Τοῦ Ἀλέξανδρου Γκίκα, Καθηγητοῦ Δ/θμιας Ἐκπαίδευσης, MSc Θεολογίας

Ἡ λατρεία, ὅπως ἐκφράζεται κατά τήν διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας, εἶναι μιὰ κατεξοχήν κοινωνική ἐκδήλωση σέ κατακόρυφο ἐπίπεδο, πού ἐπηρεάζει ὅμως ἄμεσα καί τήν κοινωνική ζωή σέ ὁριζόντιο ἐπίπεδο. Ἡ κοινή ἀναφορά στόν Θεό μέ τήν Λατρεία, στήν Λειτουργία, συνδέει ὅλους τους πιστούς μεταξύ τους καί καλλιεργεῖ, μέ τόν τρόπο αὐτό τήν αἴσθηση τῆς κοινότητας. Εἶναι γνωστό ὅτι τό ἄτομο καί ἡ κοινότητα σπάνια συμπορεύονται μέσα στό ἱστορικό γίγνεσθαι. Στήν Θεία Λειτουργία, ὅμως συναντῶνται. Τό ἄτομο πορεύεται πρός τήν κοινότητα (Ἐκκλησία) καί ἡ κοινότητα τό ὑποδέχεται, ὅπως ἀκριβῶς εἶναι. Γιατί δέν ἀφήνουμε τήν ζωή μας σ’ αὐτόν τόν κόσμο πού ζοῦμε καί κινούμαστε καί εἰσερχόμαστε σέ μία ἄλλη ζωή, σέ ἕνα ἄλλο κόσμο, ἀλλά κομίζουμε μαζί τήν ζωή μας, τόν ἴδιο μας τόν «μικρόκοσμο». 

Ἡ εἴσοδός μας στήν Ἐκκλησία, εἶναι, σύμφωνα με τούςΠατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἡ εἴσοδος στό πατρικό μας σπίτι, εἶναι ἡ ἐπιστροφή τῶν ἀπίστων ἀπό τήν ἄγνοια καί τήν πλάνη στήν ἐπίγνωση τοῦ Θεοῦ, ἀπό τήν κακία καί τήν ἀγνωσία στήν ἀρετή καί στή γνώση, ἀπό τήν παράβαση στή διόρθωση καί στή μετάνοια. Ὅλοι λοιπόν μετέχουμε στό εὐχαριστιακό γεγονός τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπου ἐπιβεβαιώνουμε τήν ἰδιότητά μας ὡς χριστιανῶν. Στή θεία λατρεία, μετέχοντας τοῦ μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας, πραγματοποιεῖται ἡ ἕνωση «μετά τῆς θεοποιοῦ σαρκός τοῦ Χριστοῦ» καί ἔτσι καθιστάμεθα μέτοχοι της ἄφθαρτης καί αἰώνιας ζωής, γινόμαστε σύσσωμοι Χριστοῦ. Αὐτή ἡ συσσωμάτωση προκύπτει καί προσφέρεται ὡς δῶρο τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, ὅταν ὅλοι μεταλαμβάνουμε «τοῦ ἁγίου Σώματος καὶ Αἵματος τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ εἰς ζωὴν αἰώνιον», ἀπό τό «κοινόν ποτήριον», τό ὁποῖο ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι δεχόμαστε προσωπικά καί ἐλεύθερα. Στήν Ἐκκλησία, δέν εἴμαστε μόνοι μας, δέν εἴμαστε ἄτομα, ἀλλά ὡς πρόσωπα, γινόμαστε εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, συγκεφαλαιώνουμε τό «προαιώνιο μυστήριο».

Μέ τήν ἀποδοχή, λοιπόν, αὐτῆς τῆς προσωπικῆς κοινωνίας μέ τήν θεοποιό καί ἄκτιστη χάρη τοῦ Θεοῦ μέσω τῆς Εὐχαριστίας πραγματοποιεῖται ἡ σύνδεση αὐτή μέ δεσμούς ἀνώτερους ἀπό τούς ἀνθρώπινους. Εἶναι ἡ χαρμόσυνη ἐκείνη σύναξη, ὅπου ὅλοι μας ἀνταμώνουμε τόν ἀναστημένο Κύριο καί μπαίνουμε μαζί Του στό νυφικό δῶμα. Ἔτσι, Ἐκκλησία εἴμαστε ὅλοι ἐμεῖς πού γίναμε δεκτοί στήν εὐχαριστιακή ζωή τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ρήση ἀπό τή διδασκαλία τῶν Πατέρων, «ἐκτός τῆς Ἐκκλησίας δέν ὑπάρχει σωτηρία», φανερώνει κυρίως τό εὐχαριστιακό νόημα. Ἡ Εὐχαριστία ὀνομάζεται «φάρμακον ἀθανασίας» μέ τήν πιό δυνατή σημασία τοῦ ὄρου, ἐπειδή ὁ πιστός συμμετέχει ὑποστασιακά στόν Κύριο καί δέχεται τόν σπόρο τῆς αἰώνιας ζωής. Ἡ Ἐκκλησία στό «χωρισμό» της ἀπό «τόν κόσμο τοῦτο» καί τό ταξίδι της στόν οὐρανό, θυμᾶται ὁλόκληρη τήν πλάση, θυμᾶται ὅλους τούς ἀνθρώπους καί τήν προσκομίζει μέ ἀγάπη στό Δημιουργό. Ἡ Εὐχαριστία δέν εἶναι ἁπλά μιά ἀνταμοιβή γιά ἐκείνους τοὺς «καλῶς ἔχοντας», ἀλλά εἶναι ἡ ἀληθινή τροφή γιά ὅποιον πεινάει καί διψάει πνευματικά. Εἶναι γιά ἐκεῖνον πού γνωρίζει πολύ καλά ὅτι χωρίς αὐτή θά πεθάνει. Εἶναι τό πιό ἰσχυρό φάρμακο ἀθανασίας, τό ἀντίδοτο στόν θάνατο. Εἶναι, ἀκόμη ἡ χαρμόσυνη κοινωνία τῆς ἀγάπης, ἀλλά καί ὁ ἑορτασμός της. Ἔτσι, σέ αὐτόν τόν κόσμο ἡ Εὐχαριστία εἶναι ἤδη ἡ παρουσία τοῦ «ἐντελῶς ἄλλου» κόσμου. Ἡ Εὐχαριστία προσφερόμενη «ἐν τῷ Υἱῷ», προσφέρεται στόν Πατέρα. Καί προσφερόμενη στόν Πατέρα, ἐκπληρώνεται στήν κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Γι’ αὐτό ἡ Εὐχαριστία εἶναι ἡ αἰώνια, ζωντανή καί ζωογόνα πηγή τῆς γνώσης τῆς Ἁγίας Τριάδας, διά μέσου τῆς Ἐκκλησίας. Μέσα ἀπό τήν Λειτουργία, ὁ ἄνθρωπος βρίσκει ὅτι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, πού πλησιάζει, εἶναι κιόλας ἀνάμεσά μας, ἀλλά καί μέσα μας. Καί ἀνακαλύπτοντας τήν Βασιλεία, αἰσθανόμαστε ὅτι βρήκαμε τόν «πολύτιμον μαργαρίτην», τόν «κεκρυμμένον θησαυρόν» καί ἡ χαρά μας γι’ αὐτό εἶναι πραγματικά πολύ μεγάλη. Ἔτσι, ἄς μή λείπουμε ἀπό τήν ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ μας παρέχει πλῆθος μυστηρίων γιά τή σωτηρία μας καί ἰδιαίτερα, τό μυστήριο τῶν μυστηρίων, τήν Εὐχαριστία. Ἐκεῖ, ἄς ἀποσύρουμε τόν παλιό ἄνθρωπο, ἄς περπατήσουμε ἄξια στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, πού μας κάλεσε στή Βασιλεία Του, ἄς ἐνδυθοῦμε τόν νέο ἄνθρωπο, πού ἀνανεώνεται στήν ἐπίγνωση σύμφωνα μέ τόν Πλάστη του, γιά νά προσφέρουμε, νά διαθέσουμε καί νά μοιράσουμε τήν ἀγάπη πού μας δείχνει ὁ Χριστός, σέ ὅλους τους ἀνθρώπους, χωρίς καμία ἐξαίρεση. Διότι, σ’ Αὐτόν ἀνήκει ἡ δόξα καί ἡ δύναμη μαζί μέ τόν Πατέρα καί τό Ἅγιο Πνεῦμα στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων.

Βιβλιογραφία

Παύλος Ευδοκίμωφ, Ἡπροσευχή τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, ἩΛειτουργία τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ἐκδόσεις Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθήνα 1997.

Γεώργιος Ματζαρίδης, Κοινωνιολογία τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἐκδόσεις Πουρναρά, Θεσσαλονίκη
1985.

Του ιδίου, Παλαμικά, ἐκδόσεις Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1983

Μαξίμου Ομολογητού, Μυσταγωγία, εἰσαγωγή-σχόλια Δ. Στανιλοάε, μτφρ. Ι. Σακαλής, ἐκδόσεις Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθῆναι 1997.