Ο Άγιος αυτός ήταν από τη Λάμψακο της Φρυγίας και έζησε στα χρόνια των βασιλέων Γορδιανού (238-244), Φιλίππου και Δεκίου. Φτωχότατος στην παιδική του ηλικία, αναγκάσθηκε για κάποιο καιρό να βόσκει χήνες, για να μπορεί να ζήσει. Ενώ εξασκούσε την ταπεινή του δουλειά, συγχρόνως μελετούσε και την Αγία Γραφή και με πολύ ζήλο εκτελούσε τα θρησκευτικά του καθήκοντα. Ή Άγια Γραφή, πού διάβαζε ο Τρύφων, μεταξύ άλλων λέει: “Ό Θεός ύπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν”. Πού σημαίνει, ο Θεός τίθεται αντιμέτωπος στους υπερήφανους, στους ταπεινούς, όμως, δίνει χάρη. Πράγματι, ο ταπεινός Τρύφων με την ευσεβή φιλομάθεια του έγινε σιγά-σιγά Ικανός όχι μόνο να ξέρει πολλά ο ίδιος, αλλά και να τα διδάσκει. Τόσο δε ευνοήθηκε από τη θεία χάρη, ώστε και ασθένειες θεράπευε θαυματουργικά. Μάλιστα, ο βασιλιάς Γορδιανός, όταν έμαθε αυτά για τον Τρύφωνα, έστειλε και τον έφεραν να θεραπεύσει την άρρωστη κόρη του. Πράγματι, τη θεράπευσε και αφού αρνήθηκε τις τιμές και τα αξιώματα πού του πρόσφερε ο Γορδιανός, έφυγε ευγενικά. Στην εποχή, όμως, του Δεκίου (249-251), ο Τρύφων συλλαμβάνεται. Όμολογεί θαρραλέα το Χριστό, και χωρίς να φοβηθεί, εκφράζεται φλογερά κατά της ειδωλολατρίας. Τότε ο έπαρχος της Ανατολής Άκυλίνος, στη Νίκαια, διατάζει και τον δέρνουν σκληρά. Κατόπιν τον δένουν σ’ άλογο και σε καιρό χειμώνα, τον σύρουν κατά γης σε δύσβατα και τραχεία μέρη. Έπειτα τον σύρουν γυμνό επάνω σε σιδερένια καρφιά, καίνε τις πλευρές του με αναμμένες λαμπάδες και τέλος τον καταδικάζουν σε αποκεφαλισμό. Άλλα πριν αποκεφαλιστεί, παραδίδει στον Θεό την μακάρια ψυχή του.

Απολυτίκιο Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Τρυφήν την άκήρατον, ιχνηλατών εκ παιδός, βασάνους ύπήνεγκας, υπέρ Χριστού του Θεού, και ήθλησας άριστα όθεν την των θαυμάτων, κομισάμενος χάριν, λύτρωσαι πάσης βλάβης, και παντοίας ανάγκης, Τρύφων Μεγαλομάρτυς, τους σε μακαρίζοντας.