Διακόνου Επιφανίου Παπαντωνίου

Πρωτότυπο Κείμενο

Κατ’ ἀρχάς Σὺ, Κύριε, τὴν γῆν ἐθεμελίωσας, καὶ ἔργα τῶν χειρῶν σού εἰσιν οἱ οὐρανοί· αὐτοὶ ἀπολοῦνται, σὺ δὲ διαμένεις· καὶ πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται, καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον ἑλίξεις αὐτούς, καὶ ἀλλαγήσονται· σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ, καὶ τὰ ἔτη σου οὐκ ἐκλείψουσι. Πρὸς τίνα δὲ τῶν ἀγγέλων εἴρηκέ ποτε· κάθου ἐκ δεξιῶν μου ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου; Οὐχὶ πάντες εἰσὶ λειτουργικὰ πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διὰ τοὺς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν; Διὰ τοῦτο δεῖ περισσοτέρως ἡμᾶς προσέχειν τοῖς ἀκουσθεῖσι, μή ποτε παραρρυῶμεν. Εἰ γὰρ ὁ δι’ ἀγγέλων λαληθεὶς λόγος ἐγένετο βέβαιος, καὶ πᾶσα παράβασις καὶ παρακοὴ ἔλαβεν ἔνδικον μισθαποδοσίαν, πῶς ἡμεῖς ἐκφευξόμεθα τηλικαύτης ἀμελήσαντες σωτηρίας; Ἥτις ἀρχὴν λαβοῦσα λαλεῖσθαι διὰ τοῦ Κυρίου, ὑπὸ τῶν ἀκουσάντων εἰς ἡμᾶς ἐβεβαιώθη.

Νεοελληνική Απόδοση

Εσύ, Κύριε, αρχικά στερέωσες τη γη κι έργο δικό σου είναι οι ουρανοί. Αυτοί θα εξαφανιστούν, ενώ εσύ αιώνια παραμένεις. Τα πάντα θα παλιώσουνε σαν ρούχο. Σαν μανδύα θα τους τυλίξεις, και θ’ αλλάξουν. Εσύ όμως παραμένεις πάντα ο ίδιος, τα χρόνια σου ποτέ δε θα τελειώσουν. Σε κανέναν απ’ τους αγγέλους δεν είπε ποτέ ο Θεός: Κάθισε στα δεξιά μου, ωσότου υποτάξω τους εχθρούς σου κάτω από τα πόδια σου. Δεν είναι, λοιπόν, όλοι οι άγγελοι πνεύματα που υπηρετούν το Θεό κι αποστέλλονται απ’ αυτόν για να βοηθήσουν όσους μέλλουν να σωθούν; Γι’ αυτό κι εμείς πρέπει να μένουμε πιο σταθεροί στις αλήθειες που ακούσαμε, για να μην ξεστρατίσουμε ποτέ. Γιατί, αν ο λόγος που δόθηκε άλλοτε μέσω αγγέλων, αποδείχτηκε αληθινός, κι όσοι τον παρέβηκαν ή δεν υπάκουσαν σ’ αυτόν, δέχτηκαν την τιμωρία που τους έπρεπε, πώς είναι δυνατόν εμείς να ξεφύγουμε, αν δε δώσουμε την προσοχή που ταιριάζει σε μια τόσο σπουδαία σωτηρία; Τη σωτηρία αυτή, που άρχισε να διακηρύττει ο Κύριος, μας τη βεβαίωσαν όσοι άκουσαν το λόγο του.

Η θεότητα του Ιησού Χριστού

Ολόκληρη η Αγία Γραφή, αλλά ιδιαιτέρως η προς Εβραίους επιστολή του Αποστόλου Παύλου, είναι μια διακήρυξη της θεότητας του Χριστού.  Οι Εβραίοι χριστιανοί της Παλαιστίνης, αντιμετωπίζουν ένα σκληρό διωγμό και βρίσκονται στο δίλημμα ή να θρησκεύουν σύμφωνα με την παλαιά θρησκεία του Ισραήλ και να είναι ήσυχοι και ανενόχλητοι ή να πιστεύουν στον Χριστό, σύμφωνα με το ευαγγέλιο που κηρύχθηκε και να ανήκουν στους «παράνομους» και να διώκονται.  Έτσι πολλοί ολιγοπίστησαν και άρχισαν να σκέφτονται να γυρίσουν πίσω στην ιουδαϊκή θρησκεία, αμφισβητώντας τη θεότητα του Ιησού Χριστού.  Ο απόστολος Παύλος γράφει αυτή την επιστολή για να τους στηρίξει στην αληθινή πίστη, τη χριστιανική πίστη.  Παίρνει τον Ιησού ως τον κατεξοχήν εκπρόσωπο του Θεού (αφού ο Ιησούς Χριστός είναι και τέλειος Θεός) και τον συγκρίνει με όλους τους εκπροσώπους που έστειλε ο Θεός πριν απ’ αυτόν: με τους αγγέλους, με τον Μωϋσή, τον Ααρών και αποδεικνύει ότι ο Θεάνθρωπος  Ιησούς είναι ασύγκριτα ανώτερος απ’ όλους. Η εκκλησία αυτή την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που οδηγούμαστε προς τα Άγια Πάθη, τοποθετεί  τα αποστολικά αναγνώσματα των Κυριακών από την προς Εβραίους Επιστολή, έτσι ώστε να μας εντάξει στο όλο σταυροαναστάσιμο πνεύμα.

Στο σημερινό Αποστολικό Ανάγνωσμα, βλέπουμε τον Απόστολο Παύλο να δανείζεται στίχους από τον προφήτη Δαβίδ (Ψαλμ. 101) και ν’ αναφέρεται στην παντοδυναμία του Θεού, του ποιητού ουρανού και γης, ορατών και αοράτων, του δημιουργού ολόκληρου του σύμπαντος και των κτισμάτων. Τα κτίσματα κάποια στιγμή θα μεταβληθούν, θα ανανεωθούν, ενώ αντιθέτως ο Κύριος θα παραμείνει αμετάβλητος και αιώνιος. Ο θείος Απόστολος παραθέτει αυτές τις προφητείες θέλοντας να δείξει το ασύγκριτο μεγαλείο και την παντοτινή παρουσία του Υιού του Θεού πριν, τώρα και μετά το τέλος της δημιουργίας τόσο των ανθρώπων, όσο και των αγγέλων. Ο Κύριος είναι αυτός που πάντα ήταν και αυτός που έρχεται και αυτός που μένει στους αιώνες. Αντίθετα οι άγγελοι είχαν αρχή, όταν τους δημιούργησε ο Θεός και είχαν την δυνατότητα να μετατρέψουν το φρόνημα τους και να μετακινήσουν την προς τον Θεό ευσέβεια τους. Αδιάψευστο παράδειγμα αποτελεί ο Εωσφόρος, που εξαιτίας της δίψας του να γίνει ίσος με τον Θεό, παρέσυρε στην ανυπακοή πολλούς αγγέλους, οι οποίοι από αγαθοί έγιναν πονηροί.

Ο θρίαμβος του θεανθρώπου Ιησού Χριστού μετά την Ανάσταση και την Ανάληψη όπου κάθισε στα δεξιά του Πατρός ως Θεάνθρωπος και συνανύψωσε «εν δυνάμει» τους ανθρώπους. Όταν ένας αμαρτωλός μετανοεί και γίνεται μέτοχος των παθημάτων και της αναστάσεως του Κυρίου, τότε γι’ αυτόν το «εν δυνάμει» γίνεται «εν ενεργεία». Ο θρίαμβος του Κυρίου, είναι και δικός μας θρίαμβος. Ο Θεός Πατέρας δεν μιλάει πότε έτσι σε αγγέλους. Δεν καλεί κανένα άγγελο να καθίσει σύνθρονος στα δεξιά του. Και προπαντός δεν υπόσχεται σε κανένα άγγελο, ότι μια μέρα όλα θα τα υποτάξει στα πόδια του. «Είπεν ο Κύριος τω Κυρίω μου, κάθου εκ δεξιών μου, εως αν θω τους εχθρούς σου υποπόδιον των ποδών σου» (Ψαλμ 109). Ο ρόλος των αγγέλων λοιπόν δεν μπορεί να συγκριθεί με την παγκόσμια εξουσία του Χριστού. 
Στον αγώνα μας να φανούμε αντάξιοι ως μέλλοντες κληρονόμοι σωτηρίας, έχουμε εντεταλμένους από τον Θεό τους αγγέλους να διακονούν την υπόθεση αυτή. Μιλώντας ο Ιερός Χρυσόστομος για την ύψιστη αυτή τιμή, λέει σχετικά «Πρόσεχε, πως υψώνει το φρόνημα τους και δείχνει την μεγάλη τιμή, που μας κάνει ο Θεός αφού όρισε τους αγγέλους που είναι ανώτεροι μας, να έχουν αυτή την υπηρεσία προς όφελος μας» (ΕΠΕ 24,266)

 Δύο μεγάλες αρετές: πίστη και υπακοή

Η υπακοή προϋποθέτει την πίστη. Και οι δύο είναι μεγάλοι θησαυροί, μεγάλες αρετές. Ιδιαίτερα την περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστής η Εκκλησία μας προσπαθεί με διάφορους τρόπους και μέσα να ενδυναμώσει την πίστη μας και να μας βοηθήσει να κάνουμε κτήμα μας την υπακοή.

Στην Παλαιά Διαθήκη προβάλλονται αρκετά παραδείγματα πίστης και υπακοή. Όπως ο πατριάρχης Αβραάμ. Ο Θεός γνωρίζει την πίστη του Αβραάμ, αλλά την δοκιμάζει με την υπακοή. Τον προστάζει να θυσιάσει τον μονογενή του, για τον οποίο είχε δώσει τόσες υποσχέσεις. Και όμως ο Αβραάμ παραδίνεται στο θείο θέλημα, το οποίο του επιβάλλει να βαδίζει στα τυφλά και να πράττει πράγματα των οποίων αγνοεί το νόημα. 
Η ανυπακοή των Πρωτοπλάστων είχε ως συνέπεια την απομάκρυνση του Θεού από τη ζωή τους, στερούμενοι έτσι τον παράδεισο. Ο άνθρωπος έχασε την ευλογημένη κοινωνία με το Θεό, πέθανε πνευματικά και ήλθε στην ψυχή του η ροπή προς το κακό, και στο σώμα του ο πόνος, ο κόπος, η θλίψη και ο θάνατος. Απ’ τον πνευματικό θάνατο επίγειο και αιώνιο, ήλθε ο Χριστός ως νέος Αδάμ να μας λυτρώσει. Προσέλαβε ολόκληρη την ανθρώπινη φύση και την θεράπευσε.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο Μωυσής. Ο Μωυσής όταν έμαθε για την καταγωγή και την πίστη των ομοεθνών του, έφυγε από το παλάτι του Φαραώ. Προτίμησε τις κακουχίες, την στενή και τεθλιμμένη οδό, παρά τις πρόσκαιρες απολαύσεις. Ο Θεός τον κάλεσε στη συνέχεια σε ένα μεγάλο έργο: να οδηγήσει το λαό από τη δουλεία της Αιγύπτου στη γη της Επαγγελίας.

 Ο χριστιανός ενώπιον των ευθυνών του

Ο απόστολος Παύλος στη συνέχεια μας θέτει ενώπιον των ευθυνών μας. Αφού λοιπόν, λέγει, ο Κύριός μας είναι ο προαιώνιος Θεός, «διά τούτο δει περισσοτέρως ημάς προσέχειν τοις ακουσθείσι». Πρέπει περισσότερο να προσέχουμε σ’ αυτά που ακούσαμε και είναι λόγοι του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Διότι εάν δεν προσέξουμε, διατρέχουμε τον κίνδυνο να παρασυρθούμε και να πέσουμε έξω. Στο ιερό αυτό κείμενο ο Απόστολος Παύλος μας προειδοποιεί ότι κινδυνεύουμε να χάσουμε τη σωτηρία μας, εάν δεν δείξουμε την ανάλογη προσοχή στις θείες αλήθειες που μας αποκάλυψε ο Κύριος. Κινδυνεύουμε να τις συνηθίσουμε και σιγά-σιγά να χάσουμε το δρόμο μας. Και τότε θα είμαστε αναπολόγητοι την ημέρα της Κρίσεως. Διότι δεν μπορούμε να παίζουμε με το νόμο του Θεού και να τον περιφρονούμε. Γι’ αυτό ο θείος Απόστολος μας ζητά να δείξουμε σοβαρότητα και υπευθυνότητα απέναντι στο νόμο του Θεού. Να τον ακούμε με προσοχή και ενδιαφέρον. Πόσες φορές ακούμε στην εκκλησία το ιερό Ευαγγέλιο ή κάποιο κήρυγμα; Πόσες φορές διαβάζουμε στο σπίτι μας την Αγία Γραφή ή κάποιο πνευματικό βιβλίο; Κάθε φορά λοιπόν που ακούμε τον θείο λόγο, να κατανοούμε ότι είναι μεγίστης σπουδαιότητας. Και γι’ αυτό να τον ακούμε με πίστη και φόβο Θεού. Να τον μελετούμε συχνά και με προσοχή, συγκρατώντας τα θεία νοήματα στη μνήμη μας και στις καρδιές μας. Κι έτσι να ευθυγραμμίζουμε τη ζωή μας με το θείο νόμο. Για να μη χάσουμε την ψυχή μας, αλλά να κερδίσουμε τη σωτηρία μας και να αξιωθούμε να ζήσουμε κι εμείς μαζί με τον Κύριο στη Βασιλεία του αιωνίως.