Οι άγιες 40 γυναίκες οσιομάρτυρες και ο άγιος διάκονος Αμμούν ο διδάσκαλός τους (1 Σεπτεμβρίου)
Τα ονόματά τους έχουν διασωθή στο αρχαίο «Μαρτύριόν» τους (BHG 2280-2281) και είναι: Λαυρεντία η διάκονος, Κελσίνα, Θεοκτίστη (ή Θεόκλεια), Δωροθέα, Ευτυχιανή, Θέκλα, Αρισταινέτη, Φιλαδέλφη, Μαρία, Βερονίκη, Ευλαλία (ή Ευθυμία), Λαμπροτάτη, Ευφημία, Θεοδώρα, Θεοδότη, Τετεσία, Ακυλίνα, Θεοδούλη, Απλοδώρα, Λαμπαδία, Προκοπία, Παύλα, Ιουλιάνα, Αμπλιανή, Περσίς, Πολυνίκη, Μαύρα, Γρηγορία, Κυρία (ή Κυριαίνη), Βάσσα, Καλλινίκη, Βαρβάρα, Κυριακή, Αγαθονίκη, Ιούστα, Ειρήνη, Ματρώνα (ή Αγαθονίκη), Τιμοθέα, Τατιανή, Άννα (ή Ανθούσα).
Οι άγιες αυτές γυναίκες έζησαν την εποχή του βασιλέως Λικινίου (307-324) στην Αδριανούπολι της Θράκης. Ο ηγεμών της περιοχής Βάβδος τις συνέλαβε ως χριστιανές και τις προέτρεπε να προσκυνήσουν τα είδωλα. Η Κελσίνα, μία εξ αυτών και η πρώτη της πόλεως, μετά την θαρραλέα ομολογία της πίστεώς της τις εσύναξε όλες στην οικία της μαζί με τον διδάσκαλό τους, διάκονο άγιο Αμμούν, για να ενισχυθούν προς το μαρτύριο. Ο Αμμούν πήρε το χαρτί με τα ονόματά τους και τα διάβασε δυνατά ένα-ένα. Ύστερα είπε: «Αγωνισθήτε υπέρ του Χριστού διά του μαρτυρίου, διότι έτσι θα καθίση και ο Δεσπότης Χριστός στην πύλη της ουρανίου βασιλείας και θα σας προσκαλή μία-μία κατ’όνομα, για να σας αποδώση τον στέφανο της αιωνίου ζωής».
Όταν και πάλι τις ανέκρινε ο ηγεμών, ομολόγησαν όλες σταθερά την πίστι τους. Με την προσευχή τους συνέτριψαν τα είδωλα και ο ιερεύς των ειδώλων ανυψώθηκε στον αέρα, μέχρις ότου, βασανιζόμενος από πύρινους αγγέλους, έπεσε νεκρός στην γη. Τότε ο Βάβδος πρόσταξε να κρεμάσουν τον άγιο Αμμούν, να του ξύσουν τις πλευρές, να καύσουν τις πληγές του με αναμμένες λαμπάδες και να του φορέσουν στην κεφαλή χάλκινη πυρακτωμένη περικεφαλαία.
Επειδή ο άγιος διαφυλάχθηκε αβλαβής από τα μαρτύρια, οδηγήθηκε μαζί με τις μαθήτριές του από την Βερόη (σημερ. Στάρα Ζαγορά της Βουλγαρίας) στην Ηράκλεια, στον βασιλέα Λικίνιο. Καθ’ οδόν εμφανίσθηκε ο Κύριος και τους ενεθάρρυνε. Φθάνοντας στην πόλι πήγαν στον τόπο, όπου είχαν κατατεθή τα τίμια λείψανα της αγίας μάρτυρος Γλυκερίας (βλ. 13 Μαϊου). Ενώ διανυκτέρευαν εκεί προσευχόμενες, παρουσιάσθηκε η αγία λέγοντας: «Καλώς ήλθατε, άγιες δούλες του Θεού! Πρό πολλού περίμενα την λαμπρή εν Χριστώ συνοδίθα σας, για να χορεύσωμε στεφανωμένες όλες μαζί με τους αγίους αγγέλους στην βασιλεία του Χριστού, τον οποίο μέχρις αίματος ομολογήσαμε».
Στην Ηράκλεια τους έρριξαν στα θηρία. Οι άγιες γυναίκες μαζί με τον διδάσκαλό τους προσηύχοντο όρθιες με υψωμένα τα χέρια, τα δέ θηρία κατελήφθησαν από ύπνο και δεν τους ήγγισαν. Την ώρα που οι στρατιώτες άναβαν φωτιά για να τις ρίξουν μέσα, προφήτευσαν στον ασεβή Λικίνιο την επικράτησι του Μεγάλο Κωνσταντίνου, την νίκη του χριστιανισμού και την κατάργησι της ειδωλολατρίας. Κατόπιν σφραγίσθηκαν με το σημείο του σταυρού και δέκα από αυτές πήδησαν αγαλλόμενες μέσα στις φλόγες υμνώντας τον Θεό, ο οποίος εδρόσισε το πύρ. Έτσι, αυτές μεν ετελειώθησαν εν ειρήνη στην πυρά, οκτώ δέ αποκεφαλίσθησαν μαζί με τον διδάσκαλό τους Αμμούν. Από τις υπόλοιπες οι δήμιοι άλλες κατέσφαξαν και σε άλλες έβαλαν στο στόμα πυρακτωμένα σίδερα.
Πηγή: «Νέος Συναξαριστής της Ορθόδοξου Εκκλησίας», υπό ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, τόμος πρώτος: Σεπτέμβριος, εκδόσεις Ορμύλια (Ίνδικτος).