Ο Μελχισεδέκ ως προφητικός τύπος του Μεσσία
Ρένος Κωνσταντίνου, θεολόγος
Το όνομα ή καλύτερα ο όρος «Μελχισεδέκ» σημαίνει «Βασιλιάς Δικαιοσύνης». Στην Αγία Γραφή αναφέρεται ένα πρόσωπο με αυτό το όνομα που αφορά τον Ιερέα και Βασιλέα της Σαλήμ (που ταυτίζεται με την πόλη, που αργότερα έγινε γνωστή ως Ιερουσαλήμ). Όταν ο Άβραμ (Αβραάμ) νίκησε το βασιλιά του αρχαίου Ελάμ, Χοδολλογομόρ και τους άλλους συμμάχους του στην κοιλάδα Σιδδίμ, ο Μελχισεδέκ έφερε στον πατριάρχη του Ισραήλ Αβραάμ «άρτο και οίνο» και τον ευλόγησε στο όνομα «του Θεού του Υψίστου». Ο Αβραάμ του έδωσε «το ένα δέκατο» από όλα τα λάφυρα των εχθρών του. (Γεν. 14, 18-20).
Ο Μελχισεδέκ θεωρείται ως προφητικός τύπος του Μεσσία διότι:
1) Με μοναδικό και άνευ προηγουμένου τρόπο υπήρξε ταυτόχρονα ιερέας και βασιλέας. Η ιερατική ιδιότητά του προηγείται κατά πολύ εκείνης του Ααρωνικού ιερατείου, μετά τη θέσπιση του Μωσαϊκού Νόμου. Στον Ψαλμό 110,4 αναφέρεται προφητικά για τον Μεσσία: «Σύ ει ιερεύς, εις τον αιώνα κατά την τάξιν Μελχισεδέκ». Δηλαδή «Εσύ είσαι παντοτεινός ιερέας κατά θέση και αξίωμα Μελχισεδέκ» ή «Εσύ είσαι ιερέας για πάντα όπως ο Μελχισεδέκ. Το προφητικό αντίτυπο σχολιάζει ο απόστολος Παύλος προσδίδοντας στο όνομα τίτλο αλλά και θρησκευτικό βαθμό: «όπου πρόδρομος υπερ ημών εισήλθεν Ιησούς κατά την τάξιν Μελχισεδέκ αρχιερεύς γενόμενος εις τον αιώνα» (Εβρ. 6,20) που μεταφράζεται «Ο Ιησούς, αρχιερέας για πάντα όπως ο Μελχισεδέκ».
2) Ο Μελχισεδέκ επίσης ονομάζεται στην προς Εβραίους επιστολή ως «απάτωρ, αμήτωρ, αγενεαλόγητος» (Εβρ. 7, 3). Και ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός είναι απάτωρ κατά την ανθρώπινη φύση, δηλαδή χωρίς πατέρα, αφού, όπως απαγγέλλουμε και στο «Σύμβολο της Πίστεως», εσαρκώθη και ενηνθρώπησε εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου. Η Υπεραγία Θεοτόκος δεν συνέλαβε τον Χριστό με τους φυσιολογικούς όρους της ανθρωπίνης φύσεως, δηλαδή με τη συνεργασία ανδρός, αλλά υπερφυώς, όπως λέγει και η υμνολογία της Εκκλησίας μας. Ο Δεσπότης Χριστός επίσης είναι αμήτωρ κατά τη Θεία Του φύση, αφού εγεννήθη μόνο εκ του Πατρός «προ πάντων των αιώνων». Είναι τέλος αγενεαλόγητος κατά τη θεία φύση Του, αφού δεν υπάρχουν «πρόγονοι» στον Χριστό ως Θεό. «Την γενεάν αυτού τις διηγήσεται», αναφωνεί ο προφήτης Ησαΐας, εννοώντας τη θεία Του φύση, αφού ως άνθρωπος προέρχεται εκ σπέρματος Δαυίδ.
3) Ο Μελχισεδέκ δεν είχε χρισθεί με έλαιο, όπως ο Ααρών· η ιεροσύνη του ήταν θείο δώρο, το οποίο είναι αιώνιο. Το ίδιο και ο Κύριος, ο Οποίος επίσης δεν έχει διαδόχους, καθώς και ο Μελχισεδέκ. Η ιεροσύνη του Μελχισεδέκ είναι ανώτερη από τη Λευϊτική· το ίδιο συμβαίνει και στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Η ιεροσύνη Του είναι κατά πολύ ανώτερη και ασύγκριτη από τη νομική. Ο Ιησούς Χριστός, όπως και ο Μελχισεδέκ, είναι ιερέας, όχι μόνο των Ιουδαίων, αλλά και των εθνών. Έχει έλθει στον κόσμο, για να καλέσει σε ένα δείπνο μυστικό ολόκληρη την ανθρωπότητα, και όχι μόνο τους Ιουδαίους.
4) Όπως αναφέρεται στο βιβλίο της Γενέσεως, ο Μελχισεδέκ προσέφερε ως θυσία«άρτους και οίνον» (Γεν. 14, 18). Η προσφορά αυτή του Μελχισεδέκ είναι προτύπωση του Σώματος και του Αίματος του Ιησού Χριστού. Ο άρτος και οίνος είναι προτύπωση της αναιμάκτου θυσίας του Χριστού, της Θείας Ευχαριστίας.
Η μνήμη του Μελχισεδέκ τιμάται από την Εκκλησία μας την Κυριακή των Προπατόρων.