Ρένου Κωνσταντίνου, Θεολόγου, Καθηγητή Μ.Ε.

Πρωτότυπο κείμενο

16. Τις δε συγκατάθεσις ναώ Θεού μετά ειδώλων; Υμείς γαρ ναός Θεού εστε ζώντος, καθώς είπεν ο Θεός ότι ενοικήσω εν αυτοίς και εμπεριπατήσω, και έσομαι αυτών Θεός, και αυτοί έσονταί μοι λαός. 17. Διό εξέλθατε εκ μέσου αυτών και αφορίσθητε, λέγει Κύριος, και ακαθάρτου μη άπτεσθε, καγώ εισδέξομαι υμάς, 18. και έσομαι υμίν εις πατέρα, και υμείς έσεσθέ μοι εις υιούς και θυγατέρας, λέγει Κύριος παντοκράτωρ. 1. Ταύτας ουν έχοντες τας επαγγελίας, αγαπητοί, καθαρίσωμεν εαυτούς από παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος, επιτελούντες αγιωσύνην εν φόβω Θεού.

Απόδοση

Μπορεί να υπάρχουν στον ίδιο τόπο ο ναός του Θεού και ο ναός των ειδώλων; Εσείς είστε ναός του ζωντανού Θεού, όπως ο ίδιος είπε: Θα κατοικήσω ανάμεσά τους και θα πορεύομαι μαζί τους. Θα είμαι Θεός τους, κι αυτοί θα είναι λαός μου. Γι αυτό ο Κύριος λέει: Φύγετε μακριά απ΄ αυτούς και ξεχωρίστε. Μην αγγίζετε ακάθαρτο πράγμα, κι εγώ θα σας δεχτώ. Θα είμαι για σας ο πατέρας, κι εσείς θα είστε γιοι και θυγατέρες μου, λέει ακόμα ο παντοκράτορας Κύριος. Αφού λοιπόν, αγαπητοί μου, έχουμε αυτές τις υποσχέσεις, ας καθαρίσουμε τους εαυτούς μας από καθετί που μολύνει το σώμα και την ψυχή. Ας ζήσουμε μια άγια ζωή με φόβο Θεού.

Ο Ναός του Ζωντανού Θεού

Ένα απο τα πιο αγαπητά και προσφιλή θέματα του αποστόλου των εθνών Παύλου, είναι η σχέση του χριστιανού με το Θεό. Περιγράφοντας αυτή την θεμελιώδη και βασική σχέση, ο απόστολος Παύλος χρησιμοποιεί ποικίλους συμβολισμούς και παραστάσεις, καταλήγοντας σε συμπεράσματα που είναι χρήσιμα για τη χριστιανική ζωή. Αυτό ακριβώς επιχειρεί και στην παρούσα περικοπή. Μέσα απο το πιο πάνω χωρίο ο Παύλος, διδάσκοντας τους Κορινθίους και κατ’ επέκταση τους χριστιανούς κάθε εποχής, διακηρύσσει ότι οι χριστιανοί είμαστε «ναός του ζώντος Θεού». Με βάση αυτή τη βαρυσήμαντη θέση της παύλειας θεολογίας, ο Απόστολος των εθνών καθορίζει ποια πρέπει να είναι η στάση των χριστιανών με τον «κόσμο», αλλά και με τον εαυτό τους, που είναι η καθαρότητα «σαρκός και πνεύματος» και ο αγιασμός.

Στο στίχο 16 ο Παύλος τονίζει εμφατικά, όπως σημειώσαμε παραπάνω, ότι εμείς οι χριστιανοί είμαστε «ναός Θεού ζώντος».  Είμαστε λοιπόν κατοικητήριο του Θεού. Αυτό ακριβώς σημαίνει η λέξη «ναός». Και μάλιστα όπως αναφέρει  και κάπου αλλού, είμαστε ναός του Αγίου Πνεύματος. Γι’ αυτό άλλωστε συχνά ο μέγας Απόστολος συνιστά την πνευματική και ηθική καθαρότητα. Άξιο προσοχής είναι ότι ονομάζει το Θεό «ζώντα», δηλαδή ζωντανό και αληθινό. Και αυτό σε αντίθεση με τους ψεύτικους θεούς των ειδωλολατρών.

Ο θείος απόστολος Παύλος θέλοντας να πείσει τους Κορινθίους ότι αυτά που τους γράφει δεν είναι κάτι δικό του, αλλά θεϊκή διακήρυξη, προσφεύγει  στην Παλαιά Διαθήκη. Συγκεκριμένα ο Παύλος επικαλείται λόγια του ιδίου του Θεού προς τον Ισραήλ (βλ. Λευϊτ. 26, 11-12 και Ιεζ. 37, 27): «ενοικήσω εν αυτοίς και εμπεριπατήσω και και έσομαι αυτών Θεός, και αυτοί έσονται μοι λαός». Ο Θεός είναι παρών στον κόσμο και την ιστορία. Με την ενανθρώπιση του Υιού και Λόγου του Θεού, εκπληρώνεται η υπόσχεση του Θεού προς τον περιούσιο λαό του. Ο Χριστός είναι ο σαρκωμένος Λόγος του Θεού, η Σοφία του Θεού, η όντως Ζωή, η αληθινή Δικαιοσύνη το Φως των εθνών και η Απολύτρωση για τους ανθρώπους. Ο Θεός έγινε άνθρωπος, για να γίνει ο άνθρωπος θεός (Μέγας Αθανάσιος). Ο Θεός πορεύθηκε ανάμεσα μας. Γίνεται «Θεός» μας και εμείς «λαός» του. Μια σχέση ουσιαστική, μια σχέση αγάπης.

Η σχέση αυτή όμως, που ο ίδιος ο Θεός εγκαθιδρύει, συνεπάγεται απο μέρους μας ένα χρέος. Το χρέος αυτό είναι απομάκρυνση απο την αμαρτία. Από καθετί που μολύνει το σώμα και την ψυχή. Γι’ αυτό και καλεί ο Παύλος τους Κορινθίους μέσα απο την επιστολή του αυτή να μην συναναστρέφονται με τους ειδωλολάτρες και τους απίστους, αλλά να διαχωρίσουν τη θέση και τη ζωή τους απο αυτούς (στ. 17). Να αποφεύγουν την αμαρτία και καθετί το κακό και ακάθαρτο. Να μην πορεύονται την οδό των ασεβών. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα λόγια που παραθέτει ο Παύλος στο στίχο 17 είναι δανεισμένα απο τον προφήτη Ησαϊα (βλ. Ησ. 52,11).

Τηρώντας αυτά  ο Θεός θα μας δεχτεί κοντά του. Θα γίνουμε παιδιά Του, οι υιοί και οι θυγατέρες Του και Αυτός ο Πατέρας μας. Αυτό μας λέει στον επόμενο στίχο  ο θείος Απόστολος: «και έσομαι υμίν εις πατέρα, και υμείς έσεσθε μοι εις υιούς και θυγατέρας…». Η σχέση μας με το Θεό είναι σχέση πατέρα – παιδιού. Μια σχέση πνευματική και αγαπητική. Η σχέση αυτή προαναγγέλεται στην Παλαιά Διαθήκη, όπως για παράδειγμα στο Β΄ Βασιλειών (7, 14) και στον προφήτη Ιερεμία (38,1 ∙ 39, 38). Μάλιστα τα λόγια που παραθέτει στο στίχο 18 είναι βασισμένα στα χωρία αυτά της Παλαιάς Διαθήκης. Η υπόσχεση αυτή του Θεού, που προαναγγέλεται στην Παλιά διαθήκη, βρίσκει την πλήρη εκπλήρωση της στην Καινή Διαθήκη, στο πρόσωπου του Θεανθρώπου Χριστού. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι το προαιώνιο σχέδιο του Θεού, ήταν ο άνθρωπος να ξαναγίνει παιδί του. Ο Θεός μας προόρισε να γίνουμε και πάλι παιδιά του: «προορίσας ημάς εις υιοθεσίαν δια Ιησού Χριστού» (Εφεσ. 1, 5).

Οι επαγγελίες του Θεού προς το λαό του, προς τα παιδιά Του, είναι αρκετές και αναμφίβολα κοσμοσωτήριες και λυτρωτικές. Ο Θεός μας κάνει και πάλι παιδιά του, μας καλεί σε υιοθεσία και μας χαρίζει τη λύτρωση με το σταυρικό μαρτύριο του Υιού Του. Μας εξαγόρασε απο την κατάρα του νόμου. Ο Θεός επίσης είναι παρών στην ιστορία. Περπάτησε ανάμεσα μας. Απο όλα αυτά όμως απορρέουν και κάποιες υποχρεώσεις για εμάς τους χριστιανούς. Ή καλύτερα υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις για να γίνουμε παιδιά του Θεού και να πετύχουμε τη θέωση. Και αυτές είναι να καθαρίσουμε τον εαυτό μας απο καθετί που μολύνει το σώμα και τη ψυχή. Αυτό μας προτρέπει στον πρώτο στίχο του κεφαλαίου  7, ο απόστολος των εθνών: «…καθαρίσωμεν εαυτούς απο παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος…». Με απλά λόγια μας καλεί να καθαρίσουμε το σώμα και τη ψυχή απο τα πάθη και τις αμαρτίες. Το πάθος είναι ασθένεια της ψυχής. Είναι εμπαθής κατάσταση της ψυχής. Είναι ακόμη διαστροφή των ψυχικών δυνάμεων. Παρά φύσιν κατάσταση και κίνηση της ψυχής. Τα πάθη δεν ανήκουν  στη φύση του ανθρώπου, αλλά αποτελούν παρά φύσιν καταστάσεις. Οι αμαρτίες είναι η εξωτερίκευση και ενεργοποίηση των παθών. Είναι οι συγκεκριμένες πράξεις οι οποίες μας  απομακρύνουν απο το Θεό και μολύνουν το σώμα, αλλά και τη ψυχή. Το αμάρτημα είμαι μια ηθική πτώση, μια αστοχία.  Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι είναι δυνατόν να υπάρχουν και πάθη που είναι κρυφά, γιατί δεν δόθηκε η αφορμή να ενεργοποιηθούν με συγκεκριμένες αμαρτίες. Και αυτά όμως είναι επικίνδυνα, γιατί μένουν απαρατήρητα και δεν πολεμούνται.

Ο θείος απόστολος Παύλος όταν αναφέρεται σε «μολυσμό της σαρκός», εννοεί τις αμαρτωλές πράξεις, οι οποίες κατα πρώτο λόγο μολύνουν το σώμα μας που είναι «ναός Θεού ζώντος». Όταν  αναφέρεται σε «μολυσμό του πνεύματος», εννοεί τα πάθη που φωλιάζουν στη ψυχή, τους εμπαθείς και πονηρούς λογισμούς. Φυσικά αυτά είναι αλληλένδετα: τόσο τα πάθη, όσο και οι αμαρτίες μολύνουν το σώμα, αλλά και τη ψυχή. Η ζωή του χριστιανού είναι ένας συνεχής αγώνας για κάθαρση απο τα πάθη και τις αμαρτίες. Αυτό άλλωστε μας καλεί να πράξουμε και ο απόστολος Παύλος. Η κάθαρση απο τα πάθη οδηγεί στη θέωση, στην ένωση με το Θεό, που είναι και ο στόχος της ζωής του ανθρώπου.

Σπουδαίες και σημαντικές οι θέσεις και οι συμβουλές του Παύλου στην παρούσα περικοπή. Είμαστε «ναός του Θεού», διακηρύσσει ο θείος Απόστολος. Κατοικεί μέσα μας ο Θεός, το Πνεύμα του Θεού. Μας λεει ακόμη ότι ο Θεός είναι μεταξύ μας, είναι παρών στην ιστορία. Με την ενανθρώπιση του Υιού του Θεού, ο Θεός μας  κάλεσε να γίνουμε λαός Του. Να γίνουμε «υιοί και θυγατέρες» Του. Όμως πρέπει και εμείς αδιαλείπτως να προσπαθούμε με τον πνευματικό μας αγώνα να καθαρίσουμε τον εαυτό μας απο τα πάθη και τις αμαρτίες «επιτελούντες αγιωσύνην εν φόβω Θεού».