Διακόνου Χαρίτων Θεοδώρου

Πρωτότυπο κείμενο

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἐλθόντι τῷ ᾿Ιησοῦ εἰς τὴν χώραν τῶν Γεργεσηνῶν ὑπήντησαν αὐτῷ δύο δαιμονιζόμενοι, ἐκ τῶν μνημείων ἐξερχόμενοι, χαλεποὶ λίαν, ὥστε μὴ ἰσχύειν τινὰ παρελθεῖν διὰ τῆς ὁδοῦ ἐκείνης. Καὶ ἰδοὺ ἔκραξαν, λέγοντες· Τί ἡμῖν καὶ σοί, ᾿Ιησοῦ Υἱὲ τοῦ Θεοῦ; ἦλθες ὧδε πρὸ καιροῦ βασανίσαι ἡμᾶς; Ἦν δὲ μακρὰν ἀπ᾿ αὐτῶν ἀγέλη χοίρων πολλῶν βοσκομένη. Οἱ δὲ δαίμονες παρεκάλουν αὐτὸν λέγοντες· Εἰ ἐκβάλλεις ἡμᾶς, ἐπίτρεψον ἡμῖν ἀπελθεῖν εἰς τὴν ἀγέλην τῶν χοίρων. Καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Ὑπάγετε. Οἱ δὲ ἐξελθόντες, ἀπῆλθον εἰς τὴν ἀγέλην τῶν χοίρων. Καὶ ἰδοὺ, ὥρμησε πᾶσα ἡ ἀγέλη τῶν χοίρων κατὰ τοῦ κρημνοῦ εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ ἀπέθανον ἐν τοῖς ὕδασιν. Οἱ δὲ βόσκοντες ἔφυγον· καὶ ἀπελθόντες εἰς τὴν πόλιν, ἀπήγγειλαν πάντα καὶ τὰ τῶν δαιμονιζομένων. Καὶ ἰδοὺ πᾶσα ἡ πόλις ἐξῆλθεν εἰς συνάντησιν τῷ ᾿Ιησοῦ· καὶ ἰδόντες αὐτὸν, παρεκάλεσαν ὅπως μεταβῇ ἀπὸ τῶν ὁρίων αὐτῶν.  Καὶ ἐμβὰς εἰς πλοῖον, διεπέρασε, καὶ ἦλθεν εἰς τὴν ἰδίαν πόλιν.

Νεοελληνική Απόδοση

Εκείνο τον καιρό, ήρθε ο Ιησούς στην περιοχή των Γεργεσηνών όπου τον συνάντησαν δύο δαιμονισμένοι που έρχονταν από τα μνήματα, τόσο φοβεροί, που κανένας δεν τολμούσε να περάσει από κείνον το δρόμο. Και με κραυγές του είπαν: «Τι δουλειά έχεις εσύ μ΄εμάς Υιέ του Θεού; Ήλθες εδώ για να μας βασανίσεις πριν την ώρα μας;» Μακριά απ΄ αυτούς έβοσκε ένα κοπάδι από πολλούς χοίρους. Και οι δαίμονες τον παρακαλούσαν λέγοντας: «Αν είναι να μας διώξεις, άφησέ μας να πάμε στο κοπάδι των χοίρων». Και εκείνος τους είπε: «Πηγαίνετε». Αυτοί βγήκαν και πήγαν στο κοπάδι των χοίρων. Και όλο το κοπάδι των χοίρων όρμησε και γκρεμίστηκε στη λίμνη και πνίγηκαν μέσα στα νερά. Τότε οι βοσκοί έφυγαν, πήγαν στην πόλη και ανάγγειλαν όλα τα συμβάντα και ό,τι έγινε με τους δαιμονισμένους. Βγήκε τότε όλη η πόλη να συναντήσει τον Ιησού, κι όταν τον είδαν, τον παρακάλεσαν να φύγει από την περιοχή τους. Ο Ιησούς επιβιβάστηκε στο πλοίο, διέσχισε τη λίμνη και ήρθε στην πόλη του. 

Σχολιασμός

Διαβάζοντας κανείς την συγκεκριμένη ευαγγελική περικοπή του Ευαγγελιστού Ματθαίου βλέπει την απαλλάγη από τους δαίμονες δύο δαιμονισμένων ανθρώπων τους οποίους βρίσκει ο Κύριος Ιησούς Χριστός στο δρόμο του. Διαπιστώνετε πόσο σκοτεινό και φθονερό είναι το έργο του διαβόλου,των δαιμόνων. Όταν εγκλωβιστεί μέσα στον άνθρωπο τον καταστρέφει και τον οδηγεί σε πράξεις αισχρές,πραξείς μίσους και αλαζονείας. Παρ’όλα αυτά υπαρχεί ο Ιησούς Χριστός που είναι παροχέας λύτρωσης,ίασης ,αγάπης και φάρος της πνευματικής μας ζωής. Στο άκουσμα και στην παρουσία του ονόματος του Κυρίου μας ο διάβολος διακατέχεται απο τρόμο και φόβο γιατί μόνο ο Σωτήρας Χριστός μπορεί να νικήσει τον διάβολο και να καταστρέψει τα έργα του και φυσικά εμείς μόνον αυτόν επικαλούμαστε για να μην έχουν επιρροή οι δαίμονες στην ψυχή και στο σώμα μας.Μέσα απο την παρούσα ευαγγελική περικοπή θα δράξωμεν την ευκαιρία να αναφερθούμε γενικά στους δαίμονες και τα έργα τους και πως αντιμετωπίζονται στην ορθόδοξη Εκκλησία μας.

Μελετώντας κανείς το τι διδάσκει η Εκκλησία μας για τους δαίμονες θα παρατηρήσει ότι δέχεται τους δαίμονες ως εκπεσόντες αγγέλους.Και με αυτό τον τρόπο εντάσσονται και αυτοί στα δημιουργήματα του Θεού.Συνεπάγεται δε ότι ως εκ τούτου η Εκκλησία απορρίπτει την αντίληψη του συστήματος της Διαρχίας ότι τα όντα αυτά προέρχονται από την αρχή του κακού, η οποία βαίνει παράλληλα προς την αρχή του αγαθού,δηλαδή τον Θεό. Η παρουσία των δαιμόνων στην ζωή του ανθρώπου ερμηνεύεται ποικιλότροπα από διάφορα κινήματα αλλά και συστήματα όπως λόγου χάρη τα πανθειστικά συστήματα  αρνήθηκαν την ύπαρξη των δαιμόνων,επίσης,οι ορθολογιστές ερμήνευσαν την ύπαρξη των δαιμόνων ως ιστορίες φαντασίας  και δεισιδαιμονίας προερχόμενες από τις τάξεις του Ιουδαικού λαού, στις οποίες δήθεν συμμορφώθηκε και ο Ιησούς σύμφωνα με την θεωρία της προσαρμογής. Φαίνεται δε ότι η θεωρία περι δαιμόνων των Εβραίων επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τις περσικές διδασκαλίες τις οποίες και δανείστηκαν κατα την διάρκεια της βαβυλώνιας αιχμαλωσίας. Έτσι λοιπόν ενστερνιζόμενοι την συγκεκριμένη άποψη θεωρούσαν ότι τόσο ο Ιησούς όσο και οι απόστολοι δεν είχαν ανεπτυγμένη θεολογία περι των δαιμόνων και δανείστηκαν και αυτοί τις λαικές αυτές παραστάσεις.

Ο τελευταίος ισχυρισμός αναμφίβολα καταρρίπτεται μιας και είναι απαράδεκτος επειδή δίνει την πεπλανημένη εντύπωση ότι ο Ιησούς Χριστός ενώ είναι η πηγή της αλήθειας  να δίνεται εικόνα της αναληθείας και του ψεύδους στο πρόσωπο του. Το να αρνηθεί κανείς την ύπαρξη των δαιμόνων σημαίνει άμεσα την απογύμνωση του απολυτρωτικού έργου του Κυρίου, που απώτερος σκοπός του έργου αυτού ήταν η εκπλήρωση του πρωτευαγγελίου και βέβαια η αποδέσμευση του ανθρώπου από τα δεσμά αλλά και τα επώδυνα πλοκάμια του διαβόλου ο οποίος μισώντας τον άνθρωπο που ζούσε στην μακαριότητα συντέλεσε στην πτώση του με όλες τις δυσσάρεστες συνεπειές της. Την ύπαρξη των δαιμόνων μαρτυρούν και η Αγία Γραφή και η Ιερά Παράδοση. Ενδεικτικά θα μνημονεύσουμε ορισμένες σχετικές μαρτυρίες. Στο βιβλίο της Γενέσεως γίνεται αναφορά στην ύπαρξη και την δράση του διαβόλου όπου με την μορφή του όφεως πέτυχε την πτώση των πρωτοπλάστων του Αδάμ και της Εύας.Το Δευτερονόμιον αναφέρετε στους Ισραηλίτες ότι «έθυσαν δαιμονίοις και ου τω Θεώ». Ξεκάθαρη είναι και η αναφορά στο βιβλίο του Ιώβ για τον διάβολο όπου «Και εγένετο ως η ημέρα αύτη και ιδού ήλθον και άγγελοι του Θεού παραστήσαι ενώπιον του Κυρίου,και ο διάβολος ήλθε μετ’αυτών.Το βιβλίο της Σοφίας Σολομώντος «φθόνω δε διαβόλου θάνατος εισήλθεν εις τον κόσμον».

Αναρίθμητες βέβαια είναι και οι αναφορές περι διαβόλου και στην Καινή Διαθήκη. Ολόκληρο το εργό και η διαδασκαλία του Κυρίου έχουν ένα και μοναδικό σκοπό τον αφοπλισμό η και καλύτερα την απαλλαγή του σατανά απο την ζωή του ανθρώπου και την συντριβή της τυραννίας του.Ο Ιησούς υφίσταται τους πειρασμούς από τον διάβολο στην έρημο. Ο σατανάς έρχεται και απομακρύνει τον θείο λόγο ο οποίος σπάρθηκε στους ανθρώπους  και επιπροσθέτως σπέρνει ζιζάνια αμαρτίας και πονηρίας,ταλαιπωρεί τον άνθρωπο όπως για παράδειγμα τους ανθρώπους στην σημερινή ευαγγελική περικοπή. Αναφορές για τους δαίμονες βρίσκουμε και στην Ιερά Παράδοση. Άρα χωρίς οποιαδήποτε αμφιβολία η διδασκαλία περί δαιμόνων ανήκει στην πίστη της Εκκλησίας.

Οι δαίμονες δηλαδή δημιουργήθηκαν και αυτοί απο τον Θεό,υπάγονταν στην αγγελική τάξη και είχαν ως έργο και αποστολή τους τον αίνο του Θεού και την εκπλήρωση των εντολών του. Ως λογικά όντα είχαν βασικό χαρακτηριστικό το αυτεξούσιο,ως δημιουργήματα είχαν τρεπτή φύση.Είχαν δε την δυνατότητα να στερεωθούν και να παραμείνουν στην παντοτινή παραδείσια κατάσταση η να εκπέσουν από αυτή. Ως αιτίες έκπτωσης των δαιμόνων απο τα αγγελικά τάγματα προσδιορίζονται η υπερηφάνεια,η έπαρση,η αλαζονεία,η ανταρσία.Αδιαμφισβήτητο γεγονός της επάρσεως του διαβόλου είναι ο φθονερός τρόπος με τον οποίο προέτρεψε τους πρωτοπλάστους να γευθούν τον απαγορευμένο καρπό με την ακόλουθη επισήμανση: «ή δ’άν ημέρα φάγητε απ’αυτού,διανοιχθήσονται υμών οι οφθαλμοί και έσεσθε ως θεοί». Ο Μέγας Αθανάσιος τονίζει ότι ο σατανάς κυριευμένος απο εγωιστικό πνεύμα ισχυρίζεται τα εξής: «Αναβήσομαι και θήσομαι τον θρόνον μου ενώπιον του Θεού και έσομαι ομοίος τώ υψίστω».

Χρονικά δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε την πτώση των αγγέλων και το πότε δημιουργήθηκε η τάξη των δαιμόνων αφού στερούμαστε ελλείψεως αγιογραφικής βάσεως.Οι άγγελοι που είχαν πέσει,δηλαδή οι δαίμονες στερήθηκαν τη δυνατότητα μετάνοιας.Ο Μ.Βασίλειος  επισημαίνει πως είναι επιβαρυντικό στοιχείο της αδυναμίας μετάνοιας των δαιμόνων το γεγονός ότι ο διάβολος οδήγησε τον άνθρωπο στο να παρακούσει τον Θεό και να οδηγηθεί στην πτώση του την στιγμή που αποτελούσε την κορωνίδα τής επίγειας δημιουργίας.Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσα από την Έ Οικουμενική Σύνοδο(553) η Εκκλησία καταδίκασε τον Σατανά και τη διδασκαλία για την αποκατάσταση των πάντων. Το έργο των δαιμόνων φυσικά δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως έργο αγαθό και ευεργετικό για τον άνθρωπο αφού έρχεται σε αντενέργεια στο Θέλημα του Θεού,στην παρεμπόδιση του απολυτρωτικού έργου του Κυρίου μας και η αντίδραση στην οικειοποίηση της σωτηρίας εκ μέρους του ανθρώπου.Η εναντιότητα αυτή του διαβόλου κατά του ανθρώπου κατά τον Μ.Βασίλειοδείχνει την έχθρα και το μίσος του διαβόλου κατά του Θεού.

Οι δαίμονες είναι εμφανές ότι προσπαθούν να παραπλανήσουν τους ευσεβείς χρησιμοποιώντας κάθε πονηρό μέσο με απώτερο αποτέλεσμα ο άνθρωπος να ριχτεί στον βούρκο της αμαρτίας,της απιστίας και της θεομαχίας. Έτσι ο διάβολος έχει πάντα στο στόχαστρο τον άνθρωπο που ζεί μαζί με άλλους αλλά και όταν βρίσκεται σε απομόνωση. Το έργο των δαιμόνων συντελείται κατά θεία παραχώρηση. Αυτό το δικαίωμα ας το πούμε που παραχωρείται από τον πανάγαθο Θεό στους δαίμονες εχεί ως σκοπό την δοκιμασία απο την μιά του ανθρώπου για την εκπλήρωση της σωτηριώδους και πνευματικής του τελειώσεως και απο την άλλη σαν τιμωρία για τις αμαρτίες και την καταπάτηση του θείου θελήματος από αυτόν. Η δράση των δαιμόνων δεν επικεντρώνεται μόνο σε ορισμένους ανθρώπους που είναι μακριά από τον Θεό αλλά και σε εκείνους που είναι προσανατολισμένοι στο θέλημα του Θεού. Σημειώνουμε δε ότι και η μαγεία θεωρείται δαιμονολατρεία και η Εκκλησία την καταδικάζει δεδομένου του ότι να επικλίνεται κανείς τους δαίμονες σημαίνει άρνηση του αληθινού Θεού.

Η εν Ιησού Χριστώ αποκάλυψη αποτελεί το βασικό,ουσιαστικό και αποφασιστικό μέσο με το οποίο ο άνθρωπος μπορεί με την βοήθεια του καλού ποιμένα να αντιπαλέψει πρός τις δυνάμεις του σκότους και τις διάφορες ενέργειες του διαβόλου ο οποίος «ως λέων ωρυόμενος περιπατεί ζητών τίνα καταπίη».Ο καθένας μας που ζεί κατά το ορθόδοξο χριστιανικό πρότυπο διαθέτει την δύναμη να ρθεί αντιμέτωπος με τον διάβολο και να τον νικήσει.Η πίστη και η αισιοδοξία του ανθρώπου,συνδεδεμένες με τη θεία βοήθεια και συναντίληψη,είναι απαραίτητες για τη νικηφόρα πορεία κατά των δαιμόνων.