίοι βαπτίζονταν Χριστιανοί.

Ο Άγιος Στέφανος ήταν γεμάτος πίστη και με τη δύναμη του Θεού έκανε μεγάλα θαύματα και κήρυττε τον θείο λόγο. Γινόταν συζήτηση για τον Ιησού Χριστό και διαφωνούσαν οι Ιουδαίοι, οι Σαδδουκαίοι, οι Φαρισαίοι και οι Ελληνιστές (Ελληνιστές ονομαζόντουσαν είτε οι Χριστιανοί που μιλούσαν την ελληνική γλώσσα και προέρχονταν από τους Εθνικούς, είτε οι Χριστιανοί που δέχονταν την Αγία Γραφή των Εβδομήκοντα). Άλλοι έλεγαν τον Ιησού Χριστό πλάνο, άλλοι προφήτη και άλλοι Υιό Θεού. Τότε ο Άγιος Στέφανος ανέβηκε κάπου ψηλά και κήρυξε λέγοντας «Γιατί αυξήθηκαν τόσο οι κακίες σας αδελφοί και είναι όλη η Ιερουσαλήμ τόσο ταραγμένη; Μακάριοι είναι οι άνθρωποι που δεν έβαλαν ποτέ δισταγμό στην καρδιά τους για τον Ιησού Χριστό επειδή αυτός κατέβηκε από τους Ουρανούς για τις αμαρτίες μας και γεννήθηκε από την Παρθένο Μαρία».

Αλλά οι Ιουδαίοι δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τη σοφία του, επειδή ο Άγιος Στέφανος είχε την φώτιση του Αγίου Πνεύματος. Έτσι έφεραν ψευδομάρτυρες οι οποίοι είπαν ότι ο Άγιος Στέφανος βλασφήμησε κατά της Ιερουσαλήμ και κατά του θεϊκού νόμου και συνέλαβαν τον Άγιο Στέφανο και τον οδήγησαν στους ιερείς για να δικαστεί.

Στο δικαστήριο είδαν ότι το πρόσωπο του Αγίου Στέφανου ήταν λαμπρό και φωτεινό σαν αγγέλου και ο αρχιερέας τον ρώτησε αν αληθεύουν οι καταγγελίες εναντίον του. Ολόκληρο το έβδομο κεφάλαιο των Πράξεων των Αποστόλων έχει την Απολογία του Αγίου Στεφάνου. Ο Άγιος Στέφανος κάνει μια σύντομη αναδρομή σε γεγονότα της Παλαιάς Διαθήκης που φανέρωναν ότι πράγματι ο Ιησούς Χριστός ήταν ο Μεσσίας που περίμεναν.

Τους είπε σκληροτράχηλους, επειδή δεν έσκυψαν το κεφάλι τους μπροστά στον Θεό, τους έκρινε διότι δεν είχαν διώξει την κακία από τις καρδιές τους και τους είπε ότι έκλειναν τα αυτιά τους και δεν άκουγαν τον λόγο του Θεού. Συνέχεια φέρονταν ενάντια στο Άγιο Πνεύμα, όπως οι πρόγονοί τους οι οποίοι δεν είχαν αφήσει ούτε έναν προφήτη που να μην τον είχαν καταδιώξει και σκότωσαν όλους όσους είχαν προαναγγείλει την έλευση του Δικαίου. Και οι ίδιοι, όπως οι πρόγονοί τους, όταν ήρθε ο Δίκαιος Ιησούς Χριστός έγιναν προδότες και φονείς του, και δεν φύλαξαν τις εντολές και τον νόμο που τους είχε δώσει ο Θεός.

Όσο άκουγαν τα λόγια του Αγίου Στεφάνου του Πρωτομάρτυρα, οι Ιουδαίοι εξοργίζονταν όλο και περισσότερο. Ο Άγιος Στέφανος, φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα, κοίταξε τον ουρανό και είδε τη δόξα του Θεού και τον Ιησού Χριστό να στέκεται δεξιά του Πατρός. Οι Ιουδαίοι δεν άντεξαν και μέσα στην κακία τους πήραν πέτρες και λιθοβόλησαν τον Άγιο Στέφανο μέχρι θανάτου.

Καθώς πέθαινε ο Πρωτομάρτυρας του Χριστιανισμού Άγιος Στέφανος, τους συγχώρεσε και παρακάλεσε τον Θεό, στην τελευταία του προσευχή, «Κύριε, μη στήσης αυτοίς την αμαρτίαν ταύτην». Ο Άγιος Στέφανος μαρτύρησε 3 χρόνια μετά την Ανάληψη του Κυρίου, το 36 μ.Χ.

Κάποιοι πιστοί και ευλαβείς άνδρες πήραν το σώμα του Αγίου Στεφάνου, το έβαλαν μέσα σε ένα σεντούκι από ξύλο περσέας (δηλ. ροδακινιά) και το απέθεσαν στο πλαϊνό μέρος του Ναού. Το λείψανό του μεταφέρθηκε αργότερα στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο.

Μετά το μαρτύριο του Αγίου Στεφάνου εξαπολύθηκε μεγάλος διωγμός στα Ιεροσόλυμα κατά των Χριστιανών. Ένας από τους διώκτες των Χριστιανών ήταν ο Σαούλ, ο οποίος ήταν παρών και στο μαρτύριο του Αγίου Στεφάνου. Οι Χριστιανοί βρήκαν καταφύγιο στην Κύπρο, την Αντιόχεια και τη Φοινίκη, καθώς και σε άλλα μέρη. Αλλά με θαυματουργικό τρόπο κι ενώ ο Σαούλ κατευθυνόταν προς την Δαμασκό, από διώκτης έγινε πιστός, ο γνωστός σε όλους μας Απόστολος Παύλος –ο Απόστολος των Εθνών.

Τη μνήμη του Αγίου Στεφάνου τιμούμε στις 27 Δεκεμβρίου, δύο ημέρες μετά τα Χριστούγεννα και την ανακομιδή των λειψάνων του στις 2 Αυγούστου.

Συγγραφή: Μαριλένα Κοντογιώργη, Φιλόλογος
Επιμέλεια: Ρένος Κωνσταντίνου, Θεολόγος